Lezers van literatuur begrijpen taal makkelijker, zo toont Nijmeegs onderzoek aan. En dat is niet het enige wetenschappelijk bewezen positieve effect van lezen.
Klassieke talen, wat valt daar nu nog voor nieuws over te ontdekken? Veel, zo blijkt uit recent onderzoek. Voor de Week van de Klassieken vertellen Willemijn Waal en Luuk Huitink hier meer over.
Middelbare scholieren krijgen bij de vreemde talen veel grammatica. Maar is dat eigenlijk wel nodig? Niet per se, zo blijkt uit onderzoek van Leslie Piggott. Leerlingen die de eerste twee jaar geen grammaticaregels krijgen aangeboden in de Engelse les, spreken en schrijven meer én vloeiender.
De eerste spelling en grammatica van het Nederlands hadden grote invloed op de geschreven taal. Zowel in formele als informele teksten vond Andreas Krogull hiervoor bewijs. Deze maand ontvangt hij de Academische Jaarprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.
Naast optische en auditieve illusies, heb je ook grammaticale illusies. Daarbij líjkt een zin weliswaar correct, maar is hij dat toch niet. Of je vatbaar bent voor zo’n illusie hangt af van de taal waarin de zin wordt aangeboden, zo blijkt uit onderzoek.
Bij het leren van een nieuwe taal zijn er allerlei hersengebieden actief. Een nieuwe fMRI-studie laat zien dat de hippocampus en het gebied van Broca een eigen rol spelen in de taalverwerving.
Hoe fout is ‘hij wilt’? En mag je echt nooit een komma schrijven voor ‘en’? Taalexpert Wouter van Wingerden onderzoekt deze en nog 48 andere heikele taalkwesties in ‘Maar zo heb ik het geleerd!’
Wereldwijd worden er zo’n 6000 talen gesproken, verdeeld over ruim 400 taalfamilies. Een kwart van die taalfamilies bevindt zich op één continent: Zuid-Amerika. Pieter Muysken, hoogleraar Taalwetenschap in Nijmegen, blikt deze week in zijn afscheidsrede terug op veertig jaar onderzoek na...
Lekker lezen met een muziekje op de achtergrond. Heerlijk, maar je vraagt nogal wat van je brein. Er is namelijk overlap tussen de hersengebieden die nodig zijn voor het verwerken van de grammatica van taal en muziek. Zo kan je boek beïnvloeden hoe je de muziek waardeert. Dat ontdekte Richard ...
Ideofonen zijn woorden waarvan de klank iets verraadt over de betekenis. Ze komen voor in veel niet-westerse talen, waaronder het Japans. Een Nederlandse en een Japanse taalkundige onderzochten dit expressieve woordgebruik in gesprekken van Japanners over hun belevenissen tijdens de tsunami va...
Het brein gaat uiterst efficiënt te werk bij het leren van een nieuwe taal. Voor elementen die overlappen met de moedertaal gebruikt het bestaande neurale structuren, zo blijkt uit onderzoek waarbij Nijmeegse wetenschappers de hersenactiviteit registreerden tijdens het leren van een fictieve t...
De sprekers van het Baure – in het noorden van Bolivia – zijn op een paar handen te tellen. Hun taal heeft een aantal opmerkelijke eigenschappen, zoals de manier waarop deze verwijst naar de ruimte. Taalwetenschapper Femmy Admiraal deed er uitgebreid onderzoek naar. Daarvoor verbleef ze langer...
De nieuwe app Yvo lijkt op het traditionele scrabble-spel of het populaire Wordfeud. Maar in plaats van letters liggen er woorden op je digitale plankje. Daarmee vorm je zinnen en zo scoor je punten. Nijmeegse wetenschappers ontwikkelden Yvo om te spelen met grammatica, maar ook om mensen te h...
Vandaag begint de Maand van de Filosofie. Een goed moment om ons te bezinnen op het belang van de alfa- of geesteswetenschappen. Want die raken steeds meer uit de gratie, omdat het praktisch nut minder aan de oppervlakte ligt dan bij de meeste praktijkstudies. Maar juist in een tijd waarin com...
De roep van de Japanse koolmees bezit een eigenschap die voorheen uniek werd verondersteld voor mensentaal. De mezen kunnen betekenisvolle klankreeksen combineren tot nieuwe klankreeksen met een eigen betekenis. Dit lijkt sterk op de manier waarop mensen woorden tot zinnen combineren. Aldus co...
Er is geen kritieke leeftijdsgrens voor het leren van de grammatica van een tweede taal, stellen wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit van Essex. Zij toonden dat aan met een nieuwe methode voor het analyseren van hersenactiviteit.
Van Vuurland tot het Peruaanse Amazonegebied: taalwetenschapper en promovendus Luis Miguel Berscia reist heel Zuid-Amerika door, op zoek naar inheemse culturen. Hij legt talen vast in schrift, maakt grammaticastructuren. Zijn werk voelt als een race tegen de klok: “Bijna alle inheemse ta...
Een aardige meisje, hij heb en hun hebben zijn ‘fout’ Nederlands. U hebt, hele mooie en jij kan zijn wel acceptabel. Dat vindt de meerderheid van de deelnemers aan een webenquête van het Meertens Instituut over goed en fout Nederlands. Vorm...
Taalkundige Jan Stroop werd in de jaren ’90 bekend als ontdekker van het Poldernederlands: het verschijnsel dat de tweeklanken ei/ij, ui en au/ou door steeds meer Nederlanders uitgesproken worden met wijd gesperde mond, wat resulteert in aai, ou en aau. Ook daarna bleef hij volop publice...
Wie is de baas van de taal? Is dat de overheid, zijn het deskundigen of wordt de norm helemaal democratisch bepaald? Op deze en meer vragen probeerden de genodigden op het publiekssymposium van Leiden University Centre for Linguistics antwoord te geven.
Alle bestaande kennis over de Nederlandse en Friese grammatica beschikbaar maken voor een internationaal wetenschappelijk publiek. Dat is de doelstelling van het project Taalportaal. Een samenwerking tussen het Meertens Instituut, de Universiteit Leiden, het Instituut voor Nederlandse Lexicolo...
De opkomst van de Nederlandse standaardtaal wordt vaak gesitueerd in de zeventiende eeuw. Volgens taalwetenschapper Gijsbert Rutten, die in mei 2013 een Vidi-subsidie ontving van NWO, valt daar wel wat op af te dingen: “De verschillen tussen de teksten uit die tijd zijn minstens even gro...
Zinnen zijn niet altijd op dezelfde manier opgebouwd. Sommige zinnen zijn lastiger te interpreteren dan andere, vooral voor kinderen. Loes Koring vergeleek de manier waarop kinderen zinnen verwerken met de manier waarop volwassenen dit doen. Ze promoveerde deze maand aan de Universiteit Utrech...
Volwassen leerders van het Nederlands hebben vaak problemen met vervoegen en verbuigen. Maar dat komt niet alleen doordat ze moeite hebben met de grammatica, zoals wel beweerd wordt. Ook het klanksysteem zit tweedetaalleerders in de weg. Dat concludeert taalwetenschapper Loes Oldenkamp in haar...
Myrte Wouterse, derdejaars studente aan de Universiteit Leiden, heeft in de Universiteitsbibliotheek twee tot nu toe onbekende brieven gevonden van Robert Lowth. Hij is de belangrijkste Engelse grammaticaschrijver van de 18e eeuw.
Kinderen interpreteren zinnen die woorden bevatten zoals ‘elk’ en ‘ieder’, ook wel kwantoren genoemd, anders dan volwassenen. Dat blijkt uit het proefschrift van taalwetenschapper Marie-Elise van der Ziel die op woensdag 13 juni promoveert aan de Universiteit Utrecht.
‘Ik ben een van de zeldzame mannen die niet de hele dag aan seks denkt.’ De grammaticale fout in deze zin – ‘denkt’ hoort ‘denken’ te zijn – wordt in 80 procent van dergelijke constructies gemaakt. Taalwetenschappers van de Radboud Universiteit h...
Boomstructuren zijn heel handig om zinnen mee in kaart te brengen. Maar begrijpen we ze zelf ook volgens zo’n structuur? Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat we meer naar de ‘blaadjes’ aan de boom, de afzonderlijke woorden, kijken.
Zinsontleden is voor veel mensen een lastige klus. Zelfs deskundigen zijn het in zo’n 6% van de zinnen niet met elkaar eens. Alpino, de automatische zinsontleder van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft onlangs de magische grens van 90% foutloos ontleden bereikt.
De frequente vormen van regelmatige werkwoorden worden – vervoegd en wel – opgeslagen in het mentale woordenboek, blijkt uit promotieonderzoek van Wieke Tabak. Ze promoveert op 12 oktober aan de Radboud Universiteit Nijmegen.