Met een micro-CT-scanner ontcijferen onderzoekers voor het eerst spijkerschrift van duizenden jaren oud. NEMO Kennislink sprak met technici uit Delft en een assyrioloog uit Leiden die via een combinatie van specialismen nieuwe ontdekkingen deden.

Dit is een bijzonder jaar voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Er zijn niet één, maar twee winnaars: Olga Tokarczuk in 2018 en Peter Handke in 2019.

Samen met mijn 8-jarige zoon bezocht ik de derde editie van het Kletskoppen Kindertaalfestival van de Radboud Universiteit en het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, voor het eerst gehouden in Den Haag.

Hoeveel uitdrukkingen kennen Nederlanders? Dit willen wetenschappers beantwoorden met het publieksonderzoek van Weekend van de Wetenschap.

Sommige Nederlandse liedjes hebben dezelfde melodie. Maar hoe kun je nou alle bestaande liedjes systematisch met elkaar vergelijken? Daarbij kunnen kunstmatige neurale netwerken een handje helpen, zo blijkt uit recent onderzoek van het Meertens Instituut en de Universiteit Antwerpen.

De eerste spelling en grammatica van het Nederlands hadden grote invloed op de geschreven taal. Zowel in formele als informele teksten vond Andreas Krogull hiervoor bewijs. Deze maand ontvangt hij de Academische Jaarprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.

Ter ere van het Rembrandt-jaar reconstrueerden taalkundigen van het Instituut voor de Nederlandse Taal in Leiden de taal van Rembrandt. Deze diende als basis voor de Rembrandt Tutorials.

Europese scholen krijgen steeds meer te maken met meertalige leerlingen. Het inzetten van meer talen in de klas biedt voordelen voor alle leerlingen, volgens een eerste praktijkstudie in Friesland en Luxemburg.

Een robot in de klas biedt voordelen bij het leren van een tweede taal. Zo kunnen kinderen extra oefenen in een taal naar keuze en op hun eigen niveau. Maar voorlopig is deze taak voor de robot nog te complex. Dit concludeert Rianne van den Berghe van de Universiteit Utrecht.

In een lawaaiige context helpen handgebaren van jouw gesprekspartner je de boodschap te ontcijferen. Onze hersenen en ons gedrag leveren daarvoor het bewijs.

Gertjan Postma van het Meertens Instituut schreef een grammatica van het Pommers, die nieuw licht werpt op onze kennis van het West-Germaans.

Einstein en Da Vinci hadden dyslexie. Dat stellen de de auteurs van Dyslexie als kans. En volgens hen is dat niet zomaar toeval. Dyslecten hebben een andere hersenstructuur. Die zit ze vaak in de weg, maar biedt ook voordelen.

Een klein deel van de bevolking heeft synesthesie, maar nu blijkt dat zintuiglijke waarnemingen bij een veel grotere groep mensen door elkaar lopen.

Iedereen ziet de werkelijkheid door zijn eigen bril. En ook taalwetenschappers kunnen niet helemaal objectief naar taal luisteren, zo blijkt uit nieuw onderzoek.

Politici worden er nogal eens van beschuldigd dat ze onze gedachten manipuleren door het gebruik van frames. Toch werkt framing niet altijd in hun voordeel.

Progressieve politici gebruiken complexere zinnen dan conservatieve politici. Dat blijkt uit een analyse van ruim 380 duizend politieke speeches uit tien Europese landen. Eerder onderzoek onder Amerikaanse en Britse politici gaf eenzelfde verschil tussen progressief en conservatief taalgebruik...

Het Surinaams-Javaans wordt al meer dan een eeuw gesproken in Suriname door Indonesische migranten en hun nakomelingen. Zowel het Sranantongo als het Nederlands hebben hun stempel gedrukt op deze taal, blijkt uit onderzoek.

21 februari was de Dag van de Moedertaal. Lisa Cheng, hoogleraar Algemene Taalwetenschap, ziet graag dat Europeanen meertaligheid omarmen.

Niet het kennen van meer talen, maar het frequent wisselen daartussen kan het brein van ouderen scherp houden. Dat blijkt uit onderzoek van Anna Pot van de Rijksuniversiteit Groningen.

Jongeren die op een actieve manier sociale media gebruiken, scoren hoger op schoolse schrijftaken. Maar jongeren die vooral veel berichtjes ontvangen hebben juist een slechtere schrijfvaardigheid.

Nederlandse kinderen met dyslexie ondervinden niet alleen problemen bij het leren lezen en schrijven in hun moedertaal, maar ook in een vreemde taal. Toch gaat het leren van Engels ze iets makkelijker af dan gedacht.

Als we een boek lezen, zien we in ons hoofd vaak allerlei beelden voor ons. Recent onderzoek laat zien dat we beschrijvingen van acties sneller lezen dan waarnemingen van een romanpersonage. Het lijkt erop dat bij het lezen vergelijkbare hersengebieden actief worden als bij echte ervaringen.

In het Nederlands verwijst ‘zijn’ soms naar mannen, soms naar vrouwen of naar allebei. In de jaren zeventig kwam er kritiek op dit algemene gebruik van mannelijke voornaamwoorden. Maar hoe verwerken we zo’n woord? Eyetracking werpt nieuw licht op de zaak.

Tijdens het DRONGO talenfestival werd net als vorig jaar een sessie gewijd aan artificiële intelligentie (AI). Herbert Blankesteijn sprak met specialisten uit de wetenschap, de overheid en de industrie.

In een geschreven tekst komen sommige woorden vaak voor en andere weinig. Dat wordt verklaard door de Wet van Zipf. Marjolein van Egmond onderzocht in haar proefschrift of dit patroon ook opgaat voor gesproken tekst, met name bij afasiepatiënten.

Afgewezen worden door klasgenootjes begint al op jonge leeftijd. In de kleuterklas maakt het al uit hoe je je kan uitdrukken, laat recent onderzoek zien.

Dat het Nederlands veel woorden uit het Frans heeft geleend is algemeen bekend. Maar in de vroege middeleeuwen gold het omgekeerde. De vergelijkende taalwetenschap werpt nieuw licht op deze kwestie.

De korte en snelle berichtjes die tieners uitwisselen op hun telefoon, zouden wel eens kunnen wijzen op een goed ontwikkeld taalbewustzijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kinderen die meer telegramstijl gebruiken in hun appjes, relatief goed zijn in grammatica.

Niet alle basisschoolleerlingen spreken thuis Nederlands. Aandacht op school voor deze andere thuistalen versterkt de talenkennis van de hele klas. Het leerboek SJOES helpt daarbij een handje, met twaalf creatieve lessen over meertaligheid.

Lowlands Science is inmiddels een vast onderdeel van Lowlands, het jaarlijkse muziekfestival in Biddinghuizen. Ook in 2018 waren er opmerkelijk veel onderzoekjes rondom taal, en daarom namen beide taalredacteuren van NEMO Kennislink een kijkje.