De afwasmachine is niet meer weg te denken uit de keuken van menig hedendaags westers huishouden. Het apparaat was bedoeld om de huisvrouw een handje te helpen, ware het niet dat de man des huizes daar geen geld aan wilde verspillen.
Pas na de Tweede Wereldoorlog kregen vrouwen meer zeggenschap over hun tijdsbesteding en huishoudportemonnee, waarna de opmars van de vaatwasser pas echt goed kon beginnen.
Tot die tijd waren voornamelijk de grote keukens van hotels, restaurants en ziekenhuizen enthousiaste afnemers van de ‘Garis-Cochran afwasmachine’. Het ontwerp zou uiteindelijk in handen komen van Whirlpool en tot op de dag van vandaag worden afwasmachines nog naar hetzelfde ontwerp gebouwd. In de lobby van het Palmer House Hotel legt mevrouw Cochrane vol vuur uit hoe dat komt.
Goedemiddag mevrouw Cochrane. Wilt u uitleggen waarom u in dit hotel wilde afspreken?
“Hier heb ik mijn eerste deal gemaakt! Geweldig, zoiets vergeet je nooit meer. Ik stierf namelijk duizend doden toen ik voor het eerst mijn afwasmachine moest zien te verkopen. Ik zat in mijn eentje in deze hotellobby te wachten op de manager. Ik had nog nooit alleen in een lobby gezeten, dat was iets voor gevallen vrouwen! Op hoop van zegen dat niemand dat van mij dacht, liep ik naar het kantoor van de manager. De langste meters van mijn leven, maar het is me gelukt: hij wilde mijn vaatwasser hebben!”
Wikimedia Commons
Korte biografie 1839: geboren in Ashtabula County, Ohio (VS) 1858: trouwt met William Cochran 1883: haar man overlijdt 1886: het eerste patent voor de Garis-Cochran vaatwasser 1893: Wereldtentoonstelling in Chicago (VS) 1898: opening eigen fabriek 1911: het 6e en laatste patent 1913: overlijdt door uitputting
Was dat de grootste hobbel tijdens uw ondernemerschap?
“Bij lange na niet. Het moeilijkste was wel het overtuigen van betweterige ingenieurs. Ik had hen nodig om mijn machine te bouwen, maar zij zagen me niet voor vol aan. Ik was een vrouw zonder technische opleiding dus mijn inzichten en ervaring telden niet mee voor hen. Ze wisten het stuk voor stuk allemaal beter, gingen vervolgens met hun eigen visie aan de slag om uiteindelijk te concluderen dat mijn manier inderdaad de beste was! Heel vermoeiend en daarnaast kostbaar. Gelukkig had ik in 1898 genoeg kapitaal om een eigen fabriek te laten bouwen en het op mijn manier te doen.”
Hoe kwam u op het idee om een afwasmachine te ontwerpen?
“Het servies uit de familie van mijn man dateert uit de 17e eeuw. Een enorm kostbaar erfstuk dus! Maar het personeel maalt daar niet om. Na een van onze vele diners kwam ik er achter dat van enkele borden stukjes waren afgebroken. Sindsdien waste ik zelf de erfstukken af, maar daar kreeg ik al snel genoeg van. Het hete water, de agressieve zeep en het geschrob is namelijk heel slecht voor je huid. En omdat niemand anders in deze tijd van technologische vooruitgang de moeite nam om een afwasmachine te maken, besloot ik het zelf maar te doen.”
“Met de plannen al in mijn hoofd en enkele ontwerpen op de tekentafel, overleed mijn man. Helaas zadelde hij me met een enorme schuld op en werd het ineens noodzaak om iets met mijn vinding te doen. Ik voelde namelijk aan mijn water dat er vraag naar een afwasmachine zou zijn en dat ik hier mijn geld mee zou kunnen verdienen.”
Zit er nog een sociaal motief achter de afwasmachine?
“Ik moet eerlijk zeggen dat mijn man een stuk socialistischer was dan ik. Hij was leider van de plaatselijke democratische partij en tijdens zijn begrafenis was iedereen uit de wijde omtrek uitgelopen. De zaal zat stampvol met bewonderaars, aanhangers en andere gelijkgestemden die hem hun laatste respect brachten. Dat was wel anders toen die republikein Abraham Lincoln een bezoek bracht aan ons stadje Shelby na de Burgeroorlog. Republikeinen moeten we hier niet. Nog geen drie man en een paardenkop waren op straat om hem te begroeten!”
Is het dan terecht dat men u ook wel een snob noemt?
“Nee, belachelijk! Ik hou van een luxe leven met bedienden en rangen en standen. Wel zo duidelijk. Maar dat wil niet zeggen dat ik hardwerkende bedienden geen afwasmachine gun, want dat doe ik wel degelijk! Afwassen is een hels karwei, zeker na een diner met 40 man. En ja, ik kwam op het idee omdat mijn mooie servies aan gruzelementen ging, maar maakt dat iemand tot een snob?”
“Wie dat vindt is of jaloers op mijn succes – hoewel ik er nooit rijk van ben geworden – of is een vent. Mannen vinden maar al te vaak dat ik in de keuken hoor te blijven in plaats van het leven van hun vrouwen makkelijker te maken! Dat was ook precies de reden waarom ik de afwasmachine niet aan huishoudens verkocht kreeg. De mannen gaan over het budget en vonden de uitgave te duur. Laat moeder de vrouw of de bediende maar lekker afwassen, dat is gratis. Kortzichtig, want tijd is ook geld.”
Hoe verklaart u het succes van de vaatwasser?
“Toen bleek dat huishoudens niet zaten te wachten op een automatische afwasser, moest ik mijn doelgroep bijstellen. Een vriend van mij bracht me in contact met een van de grootste hotels van de Verenigde Staten, het Palmer House in Chicago. Hier waren ze bereid om naar mijn verhaal te luisteren en de machine te proberen. Ze vonden het geweldig! Het bleek 75% in personeelskosten te schelen, wat afwassers betreft, en nog meer aan behoud van het servies.”
“Maar mijn grote doorbraak volgde op de Chicago Wereldtentoonstelling in 1893. Op dit soort evenementen komen altijd hordes mensen af die allemaal willen eten dus had ik de organisatie benaderd. Zij wilden graag mijn vaatwassers gebruiken en uiteindelijk stonden er wel negen te draaien. Servies van 1000 soldaten was normaal een nachtmerrie maar nu een peulenschil voor slechts een machine. Tot verbazing van het personeel was het binnen 30 minuten brandschoon. Daarnaast won mijn uitvinding, als een van de weinige vrouwelijke inzendingen, ook nog de hoofdprijs voor het beste Machinaal Ontwerp op de tentoonstelling. Dit was goede reclame.”
Wat vonden de afwassers van uw machine?
“Regelmatig protesteren afwassers tegen de komst van mijn machine, uit angst voor hun baan. Maar de technologische vooruitgang hou je niet tegen. Het scheelt tijd en geld voor ondernemers dus als ik de afwasmachine niet lever, kopen ze hem bij een ander. Daarnaast blijven er mensen nodig om het apparaat te bedienen, hoewel dit ook door een dienstmeid of zelfs een kind gedaan kan worden. Zo gemakkelijk is het.”
“Trouwens, de afwasmachine is vanwege het gebruik van kokend water ook uitermate geschikt voor gebruik buiten de horeca. Ziekenhuizen bijvoorbeeld zijn dolblij met mijn uitvinding nu de bacteriën van het servies worden gewassen. Een smetteloze afwas is goed voor de volksgezondheid. Mijn machine is dus meer dan een inpikker van banen!”
En de concurrentie?
“Tja, die blijf je houden. In 1886 heb ik mijn eerste patent aangevraagd en in de loop van de jaren bleef ik de machine verbeteren en nieuwe patenten aanvragen. In totaal wel zes stuks. Zo bleef ik de concurrentie voor.”
Het gerucht gaat dat u helemaal niet de uitvinder bent van de afwasmachine. Wat vindt u hiervan?
“Het klopt dat er al eerder patenten zijn aangevraagd voor afwasmachines, zoals die van Joel Houghton uit 1850. Maar deze machines werkten handmatig of met borstels. Mijn uitvinding is dat de vaat schoon wordt door waterstralen met zeep. Daarna afspoelen met kokend water, wat ook het droogproces versnelt, en vervolgens nadrogen. En voila, binnen 2 minuten een schone vaat zonder brokken. De vaat wordt in rekken vastgezet in een koperen ketel en het water wordt van onderuit naar boven gepompt. In eerste instantie hadden we een goedkope en kleine versie met handpomp en een grotere en geavanceerde versie met een motortje. Maar al snel kregen ook de kleintjes ruimte voor een motortje, wat de machines iets duurder maakte maar ook praktischer.”
Een mooi verkooppraatje mevrouw, dat kunt u in ieder geval prima.
“Oefening baart kunst. Ik kan je alleen wel vertellen dat ik nooit deze weg had gekozen, als ik van te voren had geweten welke angsten ik zou moeten overwinnen. Dan had ik het veel te eng gevonden. Van society dame naar verkoper is nogal een grote en gewaagde stap. Maar de ervaringen die ik in de afgelopen jaren heb opgedaan, had ik voor geen goud willen missen! Mijn overgrootvader zou trots op me zijn geweest…”
Uw overgrootvader? Is hij uw grote voorbeeld?
“Inderdaad, hoewel de goede man in zijn eigen dagen Crazy Fitch werd genoemd. Iedereen denkt dat die neppert van een Robert Fulton de stoomboot heeft uitgevonden, maar dat is dus mooi niet zo. Opa John Fitch deed dat al 50 jaar eerder en hij voer zelfs drie zelfgemaakte en prima functionerende stoomboten tussen Philadelphia en Trenton. Helaas kreeg hij weinig investeerders zo ver om kapitaal in zijn uitvinding te steken en ging hij failliet.”
“De arme man probeerde zich dood te drinken en toen dat uiteindelijk niet lukte, pleegde hij zelfmoord met opiumpillen. En Hamilton maar pronken met zijn stoomboten! Maar in onze familie is opa altijd een groot uitvinder gebleven! Het zit blijkbaar in mijn genen, ondanks het gebrek aan een technische opleiding. En nu is het genoeg geweest, tijd is geld. Op naar de volgende klant!”
Dit artikel maakt onderdeel uit van de serie ‘Uitzinnige Uitvinders gesproken’, waarbij acht beroemde uitvinders ‘fictief geïnterviewd’ worden.
Bronnen
- J.M. Fenster, The Woman Who Invented the Dishwasher. Invention & Technology, Fall 1999, volume 15
- Mary Ellen Snodgrass, Ency Kitchen History (New York, 2004)
- Autumn Stanley, Mothers and Daughters of Invention: Notes for a Revised History of Technology (Scarecrow Press 1993)
- Susan Casey, Women Invent!Two Centuries of Discoveries That Have Shaped Our World (Chicago, 1997)