Nieuwe site: opgeruimd staat netjes

NEMO Kennislink heeft een nieuwe website. De voorkant van de site, het uiterlijk, heeft een facelift gekregen, en het omvangrijke archief van ruim 14.000 artikelen verhuisde naar een nieuw contentmanagementsysteem. Net als bij een echte verhuizing gaf dat keuzestress: wat neem je wél en niet mee?

Hoofdredacteur Robert Visscher en manager wetenschapscommunicatie Jeroen Wiegertjes vertellen over de soms lastige keuzes bij het verhuizen van het archief van NEMO Kennislink naar de nieuwe website.

Een digitale verhuizing, is dat niet een kwestie van de bestanden naar een andere locatie kopiëren?

Wiegertjes: “Het had best wat voeten in de aarde. Ten eerste kost een verhuizing tijd. Als wij een back-up maken van alle afbeeldingen van NEMO Kennislink, dan is een computer daar alleen al meer dan een dag mee bezig."

"Bovendien slaat het nieuwe contentmanagementsysteem - waar de gegevens van NEMO Kennislink in zitten - de publicaties anders op. Deze zijn als het ware opgeknipt in blokken, die het systeem samenvoegt tot artikelen op de website. Als lezer merkt je daar niets van – je ziet gewoon de publicaties – maar deze manier van werken geeft de redactie meer mogelijkheden om elementen als aankondigingen, peilingen of interactieve elementen aan artikelen toe te voegen. We kunnen het op een mooie manier presenteren.”

“Terwijl je afgelopen december ‘aan de voorkant’ de oude website nog zag, waren we aan de achterkant al weken bezig met verhuizen. Omdat er tijdens de verhuizing nog nieuwe artikelen werden gepubliceerd, hadden we een goed plan nodig, anders was er een risico om gegevens te verliezen.”

Tienduizenden pagina's

Hoe groot is de site van NEMO Kennislink?

Wiegertjes: “De oude website telde ruim 14.000 artikelen, maar was niet alles. Er waren nog honderden andere pagina’s met bijvoorbeeld weetjes of met informatie over tentoonstellingen. Verder waren er nog duizenden pagina’s met evenementen, die allemaal waren geweest. Verder heeft iedere auteur die ooit voor ons heeft geschreven een aparte pagina, en dat zijn er honderden. Oké, als je écht alles meetelt – zoals de pagina’s waar artikelen met bepaalde kernwoorden zijn verzameld – dan kom je uit op tienduizenden pagina’s.”

Zijn al die tienduizenden pagina's meeverhuisd?

Visscher: “Nee, we hebben keuzes gemaakt. In de eerste jaren van NEMO Kennislink (de site kwam op 20 april 2002 online, red.) deed het zijn naam letterlijk eer aan: de website bestond uit linkjes naar kennis. We hebben in het verleden veel artikelen overgenomen van andere websites. Dat konden journalistieke artikelen zijn, maar net zo goed persberichten van universiteiten. Vinden wij nu dat die overgenomen artikelen NEMO Kennislink bijzonder maken? Nee. In de jaren daarna zijn we journalistiek gezien veel onafhankelijker geworden. Ook daar past bij dat je artikelen niet overneemt, maar ze zelf schrijft met verwijzingen naar goede bronnen.”

“Al die persberichten en overgenomen content zeulden we een beetje als een ‘last’ met ons mee, en daar wilden we vanaf. Als je dat weglaat, dan houd je voornamelijk artikelen van de laatste tien jaar over. Inhoudelijk is dat een mooi geheel en het straalt uit waar wij bij NEMO Kennislink voor staan.”

“Wat verder meespeelde, is dat het overzetten van elke pagina geld kost, en dat het online houden van alle artikelen ook energie kost. Het was niet de belangrijkste reden, maar vanuit duurzaamheidsperspectief is dit mooi meegenomen.”

Fictieve interviews

Maar waar leg je de grens? Heb je alles van vóór een bepaalde datum niet meegenomen?

Visscher: “Bepalen wat wel en niet meeging, was moeilijk. We begonnen met een datum: wat gaat er wel en niet mee als we bijvoorbeeld alles van de afgelopen tien jaar meenemen? Dat is een startpunt, want het probleem is dat er stukken zijn van voor die tijd die nog steeds heel goed gelezen worden, of die we gewoon erg goed vinden. Daar willen we absoluut niet van af!”

“Neem bijvoorbeeld de fictieve interviews die we deden met beroemde wetenschappers uit het verleden, zoals het gesprek met de natuurkundige James Clerk Maxwell. Dat vind ik heel originele content. Hier doe je als lezer op een toegankelijke en originele manier veel informatie op, en juist die interviewvorm maakt het origineel en scherp.”

“Uiteindelijk hebben we met meerdere mensen over veel oude artikelen een inhoudelijk oordeel geveld. Wat bij oude en populaire artikelen (zoals een van de best gelezen artikelen ooit over optische illusies, red.) meespeelt, is dat je de vindbaarheid van NEMO Kennislink verkleint als je ze weggooit. Dat wilden we natuurlijk niet.”

Je staat misschien niet meer achter de inhoud van sommige artikelen, maar kun je dit als journalistiek platform dan zomaar verwijderen?

Wiegertjes: “Ik vergelijk de situatie graag met die van een museum, waartoe NEMO Kennislink nota bene behoort. Daar maakt een conservator ook de keuze welke spullen van collectie in het museum staan en wat in het depot terechtkomt.”

“We houden nu artikelen beschikbaar waar we achterstaan vanuit het journalistieke beeld van vandaag. Natuurlijk vragen we van lezers het besef dat er een ontwikkeling is geweest sinds het moment dat een artikel verscheen, soms jaren geleden. Maar deze online verzameling zeggen we eigenlijk: dit is op grond van de inhoud nog steeds relevant voor jou vandaag.”

Back-up

Maar een museum heeft ook een erfgoedfunctie. Oude artikelen kunnen juist waardevol zijn.

Wiegertjes: “Zeker, maar dat is een ander doel. Oude artikelen zeggen veel over de maatschappij van toen; je ziet hoe er (anders) werd geschreven over rassen, seksuele geaardheid of de koloniën. Dat is interessant voor een historicus, maar ik denk niet dat dit onze rol is als journalistiek medium.”

Maar als het niet meer online staat, waar moet die historicus dan naartoe?

Visscher: “We archiveren alle publicaties. We slaan de site, zoals die was, volledig op en bewaren deze in NEMO Science Museum. Daarnaast slaat de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag onze website al jaren op. Zij hebben een back-up gemaakt vlak voordat we overstapten naar de nieuwe site. Onze oude website is daar dus te raadplegen. Wat we niet hebben meegenomen, verdwijnt dus niet.”

Horizontaal scrollen

Hebben jullie nu rekening gehouden met de volgende verhuizing? Misschien zitten jullie opvolgers wel met de handen in het haar, omdat ze straks ontelbare in stukjes ‘opgehakte’ artikelen hebben.

Wiegertjes: “Het zou juist makkelijker moeten zijn dan deze verhuizing! Met deze migratie hebben we een aantal dingen rechtgetrokken. In de loop der jaren zijn er aan het oude systeem achteraf allerlei functies toegevoegd. Daarom zaten we nu met vensters en codes die doorverwezen naar externe pagina’s, dat zat bovendien ín de lopende tekst. In feite liep alles een beetje door elkaar heen, en dat maakte het onoverzichtelijk.”

Visscher: “Alle functies die we willen hebben, zitten al vanaf het begin in de nieuwe website, en het blijft mogelijk daar nog dingen aan toe te voegen. Belangrijk is dat alle onderdelen zijn geoormerkt en consistent worden gebruikt. Dat maakt het als het goed is makkelijk om mee te werken, ook voor nieuwe systemen en mensen die het nog niet kennen.”

Met welke functie op de nieuwe website zijn jullie het meest blij?

Wiegertjes: “We werken al een tijd in die eerdergenoemde overkoepelende thema’s. Maar in de oude site konden we niet erg goed laten zien dat er binnen een thema verschillende artikelen, reeksen en andere onderdelen zijn, zoals podcastafleveringen of video’s. Het nieuwe zogenoemde themalint vind ik heel tof: je scrollt hier horizontaal en ziet het het thema als een soort parade van onderdelen voorbij komen, van een intrigerende quote tot een uitgebreide blogreeks, en van een serie achtergrondartikelen tot een quiz.”

Visscher: “Ik vind de nieuwe quiz heel gaaf. Die is speciaal voor ons ontworpen. Je beantwoordt vragen over een bepaald onderwerp en test je kennis, maar breidt deze ook uit. Na elk antwoord volgt er een uitleg over het goede antwoord. Dit vind ik een mooie, speelse manier om iets nieuws te leren.”