Ouderdom is onoverkomelijk. Dat tonen ook de ‘jongste’ foto’s van het universum ooit. Wat kunnen we leren van de vergankelijkheid van de kosmos?

Lange tijd werd onderzoek naar het ontstaan van taal gezien als pure speculatie. Sverker Johansson laat in De oorsprong van taal zien dat deze tijden inmiddels – terecht – achter ons liggen.

Nieuw onderzoek laat zien dat de neanderthaler waarschijnlijk op natuurlijke wijze is uitgestorven, en niet door confrontatie met de moderne mens.

In Griekenland zijn de oudste resten van Homo sapiens in Europa geïdentificeerd. Als het tenminste echt om Homo sapiens gaat, en ook de dateringen kloppen…

In Zuid-Afrika is een stuk steen met daarop rode lijnen gevonden. Onderzoek wijst uit dat deze kruisende lijnen opzettelijk zijn aangebracht. Daarmee is deze tekening van 73 duizend jaar oud de oudste die door moderne mensenhanden is gemaakt.

Kennis over DNA is steeds belangrijker in de biologie. Niet alleen helpt het om ziektes beter te begrijpen, maar ook levert het spannende inzichten op over de evolutie van de oermens. Twee VU-biologen schreven er een boek over. NEMO Kennislink sprak auteur Nico van Straalen.

In een Marokkaanse grot zijn fossielen gevonden van Homo sapiens, met een ouderdom van rond de 300.000 jaar. Dit verlengt de geschiedschrijving van de denkende mens met 100.000 jaar. De oudste resten van Homo sapiens waren tot nu toe 200.000 jaar oud en kwamen uit Ethiopië.

Bij het onderzoek naar de verspreiding van verschillende groepen mensen over de planeet spelen moleculaire technieken tegenwoordig een hoofdrol. Uit sporen in het DNA blijkt dat onze voorouders vanuit Afrika waarschijnlijk maar één grote volksverhuizing hebben gemaakt.

Al vanaf het begin dat Homo sapiens over de aardbol doolt – 200.000 jaar geleden – heeft hij te maken gehad met een veranderende zeespiegelstijging. Volgens emeritus hoogleraar geologie Salomon Kroonenberg van de TU Delft is er daarom weinig nieuws onder de zon en kunnen we nu zelfs b...

Eén mutatie in de genen van onze voorouders is mogelijk verantwoordelijk voor de grote hersenen die mensen hebben. Die ene verandering zorgde voor een twee keer zo grote hersenschors en daarmee wat de mensaap transformeerde tot mens. Het gen komt in deze variant alleen voor bij de moderne mens...

Toen de prehistorische jager-verzamelaars Afrika verlieten, is een deel van hen rechtstreeks naar Europa getrokken. Tot nu toe werd gedacht dat iedereen de omweg maakte via Azië. Maar dat klopt niet, concludeert een internationaal onderzoeksteam uit DNA-analyses van botten van 55 oermensen, di...

Recent onderzochte Homo-sapiens-tanden gooien de hele geschiedenis door de war. Dachten we dat onze voorouders zo’n 45.000 jaar geleden vanuit Afrika naar Europa trokken, blijken er 47 tanden van minimaal 80.000 jaar oud in China te zijn gevonden. Hoe zit dat?

Wie de Paleo Lifestyle aanhangt, moet granen, suiker, en voedsel met kunstmatige toevoegingen laten staan. “Wat niet op het menu van een holbewoner stond, hoort ook niet in jouw voedingsschema thuis”, is het adagium. Maar hield de oermens zich zélf wel aan de Paleo Lifestyle?

De neanderthaler heeft zich een stuk minder lang staande weten te houden dan we dachten: ongeveer 40.000 jaar geleden stierven ze uit. De Homo sapiens verscheen echter ook eerder op het toneel, waardoor de twee wel duizenden jaren naast elkaar hebben geleefd in Europa. Dit blijkt uit ...

Al drie jaar staat Sapiens op nummer een van de bestsellerlijst in Israël. Het is een scherp, kritisch en betrokken boek over de geschiedenis van onze soort vanaf 70.000 jaar geleden, toen Homo sapiens een voor de ecologie nog onbetekenende soort was. Deze ’kleine geschiedenis van de men...

Mens en techniek staan centraal in de Maand van de Filosofie 2014. Filosofische antropoloog Jos de Mul schreef voor deze gelegenheid het essay Kunstmatig van Nature. Onderweg naar Homo Sapiens 3.0. Een filosofische zoektocht naar verleden en toekomst van de kunstmatige mens.

“Waarschijnlijk hebben neanderthalers het meerdere keren succesvol met onze voorouders gedaan, maar alleen de moderne mens heeft de geschiedenis overleefd.” Woensdagavond vertelde antropoloog en bestsellerschrijver Chris Stringer over zijn onderzoek tijdens de tweede Hoboken-lezing in het Natu...

Opnieuw is er een ouderdomsrecord voor prehistorische kunst gesneuveld. In Noord-Spanje zijn grottekeningen aangetroffen die meer dan 40.800 jaar oud moeten zijn. Nu nog de vraag wie ze heeft gemaakt. Een ‘gewone’ vroege mensachtige of toch de al lang uitgestorven Neanderthaler?

Er zijn verschillende theorieën over de oorsprong van ons lichaamshaar en waarom er inmiddels zo weinig van over is in vergelijking met onze voorouders. Volgens Isabelle Dean van de universiteit van Sheffield (UK) is onze lichaamsbeharing van belang in het snel opmerken van een huidparasiet en...

In zuid-China hebben archeologen menselijke fossielen gevonden die zowel eigenschappen moderne als van zeer oude mensachtigen hebben. Ze wijzen op een nog grotendeels onbekend hoofdstuk uit de menselijke evolutie.

Heb je liever een dieet met zacht of hard voedsel? De oermens koos vanaf 10.000 jaar geleden voor het zachte voedsel met de ontwikkeling van de landbouw. Een niet voorzien gevolg was dat het gebit hierdoor veranderde…

Het is niet verwonderlijk dat het grootste deel van de wereldbevolking dichtbij water leeft, hetzij bij de oceaan, een rivier of een meer. Er is vaak volop voedsel en drinkwater te vinden. Dat dacht de moderne mens (Homo sapiens) ook zo’n 140.000 jaar geleden tijdens de migratie uit Afrika naa...

De angst om door ‘massa-immigratie’ binnen korte tijd een minderheid in eigen land te worden, wordt soms handig uitgebuit door populistische politici. Maar volgens twee Britse archeologen is dit precies wat de Neanderthalers zo’n 40.000 jaar geleden is overkomen.

De oermens fascineert. Hoe zit het bijvoorbeeld met de Neanderthaler uit Nederland? En in Europa? En welke nieuwe inzichten staan ons te wachten? Oud-Spinozawinnaar Wil Roebroeks geeft antwoord op twaalf brandende vragen.

Onze mensensoort ontstond zo’n 200.000 jaar geleden in oostelijk Afrika. Van daaruit trokken we pas vanaf 60.000 jaar geleden diep Azië in en door naar Europa; of toch niet? Opgravingen in de Verenigde Arabische Emiraten laten zien dat we al rond 125.000 jaar geleden ver in Azië waren do...

De evolutie van ons brein en ons prehistorische eetpatroon hangen nauw samen. Veel wetenschappers denken we ongeveer tegelijkertijd vlees gingen eten en een grotere hersenpan kregen. Maar hoe kwamen we aan dat vlees? Het beeld van de jagende man die voor vrouw en kinderen een prooi naar zijn h...

‘Out of Africa’ heet het scenario dat we afstammen van oermensen die vanuit Afrika de wereld veroverden. Maar is dat wel zo? Mogelijk verspreidden vroege mensachtigen zich al veel eerder dan 1,8 miljoen jaar geleden vanuit Afrika naar Azië, en werd Afrika 1,8 miljoen jaar geleden b...

Lopen er nog afstammelingen van de java-mens rond op deze aarde of hebben de voorouders van de mens allemaal als Homo sapiens vanuit Afrika de wereld veroverd? In de Australische aboriginal zou de java-mens misschien voortleven. Het lijkt er echter op dat de zeestraat tussen Java en Australië ...

Tussen Frankrijk en Nederland kunnen mensen van oudsher makkelijk op en neer reizen. Toch blijkt er niet alleen een taalgrens, maar ook een genetische grens tussen deze twee landen te bestaan. Een resultaat van onderzoek dat je op het eerste gezicht niet aan een medisch centrum verwacht.