Hoe zag de eerste cel eruit? NEMO Kennislink interviewde Shraddha Shitut over haar onderzoek naar het delen van oercellen.

Bij bedreigde soorten draait het niet alleen om dieren en planten. Ook voor sommige chemische elementen wordt de situatie nijpend. Een nieuwe weergave van het Periodiek Systeem laat zien wat de bedreigde elementen zijn. En welke daarvan onmisbaar zijn voor je telefoon.

De zoektocht naar de oorsprong van leven heeft weer een nieuw puzzelstukje opgeleverd. Chemici hebben een route gevonden waarmee je uit hetzelfde molecuul zowel de onderdelen van RNA als van DNA kunt maken.

Uit menselijke cellen kun je in het laboratorium een mal voor een bloedvat kweken dat in het lichaam van nierpatiënten langzaamaan tot een lichaamseigen bloedvat wordt omgevormd. Dat biedt hoop op minder bijwerkingen en minder noodzakelijke ingrepen.

Geïnspireerd door het gedrag van samenklonterende cellen, presenteren Amerikaanse onderzoekers nu hun ‘deeltjesrobot’.

Toegankelijke en heldere instructies helpen echt om mensen veiliger te laten werken met gevaarlijke stoffen, zegt arbeidshygiënist Leo van der Biessen.

Iedereen wil veilig werken. Zeker als je dagelijks in aanraking komt met gevaarlijke stoffen. Maar wat is ‘veilig’? De Gezondheidsraad probeert daar een getal aan te hangen: de gezondheidskundige advieswaarde.

In een cel is het veel duw- en trekwerk. Zwitsers onderzoek geïnspireerd op de kleurverandering in garnalen helpt om een kijkje binnen in de cel te nemen.

Materialen die de natuurlijke omgeving van levende cellen nabootsen zijn interessant voor medische toepassingen. Chemici uit Nijmegen zetten een nieuwe stap in het aanbrengen van biologische eigenschappen in deze materialen.

Van een chaotische verzameling moleculen naar een goed georganiseerd geheel dat zichzelf kan vermenigvuldigen. Zo is leven op aarde waarschijnlijk ontstaan. Chemicus Evan Spruijt probeert dat proces na te bootsen met druppeltjes.

Eiwitten zijn onmisbaar voor een levende cel, maar ze zijn alleen nuttig als ze op de juiste manier zijn gevouwen. Die complexe vorm is door evolutie ontstaan. Maar het kan ook anders. Eenvoudige bouwstenen kunnen spontaan complexe, gevouwen moleculen vormen.

Nederland wil in 2025 vooroplopen met proefdiervrije methoden. Organ-on-a-chip-technologie kan een belangrijke vervanger van dierproeven worden.

In het tandsteen van een Duitse vrouw die leefde in de elfde eeuw is het kostbare pigment ultramarijn teruggevonden. Hoe kwam dat daar terecht?

Bioloog Lucas Patty heeft een instrument ontwikkeld om leven te detecteren. In de toekomst kunnen we daar misschien buitenaards leven mee opsporen. Hoe zoeken wetenschappers nu naar buitenaards leven?

Wie naar een betere versie van zichzelf streeft, kan van alles doen. Peter Joosten maakt je wegwijs in de wereld van biohacking – het actief ingrijpen in jezelf om je prestaties op te krikken. Van diëten en ijsbaden tot stamcelinjecties en chips in je hersenen.

Vragenboeken zijn populair om kinderen van alles te vertellen over de wereld om ons heen. ‘Waarom voel ik niet dat de aarde draait?’ past goed in dat genre. Maar de vragen komen soms wat geforceerd over.

In het prachtig vormgegeven kinderboek ‘Een wereld vol ontdekkingen’ leer je van alles over fantastische uitvindingen die je (bijna) overal om je heen tegenkomt.

Van films over milieuproblemen word je meestal niet vrolijk. Daarom is de film ‘Ozone hole: how we saved the planet’ zo verfrissend. NEMO Kennislink recenseerde enkele van de meer dan zestig wetenschapsfilms op Inscience filmfestival.’

Zijn de piepkleine patronen in miljarden jaren oud gesteente op Groenland wel of niet het resultaat van heel vroeg leven? Ja, zeiden onderzoekers in 2016. Nee, zeggen onderzoekers nu.

Waar zouden we zijn zonder gist? Nergens, betoogt microbioloog Nicholas Money. Hij schreef een geestig boek over onze langdurige relatie met deze oeroude eencelligen.

Roxanne Kieltyka van de Universiteit Leiden hoort bij de ‘Talented Twelve’, de twaalf meest veelbelovende chemici wereldwijd. NEMO Kennislink sprak haar over vierkante moleculen en het kweken van stamcellen.

Bewegen kan op allerlei manieren. In Nature Chemistry laten chemici zien dat vorming van een intern gasbelletje al genoeg is om microcapsules netjes te laten opstijgen. Ze zien mogelijkheden voor transport op heel kleine schaal.

Een slimme combinatie van flexibele elektronica en zelfherstellende materialen betekent weer een stapje richting een kunstmatige ‘huid’ voor draagbare medische sensoren of protheses.

Nijmeegse chemici wilden bestuderen hoe een eiwit een bacterie tijdens de celdeling kan afknijpen zodat twee nieuwe cellen ontstaan. Maar de resultaten leveren aanknopingspunten om te begrijpen hoe ooit het allereerste leven kan zijn ontstaan.

Zowel de chemische industrie als de natuur kunnen niet zonder katalysatoren. Groningse chemici ontwikkelden een nieuwe manier om natuurlijke katalysatoren te ontwerpen met niet-natuurlijke bouwstenen.

Een groeiende stad kan met relatief minder infrastructuur toe, net zoals een olifant naar verhouding minder energie nodig heeft dan een muis. En de sterftecurves van beurgenoteerde bedrijven lijken sprekend op die van mensen. Met ‘Schaal’ zet Geoffrey West je gevoel voor verhouding...

Marileen Dogterom kijkt met de blik van een natuurkundige naar het krachtenspel in levende cellen. Ze krijgt de Spinozapremie voor haar onderzoek naar de krachten die het geraamte van de cel uitoefent.

Hoe maak je een materiaal dat ‘geprogrammeerd’ is om bepaalde functies uit te voeren? Door vanaf het kleinste niveau, de nanodeeltjes, het materiaal gecontroleerd zichzelf op te laten bouwen. Net zoals levende materialen dat doen.

Drie hedendaagse Nobelprijswinnaars en een 19e-eeuwse Groningse wetenschapper zijn in ‘ECHT nano’ de belangrijkste gesprekspartners van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout.

Biomoleculair wetenschapper Joost Snijder is een van de winnaars van de Heineken Young Scientists Awards 2018. Hij gebruikt geavanceerde technieken om virussen beter te begrijpen.