Nederlands had grote invloed op Frans in vroege middeleeuwen8 oktober 2018Nederlands had grote invloed op Frans in vroege middeleeuwenDat het Nederlands veel woorden uit het Frans heeft geleend is algemeen bekend. Maar in de vroege middeleeuwen gold het omgekeerde. De vergelijkende taalwetenschap werpt nieuw licht op deze kwestie.
Krabbels in de kantlijn vertellen grote verhalen19 juli 2022Krabbels in de kantlijn vertellen grote verhalenVoor sommigen is schrijven in boeken als vloeken in de kerk. Toch vond men het vroeger heel gewoon om aantekeningen te maken in boeken.
Schatgraven bij Oegstgeest2 juli 2014Interpretatie van een archeologische vondst uit de vroege middeleeuwenIn Oegstgeest is een unieke zilver-met-gouden schaal gevonden uit 600 na Christus. De vondst toont volgens Leidse archeoloog Jasper de Bruin aan dat bij Oegstgeest een internationale handelsnederze...
Pauselijke propaganda3 mei 2013Strijd om de machtKunsthistoricus Jan de Jong komt met verrassende resultaten in zijn boek The Power and the Glorification. Uit zijn onderzoek blijkt dat pausen in de 15de en 16de eeuw systematisch de gesch...
Snelweg van de toekomst20 maart 2013Snelweg van de toekomstEen slimme snelweg, die licht geeft en bestuurders via blauwe sneeuwvlokken waarschuwt voor gladheid. Of neem een rijstrook die elektrische auto’s al rijdend oplaadt. Klinkt futuristisch? Nu al wor...
Mythologie in de schilderkunst23 april 2012Weet jij welk verhaal de schilder vertelt?In de 16e en 17e eeuw maakten kunstenaars veel schilderijen met mythologische onderwerpen. Waren de schilderijen alleen voor de klassiek geschoolde elite? Of begreep Jan met de pet ook welk verhaal wa...
Het geheim van de gulden snede23 juni 2007Het geheim van de gulden snedeDe gulden snede duikt op allerlei onverwachte plaatsen op, zoals in de architectuur, de lengte van je vingerkootjes, in bloemkolen en in filmsterren; en vanaf 23 september ook in de nieuwe wiskundeten...
Vuurwerk: Knallen en kleuren29 december 2004Vuurwerk: Knallen en kleurenTijdens de jaarwisseling zullen we er ons met z’n allen weer aan vergapen. De knallen en kleuren van het hedendaagse vuurwerk vinden hun oorsprong in elementaire chemie die al vele eeuwen oud is.
Modieuze middeleeuwers17 mei 2016Nieuwe overzichtstudie toont verschillen in textieltraditiesNiet eerder werd een overzichtsstudie gedaan naar kleding in vroegmiddeleeuws Nederland. Chrystel Brandenburgh promoveerde onlangs op dit onderwerp en deed enkele bijzondere ontdekkingen over het k...
Faces of ScienceVroeger was (niet) alles beter12 december 2023Psychiatrie door de eeuwen heenEen hersenoperatie met een veredelde ijspriem om je van je psychose af te helpen? Koude baden tegen ‘hysterie’? Dit klinkt ons nu misschien raar in de oren, maar vroeger waren deze behandelingen in...
De Russische Wereld volgens Vladimir Poetin4 maart 2022De Russische Wereld volgens Vladimir PoetinDe afgelopen week heeft duidelijk gemaakt dat Poetin gelooft in zijn eigen visie op de geschiedenis. Wat is Poetins historische visie, wat klopt er wel en niet van, en waarom zit dit hem zo diep da...
Het Friese rijk van Redbad was kleiner dan gedacht21 januari 2020Het Friese rijk van Redbad was kleiner dan gedachtMagna Frisia, het Friese rijk van koning Redbad, zou helemaal geen eenheid zijn geweest. Hij had namelijk geen macht over het huidige Friesland, concluderen wetenschappers na een nieuwe reconstruct...
Bemesting met klaver1 augustus 1995Bemesting met klaverKlaverplanten blijken geschikt om het land met stikstof te bemesten. Een klavertapijt vormt een aantrekkelijk alternatief voor kunstmest.
De oerversie van koning Artur10 augustus 2018Recensie ‘Koning Artur in meervoud. De mythe ontrafeld’De beroemde koning Artur, heeft hij nu bestaan of niet? Wetenschappers zijn het er nog steeds niet over eens. Jozef Janssens denkt er het zijne over en beschrijft aan de hand van historische tekste...
Volop interactie tijdens 'achterlijke' middeleeuwen29 september 2017Tentoonstelling Crossroads, reizen door de middeleeuwen, in het Allard Pierson MuseumDe vroege middeleeuwen waren eeuwen van vooruitgang, waarin volken door heel Europa kennis en goederen uitwisselden. Dit is alleen niet het beeld dat we hebben over deze tijd, en daar wilde het All...
Vroegere beschrijvingen van mensenrassen29 maart 2017Vroegere beschrijvingen van mensenrassenSinds de moderne mens zich vanuit Afrika heeft verspreid is er een groot aantal verschillende groepen ontstaan. De term ‘ras’ werd in de context van de mens voor het eerst gebruikt door de filosoof...
Over struisvogels, windhonden en maaltijden7 juli 2016Hoe leenwoorden inzicht verschaffen in onze taalgeschiedenisIn etymologisch onderzoek staat de herkomst van woorden centraal. Een relatief nieuw veld binnen dit onderzoeksterrein is het bestuderen van leenwoorden om zo historisch taal- en cultuurcontact in ...
Waar komt 'kaas' vandaan?19 februari 2015De taalkundige oorsprong van het woord ‘kaas’Iedereen weet dat woorden als chill, cool en awkward uit het Engels komen. Maar ook in de Oudheid heeft het Nederlands woorden uit andere talen geleend. Het woord kaa...