DKVN: De robots komen eraan!
De robots verlaten de fabriek en worden zichtbaar in de maatschappij en de robots waar iedereen het meeste mee te maken zal krijgen, zijn de zelfrijdende auto’s. De komst van de robot-auto zorgt ervoor dat we steeds meer over moeten laten aan een machine. Durven we dat en zijn robots wel betrouwbaar? Hoe ziet een robot de wereld? En wat moet er gebeuren voordat jij de zelfrijdende auto de opdracht geeft je kind naar school te brengen?
Robots op het witte doek
De Terminator T-800, gespeeld door Arnold Schwarzenegger, is terug! In de bioscopen draait deze zomer de vijfde film in reeks: Terminator Genisys. Opnieuw gaat het over de strijd tussen de killerbots en de mensheid. De Terminator is een van de meest populaire robots die de afgelopen decennia op het witte doek verscheen. Het succes droeg ongetwijfeld bij aan de angst voor robots, die de mensheid zullen vernietigen. Dat is een visie, zoals in dit dossier te lezen valt, waar niet de minsten voor waarschuwen. Tegelijkertijd werken wetenschappers ook aan robots die juist mensenlevens redden. Bijvoorbeeld in de zorg of in de Alpen. Robots die ons leven aangenamer maken, botsingen voorkomen op gevaarlijke kruispunten en op termijn misschien zelfs beter voetballen dan Christiano Ronaldo en Lionel Messi. Of zal het zo’n vaart niet lopen? Hieronder de meest spraakmakende artikelen die op Kennislink verschenen over de robotica.
1/12
Robots op het witte doek
Robots spelen al decennialang een hoofdrol op het witte doek. Of het nu om de angstaanjagende Terminator T-800, de schattige Wall-E of de menselijke Sonny gaat. Ze doen kijkers beven, meeleven of verbazen. Al vanaf Maria in Metropolis (1927) tot en met het allernieuwste Terminatormodel in Terminator Genisys (2015). In deze slideshow laten we de meest opmerkelijke robots van het witte doek zien.
1/12
Maria (1927)
Robot Maria stal de show in Fritz Lange’s Metropolis (1927), misschien wel de meest spraakmakende (stille) film van voor de Tweede Wereldoorlog. In 2026 bestaat de wereld uit de denkers die bovengronds leven en de werkers die ondergronds blijven. Dit is Maria een doorn in het oog en zij wil de positie van de werkers verbeteren. De burgemeester laat haar arresteren en maakt een robotversie van haar. Deze blikken dame zet de werkers vervolgens tegen elkaar op. Als tijdens schermutselingen de stad overstroomt en kinderen bovengronds gevaar lopen, worden ze gered door de ontsnapte ‘echte’ Maria. Haar mechanische evenknie belandt op de brandstapel en wordt ontmaskerd als robot.
1/12
Robby de Robot (1956)
Wanneer ruimtevaarders in de 23e eeuw op de planeet Altair 4 landen, ontmoeten ze Robby de Robot. Hij is het meest opmerkelijke personage van de film Forbidden Planet (1956). Robby werd gespeeld door een acteur, die een robotpak droeg. Dat pak was daarna overigens nog veel vaker te zien op het witte doek. In Forbidden Planet zoeken de ruimtevaarders uit wat er twintig jaar geleden is gebeurd met de bemanning van een ander ruimteschip. In het plot speelt Robby – naast een angstaanjagend monster – de hoofdrol.
1/12
HAL 9000 (1968)
Hij kan emoties interpreteren, is erg slim en praat net als jij en ik. HAL 9000 is echter geen mens, maar de boordcomputer van ruimteschip Discovery One. Hij maakte zijn opwachting in de film 2001: A Space Odyssey (1968). Van deze kunstmatige intelligentie wordt niks anders getoond dan een rode lamp. Hij is samen met vijf astronauten onderweg naar de planeet Jupiter. En al snel probeert HAL 9000 de macht over het ruimteschip over te nemen…
1/12
R2-D2 (1977)
Star Wars zou niet hetzelfde zijn zonder R2-D2. Dit robotje draaft op in alle Star Wars-films en werd samen met Darth Vader een van de iconen van de populaire filmreeks. R2-D2 praat via piepjes en heeft een ingebouwde cirkelzaag, klauw, lasapparaat, brandblusser en holografische projector.
1/12
Terminator (1984)
Hij werd teruggestuurd vanuit de toekomst om een zwangere vrouw een kopje kleiner te maken. In haar buik zat namelijk de toekomstig leider van het menselijk verzet, dat zich kranig verweerde tegen de dominantie van killerbots die de mensheid vrijwel had uitgeroeid. De Terminator T-800 zag er op het eerste gezicht menselijk uit, al gedroeg hij zich wat onbeholpen, maar onder de huid zat een vrijwel onverwoestbare metalen constructie. De robot schitterde in meerdere films en deed de uitspraak ’I’ll be back’ eer aan. Het perfecte voorbeeld van een killerbot in de eerste Terminatorfilm (1984), die dood en verderf zaait onder de mensen.
1/12
Optimus Prime (1986)
Op de planeet Cybertron leidt hij de autobots in hun strijd tegen de kwaadaardige decepticons. Optimus Prime is de onbetwiste voorman. Hij neemt de juiste beslissingen, heeft gezag, charisma en kan ook nog eens veranderen in een imposante truck. Hij schittert in stripverhalen en televisieseries. Hij kan gekocht worden als speelgoed. En in 1986 en 2007 werd hij op het witte doek vereeuwigd in de bioscoopfilms over de Transfomers.
1/12
RoboCop (1987)
Wanneer Peter Murphy wordt neergeschoten, zien onderzoekers hun kans. Ze gebruiken zijn hoofd en bovenlichaam om RoboCop te maken. Half mens, half machine. In het begin veegt de mechanische ordehandhaver de straten schoon door het gespuis een lesje te leren. Maar al snel krijgt hij nachtmerries, begint zich dingen te herinneren en gaat uiteindelijk achter zijn moordenaars aan. De film werd geregisseerd door de Nederlander Paul Verhoeven.
1/12
Data (1987)
Data leek op een mens, maar was een robot (androide). Hij speelde een belangrijke rol in verschillende televisieseries en speelfilms van Star Trek. Hij deed mee in de allereerste aflevering van Star Trek: The Next Generation (1987). Data werd gebouwd en ontworpen door Noonien Soong, werd meerdere keren eervol onderscheiden en schopte het onder meer tot officier van Starfleet. Hij kwam wat wereldvreemd over en vond het lastig om de emoties van mensen te begrijpen. Toch probeerde hij vriendschappen te sluiten met andere bemanningsleden.
1/12
Sentinel (1999)
Sentinels lijken met hun lange armen op een soort robotoctopussen. Maar dan vliegen ze door de ruimte en met hun tentakels grijpen ze eenvoudig van alles in hun omgeving vast. Sentinels zijn de geavanceerde speurders van de Matrix-trilogie. Deze killerbot zoekt naar mensen en vliegschepen van de stad Zion. Ze zijn razendsnel en hebben gevaarlijke tentakels.
1/12
Sonny (2004)
Sonny stal de show in de film I, Robot (2004). Hij liet zien dat robots wel degelijk te vertrouwen zijn. De film speelt in 2035 als robots overal aanwezig zijn. Del Spooner (gespeeld door Will Smith) onderzoekt de vermeende zelfmoord van Alfred Lanning, de mede-oprichter van een grote robotfirma. Spooner wordt steeds meer gedwarsboomd door robots, maar weet wel goed samen te werken met de slimme en haast ‘menselijke’ Sonny.
1/12
Wall-E (2008)
De mens is de aarde al zevenhonderd jaar ontvlucht in grote ruimteschepen vanwege de vervuiling. Maar Wall-E woont er nog. Hij verwerkt afval op de vrijwel verlaten planeet. Dan komt ook robot EVE op aarde en ze steelt het hart van WALL-E. Wanneer ze vertrekt, gaat hij achter haar aan. Wall-E is een schattig, dromerig robotje met een hoog aaibaarheidsgehalte.
Lees meer over robots in het Kennislinkdossier ‘Robots’
Terminator Salvation: maar de cyborg dan?
Sven de Jong en Renée van der Nat
Wetenschapper wordt RoboCop
Robert Visscher
Zorgen robots voor het einde van de mensheid?
Nemen de robots daadwerkelijk de wereld over, zoals in The Terminator-films wordt voorspeld? Dat is toch sciencefiction, enkel bedacht om bezoekers naar de bioscoop te trekken? Niet volgens meerdere toonaangevende wetenschappers en tech-reuzen, zoals Stephen Hawking, Bill Gates en Elon Musk. Zij spraken al hun angst uit voor een autonoom handelende kunstmatige intelligentie dat de mensheid vernietigt. Kennislink zocht uit hoe overtuigend hun argumenten zijn. Dat artikel maakte onderdeel uit van een drieluik waarin Kennislink ook nog twee andere doemscenario’s onder de loep nam.
De robots vernietigen ons, of niet?
Roel van der Heijden
Pikken robots onze banen in?
Robert Visscher
‘Help! Automatisering maakt ons dommer!’
Robert Visscher
Robots in de zorg
Misschien vernietigen robots wel helemaal niet de mensheid de komende jaren, maar redden ze straks juist voornamelijk mensenlevens. Met name in de zorg rukken ze momenteel namelijk op. Bijvoorbeeld in de operatiekamer, waarbij ze chirurgen ondersteunen. Of door te helpen betere protheses te ontwikkelen. Bovendien wordt gewerkt aan piepkleine, op spermacellen lijkende robotjes die geneesmiddelen in het lichaam aanbrengen.
Universiteit Twente ontwikkelt spermarobotjes
Robert Visscher
Rennende robots voor betere protheses
Roel van der Heijden
Snelle en precieze robot voor oogchirurgie
Marije Nieuwenhuizen
Blieb! De zorgrobot komt eraan
Marloes van Amerom
Rolstoel past zich aan
Marije Nieuwenhuizen
Blikken helden
Niet alleen in het ziekenhuis redden robots levens. Wetenschappers ontwikkelen ook zelfstandige reddingsrobots, die bijvoorbeeld na een kernramp naar overlevenden speuren. Zo werkt de TU Delft aan een kakkerlakrobot, die zich niet door puin tegen laat houden. Daarnaast maakt onder meer de Universiteit Twente een blikken held die na een lawine slachtoffers opspoort.
Robotische reddingsploeg voor in de bergen
Roel van der Heijden
Blikken held redt mensenlevens
Robert Visscher
Robots voor reddingswerk
Marije Nieuwenhuizen
Robots in het verkeer
Ook op straat moeten robots voor meer veiligheid zorgen, volgens wetenschappers. Daar spelen ze een steeds grotere rol. De zelfrijdende auto is bezig aan een veelbelovende opmars, al heeft de ontwikkeling ervan nog een lange weg te gaan. Ondertussen worden auto’s al veel slimmer. Onderzoekers werken ook aan intelligente kruispunten die botsingen voorkomen. En nieuwe, zelfstandig opererende verkeersmanagementsystemen zorgen ervoor dat je sneller thuis bent.
Nederlandse impuls voor automatische auto
Roel van der Heijden
Slimme mensen in slimme auto’s
Maarten Steinbuch
‘Snel zelfrijdende voertuigen op de weg is een illusie’
Roel van der Heijden
Slim kruispunt voorkomt botsingen
Robert Visscher
Sneller thuis dankzij slim verkeersmanagement
Robert Visscher
Robots rukken op in de haven
Robert Visscher
Sociale robots
Tegelijkertijd komen de robots ook in huis op; huishoudrobots bijvoorbeeld. Ze halen bijvoorbeeld een drankje, leveren de krant bij je af en houden je gezelschap. Misschien delen ze zelf ooit wel een bed met de eigenaar? Voor al deze toepassingen is van groot belang dat robots en mensen duidelijk met elkaar kunnen communiceren. Daarover breken wetenschappers momenteel hun hoofd. Want hoe zorg je ervoor dat robots en mensen elkaar goed begrijpen?
Huisrobot geïnspireerd op iPhone en Android
Marije Nieuwenhuizen
ASIMO, een technologisch allegaartje
Sven de Jong
Hoe veeleisender, hoe braver je robot?
Marloes van Amerom
Congres over robotseks in Londen
Kahliya Ronde
Sportrobots
Ook bij het sporten moeten robots nog flinke stappen zetten. Natuurlijk is het heel erg knap dat studenten van onder meer de TU Eindhoven voetbalrobots kunnen maken. Maar een professioneel voetbalteam verslaan ze niet. Arjen Robben is nog altijd veel beter dan Arjen Robo. Toch is het de ambitie van de organisatie van de RoboCup om in 2050 een echt voetbalteam te verslaan. Overigens doet Nederland het bij robotvoetbal al beter dan bij het echte voetbal. Tech United, het team van de TU Eindhoven, werd al wereldkampioen. En dat lukte het ‘echte’ Oranje nog niet. Daarnaast werken wetenschappers en bedrijven aan robotjockeys, zwemmende robots en exemplaren die in touwen klimmen.
Robotvoetballers met geheim wapen naar WK
Robert Visscher
Nederland wereldkampioen robotvoetbal in Brazilië
Robert Visscher
Robots in de ruimte
Veel verder weg spelen robots al een nauwelijks te onderschatten rol. Vroeger waren het de mensen die nieuwe werelden ontdekten. Nu zijn het vooral geavanceerde robots die dat doen. In de ruimtevaart wordt al decennia gewerkt met robotjes. Denk bijvoorbeeld aan de marsrovers, die al indrukwekkende ontdekkingen deden.
NASA’s nieuwe Marsrover krijgt vorm
Roel van der Heijden
De drievoudige landing
Arnout Jaspers
New Horizons toont ijsbergen op Pluto
Roel van der Heijden
Bewijs leven op Mars verbrand?
Lydwin van Rooyen
Na 15 jaar valt het doek voor Marsrover Opportunity
Lydwin van Rooyen
Kunstmatige intelligentie
Bij alle hierboven beschreven ontwikkelingen is kunstmatige intelligentie de drijvende kracht. Een autonoom denkend slim systeem, dat zelf afwegingen kan maken. De ontwikkeling van artificial intelligence gaat razensnel. Wetenschappers zijn ambitieus. Ze werken onder meer aan een robotbrein. Maar het is nog maar zeer de vraag of het ze ooit zal lukken om de zeer complexe hersenen te vangen in een computer.
De evolutie van het robotbrein
Anne van Rossum
Digitale onsterfelijkheid
Marije Nieuwenhuizen
Computer doorzoekt slecht leesbare teksten
Een stap dichterbij een digitaal brein
Roel van der Heijden en Anna Tuenter
Robojourno?
Tot slot nog de vraag hoe lang dit soort dossiers nog geschreven worden door echte journalisten? Want misschien schrijft een robot in de toekomst wel dit soort teksten…
De robot-journalisten komen!
Emiel Krahmer