Ondergedompeld in de consumptiemaatschappij

Als iedereen zou leven als de Amerikanen, hebben we 4,8 aardbollen nodig. Het maakt me soms moedeloos. Wat heeft het voor zin om in Nederland de thermostaat een graadje lager te zetten, wanneer landen als de Verenigde Staten per persoon zoveel energie verbruiken, voedsel consumeren en afval produceren? Het idee dat mijn eigen moeite voor niks is, kan ik proberen te doorbreken, zegt hoogleraar omgevingspsychologie Linda Steg als ik haar bel. “Bijvoorbeeld door in gedachten te houden dat elk klein beetje helpt en dat jouw gedrag anderen kan motiveren om duurzamer te handelen.”

Juist. Alleen begint mijn motivatie om het ‘beter’ te willen doen barstjes te vertonen. Net was ik met twee collega’s bij de Starbucks om een chai tea latte te halen, medium size. Scone erbij, in een zakje met servet. Hoppa, weer afval dat verwerkt moet worden. Dat ik lakser word is verklaarbaar, volgens Steg. “Ons gedrag wordt bepaald door wat we zien bij anderen. Wat de meerderheid doet, zien we als het juiste, meest adaptieve gedrag.” Dat is inderdaad wat ik doe: me aanpassen aan de cultuur. Al is het maar omdat het de sociale omgang makkelijker maakt door ‘mee te doen’.

“Vergeet niet dat duurzamer leven wel mogelijk moet zijn”, zegt Steg, nadat ik haar vertel over afgelopen weekend. In plaats van af te halen, ging ik binnen aan een tafeltje zitten. Kwam mijn warme chocolademelk alsnog in een wegwerpbeker met plastic deksel. Een dubbele beker zelfs! “Je bent niet in je eentje verantwoordelijk als consument”, benadrukt ze. “Wat jij zelf kan doen, is afhankelijk van keuzes die bedrijven, overheden en industrie maken.”

Als ik mijn ecologische voetafdruk in toom had willen houden, had ik niet moeten vliegen, dat weet ik ook wel. Maar bijna niemand doet alles perfect duurzaam. Bovendien is er geen milieuvriendelijker alternatief om naar de VS te gaan. Mijn leefstijl hier is luxe en lekker, maar ik ben blij als ik eenmaal thuis weer meer controle heb over mijn consumptieniveau.