Wat gebeurt er met een ecosysteem als het grootste roofdier wegvalt? Amerikaanse biologen ontdekten hoe de zevenkieuwshaai in de wateren rond Kaapstad de plek innam van de witte haai.

Poetslipvissen reageren op hun spiegelbeeld en proberen zich te ontdoen van een markering op hun lijf. Deze bevinding van een Japans-Duits onderzoeksteam wakkert een discussie aan: zijn de dieren zelfbewust?

Nieuwe doelgerichte therapieën kunnen tumorcellen soms jarenlang rustig houden. Dat is natuurlijk fijn voor patiënten, maar de mentale belasting van zo’n behandeling kan groot zijn.

De zuidelijke helling van de onderzeese Sababank is een stuk steiler dan die aan de noordkant. Dat is één van de opvallendste observaties die fysisch oceanograaf Hans van Haren en zijn collega’s deden naar aanleiding van de NICO-expeditie.

Rustig heen en weer gewiegd worden verbetert de slaap en het geheugen. Schommelen stimuleert de langzame hersengolven tijdens het slapen, blijkt uit studies van Zwitserse onderzoekers.

Met een robot en computermodellen ontdekten wetenschappers dat een prehistorische planteneter een verrassend modern loopje had.

De kleine hersenen coördineren onze bewegingen, zo staan ze bekend. Deze vuistgrote structuur net boven onze nek vervult echter ook een meer verfijnde rol, ontdekten Amerikaanse neurowetenschappers. In muizen sturen de kleine hersenen sociaal gedrag aan.

Of jagende huiskatten een serieuze bedreiging vormen voor de vogelstand staat nog ter discussie. Katteneigenaren voelen zich in ieder geval weinig verantwoordelijk voor de moordlust van hun huisdier, laat een studie van Britse ecologen zien.

De één kan niet in slaap komen, de ander wordt te vroeg wakker, maar dat blijkt niet wat slapelozen van elkaar onderscheidt.

Onderzoek naar de hersenen van ruimtevaarders staat nog in de kinderschoenen. Maar de eerste resultaten laten zien dat de hersenen van astronauten veranderen.

Bijna dertig studenten gingen mee de zee op tijdens de onderzoeksexpeditie NICO. Veel van hen willen nu door in het onderzoek, zoals student Tom Theirlynck.

Een verontreinigde leefomgeving kan schadelijk uitpakken voor de gezondheid van het wildleven. Groningse biologen laten zien hoe zware metalen in de bodem van het poolgebied tot stress leiden in jonge ganzen.

Grote stukken plastic in de oceaan breken af tot steeds kleinere deeltjes. Waar blijft dat microplastic? Zinkt het? Eten vissen het op? Marien biochemicus Matthias Egger voer mee op het onderzoeksschip de Pelagia om het uit te zoeken.

Rondreizend door afgelegen streken verzamelt bioloog en zadenjager Chris Kik zaden van wilde groenten om de voedselzekerheid veilig te stellen.

Bananenplanten over de hele wereld verwelken door de panamaziekte. Amsterdamse biologen vonden een eiwit dat de verantwoordelijke schimmel zo agressief maakt.

Hoe kunnen we kinderen zelfwaardering aanleren zonder narcisten te kweken? Ontwikkelingspsycholoog Eddie Brummelman onderzoekt hoe ouders het zelfbeeld van hun kinderen vorm geven. “Complimenten zijn niet nodig om kinderen tevreden te laten zijn met zichzelf.”

Een informatief boek over het brein is al snel zo droog. In het kinderboek In mijn hoofd geven auteur Angelique Van Ombergen en illustrator Louize Perdieus kleur aan onze grijze massa. Ze maakten een studieboek met humor over de menselijke hersenkronkels.

Jaren voordat mensen met een erfelijke vorm van frontotemporale dementie klachten krijgen, beginnen hun hersenen en cognitieve vaardigheden al te veranderen.

Mentale stoornissen zijn óók hersenaandoeningen, ook al is de schade in het brein minder goed zichtbaar dan bij neurologische ziektes. Dat is de hoofdboodschap van het boek De gestoorde geest van vermaard hersenwetenschapper Eric Kandel.

Vriendelijke mensen brengen het er financieel minder goed vanaf, concluderen onderzoekers van het University College London. Ze onderzochten ook waarom dat zo is: deze personen hechten gewoon minder waarde aan geld.

Snapchat, Instagram en Facebook leveren een onophoudelijke stroom blije en perfecte foto’s. Wat doet dat met ons lichaamsbeeld?

Voor kanker bij kinderen is apart onderzoek nodig. Zij krijgen andere typen kanker dan volwassenen. Onderzoekers van het recent geopende Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie zijn op zoek naar medicijnen die specifieker werken dan chemotherapie. NEMO Kennislink zocht hen op.

Door simpele oogbewegingen te maken tijdens het ophalen van een traumatische gebeurtenis, kan de nare herinnering vervagen. Nijmeegse neurowetenschappers ontdekten hoe dat kan: bewegende ogen onderdrukken de amygdala, een hersenstructuur betrokken bij het opslaan van herinneringen.

Mannen en vrouwen zijn even goed in kaartlezen. Maar mannen overschatten hun navigatievermogen, terwijl vrouwen het juist onderschatten. Dat blijkt uit publieksonderzoek van neuropsycholoog Ineke van der Ham. “Leeftijd is belangrijker dan geslacht.”

Blauw licht uit beeldschermen van tablets en smartphones is slecht voor het vatten van de slaap. Rood licht maakt het daarentegen makkelijker om in slaap te vallen, ontdekten neurowetenschappers van het Nederlands Herseninstituut.

Je persoonlijkheid verandert naarmate je ouder wordt. Wie vroeger echter het impulsiefste kind van de klas was, zal ook na zijn pensioen impulsiever blijven dan leeftijdsgenoten. Dat komt naar voren uit een langlopende studie van Amerikaanse psychologen.

Een gezonde leefstijl is een morele norm geworden, volgens sociaal psycholoog Susanne Täuber. Oneerlijk voor de samenleving. “Het is een misverstand dat je volledig de controle hebt over je eigen gezondheid.”

De Amerikaanse onderzoeker Nancy Kanwisher speurt naar gespecialiseerde hersengebieden. Met hersenbeeldvorming vond haar onderzoeksgroep plekjes in het brein die specifiek reageren op gezichten, plaatsen, lichamen, woorden, taal en muziek.

De vele wetenschappelijke inzichten over de ontwikkeling van kinderen en hun hersenen zijn weinig bekend bij het grote publiek. Jelle Jolles pleit voor een betere dialoog tussen wetenschap en praktijk.

Het bewijs groeit dat onze darmbewoners mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van aandoeningen als ADHD en de ziekte van Alzheimer. Zijn een speciaal dieet, probiotica en poeptransplantaties straks nieuwe therapieën voor hersenziekten en gedragsstoornissen?