Stress in de kindertijd – bijvoorbeeld door verwaarlozing, mishandeling of ondervoeding – is een grote risicofactor voor onder meer obesitas en leer- en geheugenproblemen op latere leeftijd. Twee promovendi van de Universiteit van Amsterdam onderzochten in muizen hoe dit gebeurt.

Technologie is mede voortgekomen uit creatieve ideeën van de mens. Zijn we nu op een punt waarop we óók die creatieve ideeën kunnen doorgeven? Met andere woorden: kunnen machines creatief zijn?

Deze week is het ‘Brain Awareness Week’, om mensen bewust te maken van de vooruitgang en opbrengst van hersenonderzoek. Wat gebeurt er allemaal in deze tak van wetenschap en waarom? NEMO Kennislink ging langs bij Nederlandse herseninstituten voor een update.

Het tijdstip van de dag, de economische situatie tijdens afstuderen, een naderende midlife-crisis: het moment waarop we iets doen stuurt onze prestaties en welzijn. Daarvan weet auteur Daniel Pink in zijn nieuwe boek ‘Het juiste moment’ te overtuigen.

Een groep wetenschappers volgde jarenlang in de hersenen van gezonde ouderen een eiwit dat betrokken is bij Alzheimer. De verspreiding van het eiwit bleek voorspelbaar voor geheugenverlies.

Net zolang etenswaren schrappen tot er alleen ‘gezonde’ producten overblijven. Is orthorexia nervosa – extreem bezig zijn met gezond eten – een oprukkende eetstoornis? Volgens hoogleraar Eric van Furth valt daar op af te dingen.

Wie zijn hersenen tot op hoge leeftijd gebruikt om nieuwe dingen te leren, is weerbaarder tegen de ziekte van Alzheimer. Neurobioloog Helmut Kessels probeert de mechanismen achter ons geheugen te ontrafelen.

Ook als je geen honger hebt, kan het zien van een snackbar al ‘lekkere trek’ opwekken. Psycholoog Ghislaine Schyns onderzocht of het doorbreken van dit soort koppelingen mensen kan helpen afvallen.

Goede voornemens mislukken vaak door een gebrek aan ‘cognitieve controle’, volgens neuropsycholoog André Aleman. De neurowetenschap biedt gelukkig ook tips om gewoontes succesvol te veranderen.

Hormonen voerden lang de boventoon in de discussie over het ‘mannenbrein’ en het ‘vrouwenbrein’. Judy van Hemmen, neuropsycholoog van het VUmc, toont nu aan dat ook geslachtschromosomen mogelijk een rol spelen.

Pepernoten, speculaas, kerstkransjes: als je niet oppast stap je na het feestseizoen een kilo zwaarder het nieuwe jaar in. De beschuldigende vinger wijst naar suiker als verslavende dikmaker. Is dat terecht?

Stoppen met roken is moeilijk als sigaretten een deel zijn van wie jij bent. Het afstappen van een identiteit als roker is belangrijk om niet terug te vallen in rookgedrag, ontdekte gezondheidspsycholoog Eline Meijer.

In vergelijking met andere organen is het brein enorm gevoelig voor zuurstoftekort. Onderzoekers van het Maastricht UMC+ ontdekten waarom: het enzym NOX4, dat vrijkomt in organen die verstokt zijn van zuurstof, richt alleen in de hersenen grote schade aan.

Nare ervaringen in de kindertijd zijn funest voor de gezondheid op latere leeftijd. De Amerikaanse documentaire Resilience schetst hoe belangrijk het is voor de gezondheidszorg om dat in te zien. Op 9 november draait de docu op het InScience filmfestival Nijmegen.

Bij geheugendetectie kun je aan de hand van lichamelijke reacties vaststellen of iemand informatie verbergt. Maar door welke cognitieve processen gaan verdachten zweten en langzamer ademen?

Het reproduceren van onderzoeksresultaten gebeurt te weinig binnen de cognitieve neurowetenschappen, stelt neurowetenschapper Wouter Boekel. Vooral studies die hersenstructuur linken aan gedrag blijken niet altijd even betrouwbaar. In zijn proefschrift doet hij aanbevelingen voor verbeteringen...

Wie al moe is, heeft weinig zin om de hardloopschoenen aan te trekken. Maar juist dán moet je het toch doen, laat het promotieonderzoek van psycholoog Juriena de Vries van de Radboud Universiteit zien. Joggen helpt oververmoeide mensen die afstevenen op een burn-out.

Het bewijs dat paddo’s, XTC en LSD kunnen helpen bij psychische problemen als angst, depressie en trauma stapelt zich op. Mooi, want de huidige medicijnen in de psychiatrie werken maar matig. Niet alle deskundigen zien in ‘partydrugs’ echter de beste oplossing.

Voor psychiaters is het bij patiënten soms lang zoeken naar een werkend medicijn met aanvaardbare bijwerkingen. Kan dat niet anders? Psychiater Roos van Westrhenen opende een polikliniek in het Erasmus MC waar ze de gevoeligheid voor medicatie test aan de hand van DNA.

Iets ervaren en je dat later herinneren verloopt niet via dezelfde route in de hersenen. Het terughalen van een herinnering verloopt via een omleiding, ontdekten neurowetenschappers van het MIT.

Kan lichaamsbeweging op jonge leeftijd beschermen tegen geheugenverlies tijdens ouderdom? Wel bij ratten, toont een studie van Canadese neurowetenschappers. De resultaten suggereren dat je door als kind veel te bewegen een veerkrachtiger brein hebt op latere leeftijd.

Waar komen nachtmerries vandaan? Britse klinisch psychologen ontdekten dat hoe lang je slaapt en of je veel zorgen hebt samenhangt met het krijgen van nachtmerries.

Waarom worden we oud, grijs en gebrekkig? Stamcellen in een hersengebied genaamd de hypothalamus vormen de sleutel tot het veroorzaken van veroudering. Amerikaanse neurobiologen ontdekten dat in muizen.

Vrouwen hebben geen ambitie en buitenlanders zijn lui. We weten dat het niet waar is en toch denken we het vaak onbewust. NEMO Kennislink spreekt universiteitshoogleraar Naomi Ellemers over manieren om stereotype denkbeelden op de werkvloer te verstoren.

Wat maakt de menselijke geest speciaal? Die vraag probeert psycholoog Laurie Santos te beantwoorden. Aan Yale University test ze apen, honden en mensen op hun cognitieve vermogens. NEMO Kennislink interviewt haar in Boston (Verenigde Staten). “Veel van onze cognitieve vermogens ...

Een harde klap tegen het hoofd kan een hersenschudding veroorzaken. Hoe zo’n dreun de zenuwcellen in de hersenen toetakelt, begrijpen Amerikaanse neurofysiologen nu een stuk beter: de cellen zwellen binnen enkele seconden op doordat het celtransport platligt.

Dat bewegen belangrijk is voor de motorische ontwikkeling en gezondheid van kinderen staat buiten kijf. Maar zorgt bewegen ook voor betere leerprestaties? Mogelijk wel. Wetenschappers proberen de relatie tussen sporten en schoolprestaties helder te krijgen.

“Mobiel bellen en internetten in andere EU-lidstaten is sinds 15 juni vrij van extra kosten. Hoe gebruik jij je telefoon op vakantie? Eerder schreef NEMO Kennislink al over de groeiende gedragsverslaving aan onze smartphones.”

Door wiet te roken kan je toch minder goed nieuwe dingen onthouden? Dat mag zo zijn voor pubers, voor bejaarde muizen gaat het niet op. Hun leervermogen en geheugen verbeterden juist door een dagelijkse dosis cannabis, zagen Duitse neurobiologen.

Het is dé uitdaging binnen de atletiek: een marathon lopen onder de twee uur. Zaterdag 6 mei proberen drie topatleten deze barrière te doorbreken in Italië. NEMO Kennislink zocht uit wat nodig is voor een tijd van 1:59:59.