Planktonrobots vormen een gigantisch onderwateroor

“Plankton ziet er misschien niet zo bijzonder uit, maar het is een van de meest fascinerende organismen in de zee”, zegt hoogleraar Jules Jaffe van de universiteit van Californie. “Ze zorgen voor zuurstof en zijn de basis van de voedselketen.” En ze inspireerden Jaffe tot het bouwen van robotjes. “Net zoals plankton zweven ze door het water en op die manier breiden ze onze kennis uit over de oceaan”. Jaffe publiceerde over zijn uitvinding in Nature Communications.

De robots hebben meerdere toepassingen en een van de meest fascinerende is het beter in kaart brengen van de zeestromen. Dat zijn bewegingen in de oceanen, die niet worden veroorzaakt door de getijden. “Nu nog steken onderzoekers vaak een meetinstrument in het water om hier metingen aan te verrichten. Dat is alsof je een vinger in de gigantische oceaan steekt. Je weet dan eigenlijk alleen iets over dat punt. Met de nieuwe robotjes maken we een veel natuurgetrouwer beeld in 3D. Dat is veel completer en preciezer dan hoe we nu meten.”

Scheepswrakken

Wetenschappers laten de planktonrobots als een zwerm los in de oceaan. “Door de zeebewegingen gaan ze uit elkaar en naar elkaar toe. Wij stellen van te voren alleen in op welke diepte ze moeten blijven en wanneer ze weer naar boven moeten komen. Verder bewegen ze helemaal zelfstandig”, legt Jaffe uit. De robots bevatten onder meer sensoren die de temperatuur en druk meten. Daarnaast zijn ze uitgerust met een microfoon zodat ze onder water geluid opvangen. “De oceanen zitten vol met geluiden, en we weten dat dit effect heeft op het zeeleven. Uit eerder onderzoek blijkt dat kleine larven erdoor worden beïnvloed. Hier doen we momenteel meer onderzoek naar. Met onze planktonrobots vormen we een gigantisch oor, die de geluiden van de oceaan waarneemt.”

Jaffe verwacht dat de robots ook geschikt zijn om naar scheepswrakken te speuren. Hij heeft daar ervaring mee. Jaffe werkte eerder aan de zoektocht naar de Titanic in de jaren tachtig. “De robots kunnen de bodem heel precies in kaart brengen. Het was geweldig geweest als we ze destijds konden gebruiken.”

Programmeerfouten

Er zijn dus veel mogelijkheden en Jaffe heeft al laten zien dat de robots werken. De wetenschapper noemt ook nog het volgen van een olievlek op zee om na te gaan waar die zich naartoe gaat verplaatsen. Toch zijn de experimentele robotjes nog niet helemaal uitontwikkeld. Momenteel zijn de planktonrobots bijvoorbeeld groter dan hun naam doet vermoeden. Ze hebben de afmetingen van ongeveer een grapefruit. Jaffe wil ze veel kleiner maken. En ook nog iets goedkoper. De robots kosten momenteel rond de drieduizend euro per stuk.

Jaffe belooft wel dat ze technisch betrouwbaar zijn, zoals hij ook in een laatste test aantoonde. Overigens ging het tijdens experimenten de afgelopen maanden niet altijd goed. Zo raakten de wetenschappers een aantal robotjes kwijt door programmeerfouten. “Een aantal ging naar beneden in plaats van naar boven”, zegt Jaffe. “Maar die fout maken we natuurlijk niet weer.”