Schatgraven bij Oegstgeest

De van oorsprong zilveren schaal is te dateren rond 400 na Christus en komt uit Oost-Europa (of nog verder richting het oosten). Twee eeuwen later is de schaal rijk versierd met gouden beschilderingen, rode halfedelstenen en vergulde beslagplaten met een ophangsysteem. De gouden schijf op de bodem en de beslagplaten doet denken aan eerdere vondsten in het Duitse Rijnland uit het begin van de zevende eeuw maar het ophangsysteem aan twee ringen aan Engelse of Scandinavische invloeden.

Geen duistere middeleeuwen

Vlak naast de snelweg A44, op de grens van Leiden en Oegstgeest, heeft de Universiteit Leiden al jaren een archeologische opgravingssite. Archeologiestudenten kunnen hier praktijkervaring opdoen. Eerdere opgravingen op deze site hadden het beeld over de regio in de vroege middeleeuwen al veranderd. De nederzetting bleek niet alleen veel groter dan verwacht, er werden ook kades en aanlegsteigers aangetroffen. Er woonden dus meer dan alleen boeren langs de oude Romeinse limes en de nabij gelegen rivieren.

Het beeld van de donkere middeleeuwen, een periode van achteruitgang na het vertrek van de Romeinen in de vijfde eeuw, is steeds moeilijker vast te houden. Hoewel er geen geschreven bronnen zijn uit de eerste eeuwen na de Romeinen, wijzen rijkversierde en internationaal georiënteerde archeologische vondsten op een gemêleerde samenleving.

Dit geldt ook voor de zilveren schaal, die docent Jasper de Bruin met zijn studenten heeft opgegraven. De Bruin: “De schaal lag niet als een geheel in de grond, maar in heel veel scherven. Als eerste kwam een gouden schijf naar boven, waardoor we onmiddellijk wisten dat het om iets bijzonders ging.” Rondom de vindplaats van de schijf werd de grond afgestoken en meegenomen voor nader onderzoek. Hieruit kwamen een hoop losse stukjes verweerd zilver en nog meer verguld beslag. Na maanden puzzelen en lijmen is hier een schaal uitgekomen. De Bruin: “Hoewel gerepareerd heeft de schaal er echt zo uitgezien. We hebben meer dan 90 procent van de scherven teruggevonden en we missen dus maar kleine onderdelen van het edelmetaal en de beschilderingen.”