In de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne komen regelmatig allerlei wetenschappelijke termen voor. NEMO Kennislink zocht uit wat deze betekenen.
De wereld om ons heen zit bomvol narigheid. Dat je daar ontzettend leuke kinderboeken over kunt maken laten ‘Monsterlijke microben’ en ‘Gifalarm!’ zien. De Jonge Akademie bracht een spannend stripboek uit.
Snorkelaars in mangrovebossen ervaren vaak plotseling het gevoel van ‘prikkelend water’. Dit mysterieuze fenomeen wordt veroorzaakt door minuscule netelcelstructuren in het slijm van de ondersteboven levende mangrovekwal, zo ontdekten onderzoekers.
Het is onderzoekers gelukt om cellen van gifklieren van negen slangen uit te groeien tot mini-gifkliertjes in het laboratorium. Het gif uit de kliertjes kan gebruikt worden voor de productie van medicijnen voor uiteenlopende aandoeningen.
Een eiwit uit het gif van de groene mamba remt de ontwikkeling van cystenieren bij muizen. Op dit moment is het medicijn tolvaptan de enige optie voor het behandelen van deze erfelijke nierziekte, maar dit geeft vaak veel bijwerkingen. Het eiwit uit slangengif is wellicht een goed alternatief....
Toxicologen doen hun best om onze consumentenproducten zo veilig mogelijk te houden. Toch lijken steeds meer producten gevaarlijk of schadelijk. Moeten we ons zorgen maken?
Veel mensen zijn bang voor chemicaliën in het voedsel, maar ook van nature bevat ons eten allerlei gifstoffen. Hoe komen deze natuurlijke gifstoffen op ons bord terecht?
‘Arsenicum’ is een waargebeurde radiothriller van MakersRadio over een behulpzame, arme vrouw uit het Leiden van de tweede helft van de negentiende eeuw. Haar naam is Maria Catharina van der Linden-Swanenburg. Buurtgenoten roemen haar behulpzaamheid en noemen haar liefkozend ‘...
Het lichaam van Yasser Arafat is deze week opgegraven om te onderzoeken of de vroegere Palestijnse leider vergiftigd is of niet. In monsters van zijn lichaam wordt gezocht naar sporen van het element polonium-210. Maar wat is dit voor goedje en hoe kun je vaststellen of er sprake is van vergif...
Kledingstukken van twintig grote kledingmerken bevatten nog steeds de giftige stoffen NPE’s, ftalaten en kankerverwekkende aminen. Dat meldt Greenpeace in een rapport op hun website. De stoffen zitten in zulke kleine hoeveelheden in de kleding dat het niet gevaarlijk is om ze te dragen, ...
2010 is het jaar van de biodiversiteit. Maar de Utrechtse bioloog Gerrit Heil vraagt zich in de gastcolumn van deze week af of wel duidelijk is wat biodiversiteit precies betekent. Het spel Jenga maakt het allemaal wat duidelijker.
Israëlische plantbiologen denken dat schorpioengif een prima anti-insectenmiddel voor landbouwgewassen kan zijn. Het lukte ze al om de schorpioengenen voor het gif in bacteriën te bouwen, en verwachten dat dit met planten ook kan.
Muggen die de dodelijke malariaparasiet bij mensen overbrengen, trekken zich steeds minder van insectengif aan. Nu blijkt dat een schimmel deze bescherming wegneemt, zodat malariamuggen alsnog snel te doden zijn.
Bijenvolken stierven dit jaar weer bij bosjes. Is het een samenspel van factoren dat de insecten de das omdoet, of is er toch één hoofdschuldige? Bionieuws duikt dieper in twee belangrijke bedreigingen voor de Apis mellifera.
Alle gifslangen zijn ontstaan uit één oerslang, die zijn giftanden achterin zijn bek had zitten. Dit ontdekten Leidse biologen na het bestuderen van de ontwikkeling van 96 slangenembryo’s. Hiermee toonden de onderzoekers voor het eerst aan dat alle slangen met giftanden evolutionair aan elkaar...
Eén van de eerste methoden uit de forensische chemie is het aantonen van gif in een slachtoffer van een gifmoord. Om precies te zijn: van arsenicum (arseen), van oudsher een van de meest toegepaste ‘criminele’ gifstoffen.
Hoeveel gif kan een mens nog net verdragen? Dit is precies de vraag waar het om gaat in het onderzoek naar cytostatica, geneesmiddelen tegen kanker.
Sinds de mens aan de van nature voorkomende stoffen een groot aantal zelf gemaakte (synthetische) stoffen heeft toegevoegd, zijn er ook veel gevaarlijke stoffen bijgekomen. Het is lastig nieuwe verbindingen te testen op gezondheidseffecten. Soms zijn ze gevaarlijker dan je zou verwachten, soms...
Het zuurstoftransport door ons bloed is letterlijk van levensbelang. Verschillende stoffen kunnen de binding tussen hemoglobine en zuurstof verstoren. Koolmonoxide bijvoorbeeld, en blauwzuurgas. Het transport van zuurstof door hemoglobine zit scheikundig prachtig in elkaar.
Gifstoffen hebben mensen nooit onverschillig gelaten; angst voor gifslangen en fascinatie voor de invloed van planten- en kruidenextracten behoorden bij het leven. Omdat ziekteverwekkers als bacteriën en virussen nog niet zo lang bekend zijn, dachten de meeste mensen bij ziekte direct aan het ...
Alkaloïden zijn bekende plantaardige gifstoffen. Je vindt ze in sommige gewone tuinplanten zoals de taxus, de lupine en de gouden regen. Zelfs ons volksvoedsel de aardappel bevat het giftige alkaloïd solanine.
Dieren als slangen, spinnen, schorpioenen, bijen en wespen gebruiken gif om zich te verdedigen of een prooi te vangen. Andere dieren, zoals de kogelvis, zijn alleen giftig voor hun consumenten. Dierlijke gifstoffen zijn meestal eiwitten, net zoals bacteriële toxines. Eén daarvan is misschien w...
Vier families van hagedissen en de suborde van de slangen hebben een gezamenlijke voorouder die ongeveer 200 miljoen jaar geleden geleefd moet hebben. Van drie van de hagedisfamilies werd tot nu toe aangenomen dat ze geen gif bezitten, maar onderzoekers hebben aangetoond dat onder de vijf groe...
Schorpioenen bestaan al minstens 400 miljoen jaar. Ze zijn in de loop der tijden nauwelijks veranderd. Hun bouwplan is goed; ze zijn bijzonder goed aangepast aan hun omgeving. Bovendien beschikken de meeste schorpioenen over een snelwerkend gif om zich te verweren tegen hun vijanden. Dat gif i...
De sterkste vergiften vind je in de natuur. Zo sterven er jaarlijks in Japan wel 50 mensen door het eten van een stukje kogelvis. De doodsoorzaak is het binnenkrijgen van het neurotoxine Tetrodotoxine. Dit artikel geeft een overzicht van de bekendste neurotoxinen en hun werking.
De toxicologie is eigenlijk ontstaan doordat mensen met allerlei planten en dieren in aanraking kwamen en daar ziek of gezond van werden. Deze kennis werd vervolgens gebruikt als middel om bijvoorbeeld een vervelende echtgenoot uit de weg te ruimen of om hartklachten te verlichten. Tegenwoordi...
Planten lijken passieve wezens die een geworteld bestaan leiden waarin zij het slachtoffer zijn van wie hen maar wil opeten. Niets is minder waar. Planten hebben een heel scala aan verdedigingsstoffen en maken veel van deze stoffen op maat. Planten kunnen plantetende insecten herkennen aan hun...
Soms zijn schelpdieren (zoals mosselen) besmet met een gif. Als je ze opeet wordt je ziek. Microscopisch kleine organismen blijken hiervoor verantwoordelijk te zijn. Maar waarom komt besmetting van schelpdieren op bepaalde plekken voor en op andere niet? De mens zelf speelt hierbij een rol, ma...
De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) ontwikkelt methoden om lozingen van zware metalen op te sporen vanuit de lucht. Elke verontreiniging laat een eigen ‘signatuur’ achter in de vegetatie. Door daarnaar te kijken, kunnen illegale lozingen en gifdumpingen sneller worden opg...
Utrechts onderzoek onder leiding van prof.dr.G.J.M. van der Kerk leverde een oplossing voor het probleem van de aangroei van algen en schelpdieren op scheepswanden. Verf met tributyltinoxide (TBT) bleek aangroei heel goed te remmen – maar ook een wereldwijd milieuprobleem op te leveren.