Lekker lezen in de achtertuin

De gelukkige piekeraar

Door Bart Verkuil

Bijna iedereen piekert weleens, zeker in bijzondere tijden als nu. Waarom lijkt het soms alsof we ons hoofd niet ‘uit’ kunnen zetten en blijven de negatieve gedachten over de toekomst over elkaar heen buitelen? Klinisch psycholoog Bart Verkuil behandelt chronische piekeraars en doet er onderzoek naar. In ‘De gelukkige piekeraar’ biedt hij een nieuw perspectief op de piekerende mens: tobben is normaal, menselijk en best nuttig om af en toe te doen. Maar je moet er wel de rem op kunnen zetten.

Verkuil schreef een boek vol herkenbare voorbeelden en praktische tips om je eigen gepieker te begrijpen en er iets tegen te doen als het de spuigaten uitloopt. Ideaal voor wie op vakantie blijft malen over zijn problemen. Of voor wie maar blijft dubben of er überhaupt nog een buitenlandse zomervakantie komt.

– Mariska van Sprundel, redacteur Hersenen & Gedrag –

Lees meer over ‘De gelukkige piekeraar’

——

Onze bouwstenen. Het verhaal van de verborgen materie die de Aarde en de mens heeft gevormd.

Door Anja Røyne

Er zijn heel veel chemische elementen waarvan de meeste mensen de naam wel kennen, maar waar we eigenlijk verdomd weinig van weten. Dat geldt al voor een overbekend element als ijzer, laat staan voor aluminium, fosfor, titanium, calcium of koper.

De Noorse natuurkundige Anja Røyne haalt deze onbekende, maar cruciale bouwstenen voor het voetlicht. Ze begint bij het ontstaan van al die elementen en vertelt vervolgens welke rol ze spelen in onze machines, huizen, auto’s en al het andere wat wij maken.

Røyne presenteert zowel al het goede dat we aan deze bouwstenen te danken hebben, maar ook de kwalijke gevolgen van de winning en verwerking. Hoe verminderen we de impact van onze behoefte aan grondstoffen zonder onze andere behoeften opzij te schuiven? Nuchter en zakelijk drukt Røyne de lezer met de neus op de feiten. Genoeg om over na te denken tijdens je vakantie.

Lees hier een uitgebreide recensie van ‘Onze bouwstenen’

– Esther Thole, redacteur chemische wetenschappen / Functionele Moleculaire Systemen –

Lees meer over ‘Onze bouwstenen. Het verhaal van de verborgen materie die de Aarde en de mens heeft gevormd’

——

Diagnose

Door Lisa Sanders

Voor wie deze zomervakantie graag eens aan een andere ziekte dan corona wil denken, is het boek ‘Diagnose’ van Lisa Sanders zeker een aanrader. Sanders vertelt in het boek verhalen van medische mysteries – patiënten die artsen voor een raadsel stellen. De problemen bij veel van deze patiënten beginnen met heel normale symptomen zoals hoofdpijn, buikpijn en huiduitslag, maar escaleren snel.

In ‘Diagnose’ wordt je in de stoel van de arts gezet en meegesleept in de zoektocht naar wat deze mensen zo ziek maakt. Hoewel de morele conclusie van elk verhaal op den duur kan vervelen, is het heel interessant om als een ware Sherlock Holmes mee te leven met de artsen. En mocht het boek niet genoeg voor je zijn, is er ook nog een zevendelige Netflix-serie.

Lees hier een uitgebreide recensie van ‘Diagnose’

– Renée Canrinus-Moezelaar, redacteur scheikunde –

Lees meer over ‘`Diagnose’

——

Roma Intima

Door Bert Gevaert & Johan Mattelaer

‘Celadus de Traciër laat alle meisjes zuchten.’ Bij Romeinen denken we al snel aan seks, volgens de auteurs. Ging het er daadwerkelijk zo wild aan toe? Een tipje van de sluier: Romeinen kenden weinig schaamte rond naakt zijn. Badhuizen waren openbaar en gemengd, net als de toiletten.

Naast alle ins en outs over intieme hygiëne komen erotiek, liefde, huwelijk en gender aan bod, aangevuld met de mooiste voorbeelden uit Romeinse bronnen – in tekst en beeld. Van sommige gaan je wenkbrauwen omhoog en andere zijn erg herkenbaar, zoals verwensingen met ziektes: ‘Chius, ik hoop dat je aambeien weer opengaan!’ of het klagen over schoonmoeders: ‘Verwacht geen rust, zolang haar moeder leeft’.

Lees hier een uitgebreide recensie van ‘Roma Intima’

– Marjolein Overmeer, redacteur geesteswetenschappen –

Lees meer over ‘Roma Intima’

——

Gevaarlijk spel – over roofdieren en hun prooien

Door Piet J. van den Hout

Roofdieren zijn een noodzakelijk onderdeel van het ecosysteem: ze voorkomen dat voedselbronnen van hun prooien uitgeput raken en bevorderen daarmee het ecosysteem. In zijn boek ‘Gevaarlijk spel’ neemt wetenschapsjournalist Piet van den Hout de ingewikkelde relatie tussen prooidier en zijn belager onder de loep waarna je misschien wel anders naar die relatie gaat kijken. Want zijn prooien eigenlijk niet veel dominanter dan roofdieren?

De rode draad is zijn eigen promotieonderzoek op het wad van West-Afrika naar de relatie tussen steltlopers en valken. Uren bestudeerde hij die vogels, in de brandende zon, gewapend met een notitieboekje. Dat levert prachtige omschrijvingen op. Het boek beperkt zich niet tot zijn eigen vogelonderzoek, maar behandelt ook grotere roofdieren als leeuwen, en kleinere zoals de larven van de pluimmug.

Vanwege de vele reizen die Van den Hout heeft gemaakt weet hij die talloze voorbeelden vaak van anekdotes te voorzien en dat maakt het, ondanks het ingewikkelde onderwerp, een heerlijk leesbaar boek.

– Anne van Kessel, redacteur biologie –

Lees meer over ‘Gevaarlijk spel – over roofdieren en hun prooien’

——

The story of the Bucky Lab

Door Ulrich Knaack, Marcel Bilow & Tillmann Klein

Aan de buitenkant van een gebouw hangen zonnebloemen. Ze lijken van een afstand net echt, maar zijn dat niet. Ze bevatten namelijk een mechaniek waardoor ze direct naar de zon draaien, zodra die opkomt. Zo zorgen ze voor schaduw op de gevel en dat jij binnen dus geen last hebt van de hitte en het felle licht.

Het is een van de creaties die uit het Dr. Bucky Lab van de TU Delft is voortgekomen. Studenten bedenken daar niet alleen onder begeleiding nieuwe vindingen, maar bouwen ze ook daadwerkelijk zelf. Handen uit de mouwen en zo ontdekken hoe je het beste nieuwe dingen kunt maken. Het is de insteek van het hoofd van het lab: Marcel Bilow.

Uitgeverij nai010 maakte een uitstekend boek over hem, het lab en de studenten. Het boek laat vooral zien hoe vindingrijk studenten zijn. Hoe ze bijvoorbeeld een strandhuisje maken met een schuin dak, dat er niet alleen fraai uitziet maar ook direct duinen versterkt. Het is functioneel en mooi . Dit boek is ode aan de creativiteit van aanpakkers.

Lees hier een uitgebreide recensie van The story of the Bucky Lab

– Robert Visscher, redacteur techniek –

Lees meer over ‘The story of the Bucky Lab’

——

De oorsprong van taal – waar, wanneer en waarom de mens begon met praten

Door Sverker Johansson

Skeletten, vuistbijlen, vruchtbaarheidsbeeldjes. In de loop der jaren zijn we dankzij archeologische vondsten veel te weten gekomen over de menselijke evolutie, maar daar zat helaas nooit een in steen gebeitelde spraakopname bij die we konden terugluisteren. Naar de oorsprong van taal blijft het dan ook gissen. Of toch niet…?

In dit prettig leesbare boek doet de Zweedse taalkundige en natuurkundige Johansson een bewonderingswaardige en overtuigende poging om het raadsel op te lossen. Hij gaat grondig te werk en betrekt allerhande vakgebieden om te verklaren hoe en waarom de mens taal heeft ontwikkeld – en waarom andere diersoorten daar niet toe in staat blijken.

Lees hier een uitgebreide recensie van De oorsprong van taal

– Erica Renckens, redacteur ‘Over taal gesproken’ –

Lees meer over ‘De oorsprong van taal – waar, wanneer en waarom de mens begon met praten’

——

De race tegen de schildpad

Door Marcel Vonk

De vakantie is hét moment om je gedachten eens een andere kant op te sturen. Waarom niet richting de belangrijkste gedachtenexperimenten uit de natuurkunde? Stop dit jaar een stukje hersengymnastiek in de koffer met ‘De race tegen de schildpad’, het nieuwe boek van natuurkundige Marcel Vonk.

Het gedachtenexperiment blijkt al duizenden jaren een machtig instrument om harde wetenschappelijke noten te kraken. Van een breinbreker over een op papier niet te winnen race tegen een schildpad, via de paradox uit de relativiteitstheorie van de tweeling die op tijdreis ging, tot het tragische einde van de denkbeeldige kat van Erwin Schrödinger die door een quantummechanisch samenspel zowel levend als dood is.

Als je in bent voor pittige natuurkunde (Vonk waarschuwt bij sommige hoofdstukken met ‘drie pepertjes’) met een wiskundige en filosofische rand, dan is dit boek iets voor jou. Ondanks het soms hoge niveau leidt Vonk je met zijn heldere en luchtige schrijfstijl moeiteloos door deze gedachtenkronkels, richting nieuwe inzichten.

– Roel van der Heijden, redacteur astronomie, natuurkunde en techniek –

Lees meer over ‘De race tegen de schildpad’

——

Immuun

Door Daniel Davis

Vlak voor de corona-uitbraak las ik het boek ‘Immuun’ van immunoloog Daniel Davis. ‘Immuun’ geeft een compleet overzicht van de kennis die we op dit moment hebben over ons afweersysteem.

Tijdens het lezen merk je aan alles dat Davis passie heeft voor zijn vak. Hij beschrijft de ontdekking van allerlei celtypen alsof hij er zelf bij was en vertelt daarnaast ook het persoonlijke verhaal van de onderzoekers achter die ontdekkingen.

Dat maakt het boek niet alleen informatief, maar zeker ook onderhoudend om te lezen. Een aanrader voor iedereen die in deze coronacrisis meer wil leren over de werking van het afweersysteem.

Lees hier een uitgebreide recensie van ‘Immuun’

– Elles Lalieu, redacteur medische wetenschappen –

Lees meer over ‘Immuun’

——

Taalkracht – Andere woorden, andere werelden

Door Christien Brinkgreve, Eric Koenen & Sanne Bloemink (red.)

“Wil je de wereld veranderen, begin dan bij de taal”. Met die zin sluit Paul Verhaeghe het eerste verhaal in de bundel ‘Taalkracht’ af. Ook de andere 20 bijdragen van wetenschappers en schrijvers laten zien hoezeer taal onze kijk op de wereld beïnvloedt.

Uiteenlopende woorden als laagopgeleid, Gouden Eeuw, excellentie en participerende patiënt worden kritisch onder de loep genomen. De verschillende perspectieven op taal die in dit boek voorbijkomen, zijn verfrissend. Wel ligt de focus naar mijn smaak iets te veel op de psychiatrie en zorg, en is de toon soms wel erg academisch.

Dat geldt niet voor het aangrijpende verhaal van schrijver Raoul de Jong, dat er voor mij uitspringt. In alle eerlijkheid vertelt hij hoe hij door de jaren heen steeds meer buikpijn kreeg van de titel van zijn eerste boek: Stinknegers. Een titel die hij overigens niet zelf bedacht. De geschiedenis van zijn Surinaamse vader confronteert hem met de diep negatieve lading van het n-woord. Bij het lezen ervan begrijp je pas echt wat woorden doen.

– Mathilde Jansen – redacteur taalwetenschap –

Lees meer over ‘Taalkracht – Andere woorden, andere werelden’

——