Wie Darwin denkt, denkt evolutie. Maar wat is evolutie eigenlijk precies? Hoe kwam Darwin aan zijn ideeën? In de driedelige serie ‘Jimmy Doherty in Darwin’s Garden’ herhaalt boer en entomoloog Jimmy Doherty elke maandagavond op NPO Doc een aantal van Darwins experimenten.
Interview met Meike Wortel en Ken Kraaijeveld: zij bestuderen microscopische wormpjes om meer grip te krijgen op de (on)voorspelbaarheid van evolutie.
2009 is het Darwinjaar, en dus lees je op de pagina Gedragswetenschappen elke week over een nieuw of oud maar telkens interessant en leuk boek over de evolutie. Hieronder een overzicht van de boeken die voorbijkwamen.
Door de tijd heen zijn verschillende soorten ogen ontstaan. Ze hebben zich de in evolutie in stapjes van eenvoudige naar ingewikkelder vormen ontwikkeld.
De evolutie van altruïstisch gedrag bestuderen is lastig. Je hebt er honderden generaties voor nodig. Zwitserse wetenschappers vonden de oplossing voor dit probleem. Zij gebruikten simpele robotjes om de evolutie van altruïsme te simuleren.
Evolutie is niet puur toevallig en kan zich herhalen. Gisteravond vertelde paleontoloog en bestsellerschrijver Richard Fortey over zijn ideeën tijdens de tweede Hoboken-lezing in het Natuur Historisch Museum in Rotterdam.
In de wintermaanden vogeltjes voeren lijkt een onschuldige bezigheid. Biologen van de Duitse universiteit van Freiburg laten deze week in vakblad Current Biology zien dat het bijvoeren een grote invloed kan hebben op de evolutie van vogels.
Geen evolutie zonder variatie in de functionele en uiterlijke eigenschappen van organismen, en geen variatie in deze eigenschappen zonder spontane veranderingen in erfelijk materiaal; daarover zijn biologen het wel eens. Maar hoe spontane veranderingen in erfelijk materiaal precies leiden tot ...
Darwins evolutietheorie kan ook het ontstaan van taal verklaren. Maar gingen we praten omdat dit biologisch mogelijk was? Of werd het biologisch mogelijk omdat we wilden communiceren?
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat naar Frances Arnold, George Smith en Sir Gregory Winter, voor hun gecontroleerde evolutie van eiwitten in het lab.
Hoe geef je een robot hersens? Simpel, op dezelfde manier waarop de natuur het doet: evolutie.
Evolutie blijkt een betere ontwerper te zijn dan de knapste koppen met hun modelleerprogramma’s. Vermenigvuldiging met foutjes zorgt voor variatie. En selectie doet de rest. Wetenschappers bootsen nu veelvuldig de evolutie na voor het maken van nieuwe geneesmiddelen of handige enzymen.
Wat is belangrijker in de evolutie: gevoelig zijn voor genetische veranderingen of juist een beetje robuust? Een groot experiment in gist laat zien dat de meest succesvolle stammen ook steeds kwetsbaarder worden voor schadelijke mutaties.
Wetenschappers zijn niet zo bedreven in het maken van nieuwe enzymen. Maar de natuur doet het doorlopend door bestaande enzymen te laten evolueren. Amerikaanse chemici wisten die evolutie na te doen in een reageerbuis, met als resultaat een gloednieuw, nuttig enzym.
Aanpassing is vaak noodzakelijk om te overleven. Zo ook voor de aardmuis op eilandjes in de Baltische Zee vlakbij het Zweedse vasteland. In 500-1000 jaar werden ze bijna tweemaal zo zwaar en kregen grotere poten ten opzichte van hun soortgenoten op het vasteland.
Op eilanden komen vandaag de dag afwijkende dieren voor. Sommige zijn kleiner, terwijl anderen weer groter zijn dan dieren op het vasteland. Fossielen laten hetzelfde beeld zien. Dieren op eilanden evolueren zeer snel, maar zijn ook zeer kwetsbaar omdat er erg weinig individuen van zijn.
Terwijl een eeuw geleden de meeste orthodoxe gelovigen accepteerden dat de aarde ‘oud’ was, is typerend voor het recentere ‘creationisme’ de opvatting dat de aarde en het leven daarop in zes dagen geschapen zou zijn. De discussie daarover speelt zich af op het terrein van de evolutiebiologie, ...
Bloemenstalletjes staan er vanzelfsprekend vol mee, maar bloemen zouden er zomaar ook niet geweest kunnen zijn. Het bestaan van kroonbladeren, de kleurrijke onderdelen van bloemplanten, is namelijk te danken aan een hele kleine verandering in een gen van primitieve planten. Dat blijkt uit onde...
Als evolutie geldt voor planten en dieren, waarom dan niet voor de mens? Volgens Darwin hebben wij een gemeenschappelijke voorouder met de (mens)apen. Vanuit deze voorouder ontwikkelden zich (onder andere) de eerste mensachtigen. Een paar miljoen jaar later bevolkten deze mensachtigen vanuit A...
Ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën, schimmels en wormen, kunnen veel sneller evolueren dan de mens. Toch zijn er nu met 7 miljard meer mensen dan ooit tevoren. Hoewel de individuele mens ten prooi kan vallen aan microben, kan de totale menselijke populatie infecties en een epidemie met...
Door de overbevissing van de laatste decennia blijft vis kleiner. De veranderingen zijn genetisch en daardoor niet snel omkeerbaar. Onderzoeker Adriaan Rijnsdorp: ‘Het herstel duurt tien à twintig keer zo lang’.
Lachen is geen unieke menselijke eigenschap, maar geleidelijk ontstaan uit een gemeenschappelijke voorouder van mens en aap. Doordat akoestiek bij de mens sterk ontwikkeld is, onderscheidt onze lach zich toch nog van die van apen.
Eukaryoten zijn geen zelfstandige wezens maar onderdeel van een complex samenwerkingsverband met bacteriën, en ze evolueren samen met hun microbioom als één superorganisme, ofwel een holobiont. Alhoewel dit concept nog onderwerp van debat is onder wetenschappers geeft het een interessante nieu...
Is het leven op aarde niets dan toeval of zit er een intelligent ontwerp achter? In Nederland is rondom de Intelligent Design-theorie (ID) een flinke wetenschappelijke discussie losgebarsten. De grootste voor- én de grootste tegenstanders zijn op de VU-campus te vinden.
Elke twee weken verschijnt op Kennislink een gastcolumn. De columnist is steeds een andere onderzoeker, die vanuit zijn of haar vakgebied schrijft over de wetenschap. Deze week vertelt paleontoloog Jelle Reumer over de stamboom van het leven.
Een landdier is een vis op pootjes. Toch zijn poten niet op het land ontstaan, ze bewezen onder water al veel eerder hun nut. Dat je er op land ook heel aardig mee uit de voeten kan, was 360 miljoen jaar geleden slechts een aardige bijkomstigheid.
De gedetailleerde kennis van een klein aantal virussen verhult dat we van het overgrote deel nog nauwelijks iets weten. Meer genetisch onderzoek is nodig om oorsprong en evolutie van virussen in kaart te brengen.
Kennis over DNA is steeds belangrijker in de biologie. Niet alleen helpt het om ziektes beter te begrijpen, maar ook levert het spannende inzichten op over de evolutie van de oermens. Twee VU-biologen schreven er een boek over. NEMO Kennislink sprak auteur Nico van Straalen.
De makke van evolutiebiologie is dat hypotheses niet te testen zijn. Toch wel, wijst het symposium Experimentele evolutie uit.
Mensen kunnen de informatie van gezichtsuitdrukkingen onbewust verwerken. In het dagelijks leven doen we alleen niet zoveel met die informatie. We gaan toch vooral af op wat we bewust waarnemen als we de kans krijgen, en negeren onbewuste informatie die via evolutionair oudere gebieden veel sn...