De manier waarop kinderen taal leren, wordt vaak beschreven als een wonder. Maar volgens taalkundige Sybren Spit is er niets magisch aan. Voor zijn promotieonderzoek liet hij kleuters een niet-bestaande taal leren. En dat ging eigenlijk helemaal niet zo gemakkelijk.
Een kindertaalfestival. Is dat een festival voor kinderen over taal? Of een festival voor volwassenen over kindertaal? Allebei, zo blijkt tijdens de tweede editie van Kletskoppen in Nijmegen.
Van de intonatie van een taal zijn we ons vaak weinig bewust. Toch storen veel mensen zich aan een ‘buitenlands accent’. Maar uit onderzoek van Lieke van Maastricht blijkt dat een verkeerde intonatie het begrijpen niet in de weg staat.
In Nederland krijgen kinderen vaak alle aandacht, terwijl in sommige culturen volwassenen nauwelijks direct tegen ze spreken. Soms wordt zelfs direct oogcontact vermeden. Hoe leren kinderen ondanks al die variatie toch allemaal hun moedertaal?
Hoe leren mensen taal? En zijn er overeenkomsten met de manier waarop vogels zich hun zangrepertoire eigen maken? Raquel Garrido Alhama ontwikkelde een voorspellend computermodel op basis van een groot aantal studies.
Bij het leren van een nieuwe taal zijn er allerlei hersengebieden actief. Een nieuwe fMRI-studie laat zien dat de hippocampus en het gebied van Broca een eigen rol spelen in de taalverwerving.
Bij kleine kinderen pas je je spraak meestal automatisch aan. Je gebruikt simpele, korte woordjes, en praat wat langzamer, melodieuzer en met een hogere stem. Amerikaanse onderzoekers laten nog een kenmerk van ‘baby talk’ zien: je past de klankkleur van je stem aan.
Mensen die als baby geadopteerd zijn, vergeten hun oorspronkelijke moedertaal niet. Recent onderzoek van onder meer de Radboud Universiteit laat zien dat Koreaanse geadopteerden op latere leeftijd makkelijker Koreaans leren. Zelfs als ze bij de adoptie maar een paar maanden oud waren.
In gebarentalen verwijzen veel gebaren direct naar hun betekenis: een denkbeeldig kopje naar je mond brengen betekent ‘drinken’. Sommige van deze gebaren zijn ‘beeldender’ dan andere. Nijmeegse wetenschappers onderzochten welke rol dit speelt bij het leren van gebarentaal.
Gebaren met je kind is een trend onder jonge ouders. Voorstanders van babygebaren beweren dat het de taal- en cognitieve ontwikkeling van een kind versterkt. Maar is daar ook een wetenschappelijke onderbouwing voor?
Het is voor het eerst gelukt om een orang-oetan nieuwe klanken aan te leren. Het pleit voor een nieuw evolutiescenario voor taal. De ontwikkeling van het menselijk taalvermogen is mogelijk al begonnen bij de gezamenlijke voorouder van de mens en mensaap.
Voor pasgeboren baby’s zijn de oren het belangrijkste zintuig voor het leren van taal. Maar al heel snel gaan ze deze zogeheten auditieve informatie koppelen aan visuele informatie, zoals de lipbewegingen van de spreker. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Sophie ter Schure van de U...
Een klank die we zelf niet kunnen maken, kunnen we ook moeilijk horen. Dat blijkt uit verschillende studies onder volwassen taalgebruikers. Hetzelfde is nu aangetoond voor baby’s van zes maanden oud. Een bijtring die hun spraak belemmert, heeft ook een negatieve invloed op wat ze horen.
De relatie tussen de vorm van een woord en zijn betekenis is grotendeels willekeurig, wordt vaak beweerd. Toch is daar wel wat op af te dingen, zo blijkt uit recent onderzoek onder een groot aantal talen. Veel talen vertonen terugkerende patronen, die ons helpen om taal te leren en makkelijker...
Een recent onderzoek toonde aan dat taalleren net zo plezierig kan zijn als gokken, chocolade en seks. Hoe zit dat? Taalwetenschapper Pablo van Suchtelen laat taalverslaafde collega’s en een hersenonderzoeker aan het woord. “Rare regels zijn opwindender dan woordjes.”
Had u ze goed? Blankebabybilletjesprivilege? Gillendekeukenmeidenvertoon? Bollewangenhapsnoeten? Het was weer de maand van het Groot Dictee. Een gebeuren waar ik me altijd met een of ander flauw smoesje aan onttrek. Maar laat ik nu eens uitleggen waarom ik er zo’n hekel aan heb.
Van Vuurland tot het Peruaanse Amazonegebied: taalwetenschapper en promovendus Luis Miguel Berscia reist heel Zuid-Amerika door, op zoek naar inheemse culturen. Hij legt talen vast in schrift, maakt grammaticastructuren. Zijn werk voelt als een race tegen de klok: “Bijna alle inheemse ta...
Heeft de toren van Babel echt bestaan? En veroorzaakte het bouwen ervan spraakverwarring? Salomon Kroonenberg gaat op zoek naar de oorsprong van de menselijke veeltaligheid, met het Bijbelse verhaal als leidraad. From scratch, en zonder te weten hoe zijn ontdekkingstocht zou eindigen....
Bij het leren van een tweede taal groeien je hersenen. Dat ontdekten Zweedse onderzoekers aan de hand van hersenscans van tweedetaalleerders. De groei werd met name gevonden in de hippocampus en delen van de hersenschors. Bij Alzheimerpatiënten zijn deze hersengebieden juist aangetast. De resu...
Taal zit in onze genen en ons brein, en vormt onze gedachten en cultuur. Hoe doet taal dat? Welke taaleigenschappen delen alle mensen ter wereld en hoe verschillen we? Allemaal grote vragen zonder antwoorden. Neurowetenschapper Peter Hagoort verzamelde het grootste leger aan taalonderzoekers t...
Tien jaar geleden liet onderzoek onder tweetaligen zien dat zij beter presteerden op cognitieve taken dan eentaligen. Er werd zelfs geconcludeerd dat mensen die een tweetalige opvoeding krijgen relatief later gaan dementeren dan mensen die opgroeien met één taal. Uit vervolgonderzoek blijkt da...
Een Friestalige opvoeding staat een goede verwerving van het Nederlands niet in de weg. Dat is de conclusie die Jelske Dijkstra trekt in haar proefschrift, dat ze op 10 oktober verdedigde aan de Universiteit van Amsterdam. Het is voor het eerst dat de taalvaardigheid van Friese peuters is ond...
Hoe leren we onze moedertaal? Deze vraag stond centraal tijdens de lezing van promovenda Brigitta Keij tijdens Bessensap 2013. Keij: “Veel mensen denken dat het leren van taal begint met het uitspreken van het eerste woordje. Maar daarvóór gebeurt er al ontzettend veel. Baby’s luisteren ...
Zinnen zijn niet altijd op dezelfde manier opgebouwd. Sommige zinnen zijn lastiger te interpreteren dan andere, vooral voor kinderen. Loes Koring vergeleek de manier waarop kinderen zinnen verwerken met de manier waarop volwassenen dit doen. Ze promoveerde deze maand aan de Universiteit Utrech...
Met zes maanden leren baby’s om alleen die klankverschillen te herkennen, die ertoe doen in hun moedertaal. Maar hoe leren baby’s dit nou precies? Want het is niet zo dat ze die verschillen op een bordje gepresenteerd krijgen. Titia Benders van de UvA deed onderzoek naar dit vroege stadi...
Wil je dat kinderen begrijpen wat je zegt? Gebruik dan korte, simpele zinnen en praat over dingen die ze kunnen toetsen aan de werkelijkheid. Dat blijkt uit onderzoek van cognitief psycholoog Jun Lai. Zij promoveerde op 26 februari aan de Universiteit Leiden.
Volwassen leerders van het Nederlands hebben vaak problemen met vervoegen en verbuigen. Maar dat komt niet alleen doordat ze moeite hebben met de grammatica, zoals wel beweerd wordt. Ook het klanksysteem zit tweedetaalleerders in de weg. Dat concludeert taalwetenschapper Loes Oldenkamp in haar...
Op Nederlandse scholen bestaat vaak het idee dat kinderen van immigranten zo snel en zo veel mogelijk Nederlands moeten spreken. Hierbij wordt het belang van de eerste taal vergeten. De eerste taal of moedertaal heeft namelijk invloed op de verwerving van de tweede taal.
Op 19 september vond de eerste editie plaats van het DRONGO festival, een festival over meertaligheid. Vier wetenschappers spraken over het belang van meertaligheid. Niet alleen voor migranten, maar voor iedereen. Want het leren van meerdere talen heeft een positief effect op onze cognitieve o...
De redactie van Kennislink krijgt regelmatig lezersvragen. Onderstaande vraag van Chris de Commer over taalverwerving bij baby’s zette de redacteur Taal en Spraak aan tot nader onderzoek. De vraag wordt beantwoord door professor Ton Dijkstra van het Donders Instituut van de Radboud Unive...