Bewust van ons brein
Deze week is het ‘Brain Awareness Week’, om mensen bewust te maken van de vooruitgang en opbrengst van hersenonderzoek. NEMO Kennislink ging langs bij Nederlandse herseninstituten voor een update.
Mariska van Sprundel wilde eigenlijk van kinds af aan dierenarts worden. Maar na uitgeloot te zijn, ging zij biologie studeren aan de Universiteit Utrecht om toch zoveel mogelijk te leren over dieren. Eenmaal begonnen bleek de medische biologie zo fascinerend, dat ze een master in biomedische wetenschappen ging doen. De wetenschap bleek haar goed te liggen, maar na eindeloos pipetteren in het laboratorium gooide ze het over een andere boeg: geen pipet, wel wetenschap. Ze vond haar draai als wetenschapsjournalist tijdens een stage bij NEMO Kennislink, waar ze tot op de dag van vandaag als freelancer is blijven hangen. Eerder schreef ze voor NEMO Kennislink veel over biotechnologie en functionele moleculaire systemen. Nu is ze redacteur Hersenen & Gedrag.
Verder schrijft Mariska onder meer voor Trouw, Eos magazine, KIJK en Runner’s World. In haar vrije tijd doet ze het liefst aan hardlopen. Ze hoopt dit jaar haar eerste marathon te lopen.
Deze week is het ‘Brain Awareness Week’, om mensen bewust te maken van de vooruitgang en opbrengst van hersenonderzoek. NEMO Kennislink ging langs bij Nederlandse herseninstituten voor een update.
Een groep wetenschappers volgde jarenlang in de hersenen van gezonde ouderen een eiwit dat betrokken is bij Alzheimer. De verspreiding van het eiwit bleek voorspelbaar voor geheugenverlies.
Wie zijn hersenen tot op hoge leeftijd gebruikt om nieuwe dingen te leren, is weerbaarder tegen de ziekte van Alzheimer. Neurobioloog Helmut Kessels probeert de mechanismen achter ons geheugen te ontrafelen.
Nederland scoort een dikke onvoldoende op waterkwaliteit. Mest is een grote verontreiniger. Hoe zou dat veranderen in een vegan Nederland zonder vlees- en zuivelproductie?
Stel dat heel Nederland alleen nog plantaardig eet: dan eten en vangen we ook geen vis meer. Wat zou er gebeuren met de biodiversiteit en het ecosysteem van de Noordzee zonder visserij? Mariene ecoloog Gerjan Piet geeft antwoord.
De Nederlandse veehouderij is een bron van zoönosen. Wat als we geen vlees meer zouden eten en produceren in Nederland? We zouden een reductie zien in virussen als het vogelgriepvirus, volgens viroloog Wim van der Poel.
Niemand eet nog dierlijke producten en veeteelt is verboden in Nederland. Zouden we in één klap onze klimaatdoelen halen? “De grootste uitstoot van broeikasgassen zit in het energiesysteem.”
Megastallen zijn grote luchtvervuilers. Omwonenden klagen over stank en vrezen voor hun gezondheid. Wat als Nederland afstand zou doen van veehouderijen?
Er bestaat een hardnekkig misverstand dat mensen met obesitas geen discipline kennen. Maar je hebt veel minder controle over je lichaamsgewicht dan je denkt.
Geen worst, melk en hamburgers meer. Stel dat alle Nederlanders plantaardig gaan eten, wat zou dat betekenen voor de volksgezondheid?
Alles wat we online doen kost elektriciteit en is dus een bron van CO2-uitstoot. Welke internetactiviteiten verslinden energie en hoe kan het duurzamer?
Iedereen in Nederland gaat plantaardig eten. Grond wordt niet meer gebruikt om vee op te houden. Hoe zou ons land er dan uitzien? NEMO Kennislink buigt zich komende maanden over dit gedachte-experiment.
Nederlanders voelen zich veilig achter hun hoge dijken. Op tekeningen gemaakt door bezoekers van ‘Energy Junkies’ zijn daarentegen wel overstromingen als gevolg van zeespiegelstijging te zien.
Bezoekers van ‘Energy Junkies’ zien het liefst lokaal geproduceerd voedsel. Nog beter: we worden geheel zelfvoorzienend om het klimaat te sparen.
Bezoekers van ‘Energy Junkies’ beseffen dat de aarde niet alleen toebehoort aan de mensen die nu leven, blijkt uit hun tekeningen. “Intergenerationele verantwoordelijkheid is een urgent probleem geworden.”
Minder mensen leidt tot minder uitstoot. Daarom is geboortebeperking een oplossing voor de klimaatcrisis, beredeneren bezoekers van ‘Energy Junkies’. Is dat een terechte aanname?
In maart en april kiezen eindexamenleerlingen hun vervolgstudie. Relatief vaak kiezen zij voor dezelfde studierichting als hun ouders. Ouders beïnvloeden de studiekeuze van hun kind op meerdere manieren, zo blijkt uit onderzoek.
Sommige mensen hebben een ijzersterk vertrouwen in een goede afloop van de klimaatcrisis, valt op te maken uit de tekeningen van bezoekers van Energy Junkies.
Klimaatverandering en biodiversiteit zijn innig met elkaar verwikkeld. Veel bezoekers van ‘Energy Junkies’ hebben dat door, afgaande op hun tekeningen over uitstervende soorten.
Autorijden doet het milieu geen goed. Waarom zien veel bezoekers van ‘Energy Junkies’ in een vliegend exemplaar dan een oplossing voor het klimaatprobleem?
Sommige bezoekers van ‘Energy Junkies’ willen af van het kapitalisme, blijkt uit hun tekeningen. Een alternatief? “In de betekeniseconomie gaat het om de menselijke rol in het grotere geheel.”
Het wemelt van de beelden, geluiden, geuren en trillingen, veelal buiten het bereik van de menselijke waarneming. In ‘Een immense wereld’ toont Ed Yong je de zintuiglijke wereld van andere diersoorten.
Hoe ziet de wereld eruit in 2050? Sommige mensen kunnen zich er geen voorstelling van maken. “We zijn niet gewend onze verbeelding aan te spreken als het gaat om een verre toekomst.”
Dag aarde! We verhuizen naar Mars. Is verhuizen naar een andere planeet een uitweg uit de klimaatcrisis? “Ook daar zullen we snel te veel gaan nemen van de natuurlijke hulpbronnen.”
Kun je beter knal- of siervuurwerk afsteken met het oog op het milieu? NEMO Kennislink beantwoordt vijf vragen over de (on)duurzaamheid van vuurwerk.
Wanhoop en pessimisme stralen af van sommige toekomsttekeningen. Terecht? “Het ongunstigste scenario is door klimaatbeleid al onwaarschijnlijk geworden.”
Bedrijven kunnen grote stappen zetten, maar als individu heb je ook een verantwoordelijkheid, vindt milieufilosoof Marc Davidson.
Vrouwen zijn wereldwijd de baas. Op tekeningen over de toekomst, gemaakt door bezoekers van ‘Energy Junkies’, lijkt dat een oplossing te zijn voor het klimaatprobleem.
Neem je een echte boom of toch een kunstkerstboom als je groen wil doen? NEMO Kennislink beantwoordt vijf vragen over de (on)duurzaamheid van kerstbomen.
Koeien zijn geen biefstukken, maar onze beste vrienden. Tekeningen over de toekomst, gemaakt door bezoekers van ‘Energy Junkies’, laten een wereld zien waarin dieren eten iets uit het verleden is.
Stel: iedereen in Nederland krijgt een persoonlijk CO2-budget, waarvan je zelf mag beslissen waar je het aan uitgeeft. Dan moet je keuzes maken. Weet jij welke keuzes het meest duurzaam zijn?
Wonen in hutjes hoog in de bomen, niet vechten tegen de rivier en overal bomen. Is een terugkeer naar de natuur de oplossing van het klimaatprobleem? “We zien natuur nu als iets ver weg van ons, met een hek eromheen.”
Hoe spoor je mensen aan tot klimaatbewuste keuzes? Niet met alarmerende berichten over een onleefbare planeet. Humor lijkt een betere tactiek om het klimaatprobleem aan te kaarten.