Lowlands Science is inmiddels een vast onderdeel van Lowlands, het jaarlijkse muziekfestival in Biddinghuizen. Dit keer waren er opmerkelijk veel onderzoekjes rondom taal, en daarom namen beide taalredacteuren van NEMO Kennislink een kijkje.
Geopereerd worden aan je hersenen, terwijl je zelf volledig bij bewustzijn bent. Het klinkt als een afschuwelijke nachtmerrie, maar het gebeurt in Nederland tientallen keren per jaar. Waarom is het nodig om wakker te blijven tijdens zo’n operatie? En hoe is het om mee te maken?
Vorige week opende koningin Máxima in de Leidse Pieterskerk de Asian Library: een aparte afdeling van de universiteitsbibliotheek met ruim dertig kilometer aan boeken en handschriften uit Azië. Daarmee is het een van de grootste Azië-collecties wereldwijd.
Bij synesthesie vermengt het brein verschillende zintuiglijke waarnemingen. Synestheten zien bijvoorbeeld kleuren bij geuren. Dat zorgt ervoor dat je geuren beter kunt onderscheiden en benoemen, ontdekten Nijmeegse wetenschappers.
Wat maakt de menselijke geest speciaal? Die vraag probeert psycholoog Laurie Santos te beantwoorden. Aan Yale University test ze apen, honden en mensen op hun cognitieve vermogens. NEMO Kennislink interviewt haar in Boston (Verenigde Staten). “Veel van onze cognitieve vermogens ...
Wanneer taal alleen maar een communicatiemiddel zou zijn, dan zou de hele wereld binnen de kortste keren Engels, of misschien Esperanto spreken. Maar taal is veel meer. Taal is ook een identiteit, en daarmee een bindmiddel – en soms een splijtzwam – binnen en tussen groepen mensen....
Lekker lezen met een muziekje op de achtergrond. Heerlijk, maar je vraagt nogal wat van je brein. Er is namelijk overlap tussen de hersengebieden die nodig zijn voor het verwerken van de grammatica van taal en muziek. Zo kan je boek beïnvloeden hoe je de muziek waardeert. Dat ontdekte Richard ...
Dat apen niet kunnen spreken komt niet door een gebrekkig spraakkanaal. Hun vocale anatomie is geschikt om menselijke taal te produceren, stellen cognitief biologen nu. Het apenbrein is de belemmerende factor.
Een interview met minister Jet Bussemaker voor de pagina Over taal gesproken over haar band met taal, wetenschapscommunicatie en het belang van de Nationale Wetenschapsagenda. De bevindingen daarvan werden op 27 november 2015 in Den Haag gepresenteerd.
Italiaanse onderzoekers hebben aangetoond dat baby’s vlak na de geboorte al woordgrenzen herkennen in gesproken taal. Het is een sterke aanwijzing dat het belangrijkste ingrediënt van ons taalvermogen, het opdelen van grotere taaleenheden in kleinere, al bij geboorte aanwezig is.
Op de Nijmeegse campus, verscholen in de bossen, ligt het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek. Een Duits onderzoeksinstituut gevestigd op Nederlandse bodem. Onlangs is er een nieuwe vleugel aangebouwd. Wat gebeurt daar precies?
Baby’s worden geboren met het vermogen om alle talen te leren, omdat ze het verschil tussen alle mogelijke klanken nog kunnen horen. Maar hoe eerder een baby inzoomt op zijn moedertaal, hoe groter zijn woordenschat op latere leeftijd zal zijn. Dat ontdekte taalonderzoeker Caroline Junge van de...
Wie hebben de grootste woordenschat, Nederlanders of Vlamingen? Ruim 400.000 Nederlanders en Belgen deden mee aan het Groot Nationaal Onderzoek naar taal onder leiding van onderzoekers van de Universiteit Gent. Een unieke momentopname van de Nederlandse taal. Op 15 december maakte men de resul...
Elke twee weken gunt een lid van De Jonge Akademie ons aan de hand van vragen een blik in hun persoonlijke fascinatie met wetenschap in het algemeen en hun eigen onderzoeksonderwerp in het bijzonder, en hoe die is ontstaan. Deze week Bé Breij over de kunst van het overtuigen…
De redactie van Kennislink krijgt regelmatig lezersvragen. Onderstaande vraag van Chris de Commer over taalverwerving bij baby’s zette de redacteur Taal en Spraak aan tot nader onderzoek. De vraag wordt beantwoord door professor Ton Dijkstra van het Donders Instituut van de Radboud Unive...
Op Sciencepalooza geven jonge wetenschappers en wetenschapsjournalisten uit verschillende vakgebieden hun visie op de wetenschap en duiding aan het dagelijkse nieuws. Deze week Charlotte Vlek over het gebruik van analogieën in de wetenschap.
Elke twee weken verschijnt op Kennislink een gastcolumn. De columnist is steeds een andere onderzoeker, die vanuit zijn of haar vakgebied schrijft over de wetenschap achter een gebeurtenis in de maatschappij of uit ons dagelijks leven. Deze week: Ingrid Tieken over taalergernissen in het Engel...
Taalwetenschapper Aline da Cruz leefde enkele maanden bij Baré-, Baniwa- en Warekenagemeenschappen in de Amazone om hun taal op te tekenen. Vrijdag 24 juni promoveert ze op het Nheengatú aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Om aantallen te kunnen benoemen heb je telwoorden nodig: één, twee, drie en ga zo maar door. Maar wat nu als een taal die woorden niet kent? Amerikaanse onderzoekers denken dat dit niet alleen het praten over grote aantallen bemoeilijkt, maar dat je dan zelfs niet goed over aantallen na kunt d...
Kinderen die langere tijd muziekonderwijs krijgen, hebben betere leesvaardigheden dan kinderen die dit niet krijgen. Zo blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de Long Island University. De muzieklessen stimuleren vaardigheden die ook van pas komen bij het lezen. De onderzoekers pleiten er...
Met behulp van een hersenscan zijn hersengebieden gevonden die een koppeling leggen tussen het zien van een letter en het horen van de bijbehorende klank. Nu kan onderzocht gaan worden hoe dit hersengebied zich ontwikkelt bij kinderen die leren lezen of bij kinderen die daar juist moeite mee h...
Je moedertaal kunnen onderscheiden van een vreemde taal is heel belangrijk voor de taalontwikkeling. Dr. Gerrits onderzoekt of baby’s die doof zijn geboren maar later een implantaat hebben gekregen zich hierin net zo goed ontwikkelen als horende baby’s. De tests die ze daarvoor gebruikt kunnen...
Sommige regelmatige werkwoorden waren in vroeger tijden onregelmatig. Voor een onregelmatig werkwoord dat in het dagelijks taalgebruik honderd keer zo vaak wordt gebruikt als een ander onregelmatig werkwoord, duurt het tien keer zo lang voordat het regelmatig wordt. Dit volgt uit een wiskundig...
Wie denkt dat communicatie via internet koud en onpersoonlijk is, heeft het mis. Internetters kunnen onder andere met emoticons heel goed online hun gevoelens overbrengen. Dat concludeert Daantje Derks in haar proefschrift “Exploring the missing wink: emoticons in cyberspace”.
Niet het land, maar de taalomgeving bepaalt hoe gelukkig Marokkanen zich voelen. Uit onderzoek van Jan Pieter van Oudenhoven en Hilda Lubbers van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat Marokkanen zich gelukkiger voelen in Nederlandstalige steden dan in Franstalige steden. Hoe groter de cult...
Als mensen gedwongen worden zich te identificeren met de cultuur, taal of religie van een land zal dat averechts werken. Zo’n aanpak zal eerder leiden tot culturele fragmentatie dan tot de vorming van een natie met gedeelde waarden en normen. Dat concludeert historicus en Tweede Kamerlid Theo ...
Veilig weggeborgen achter het benig omhulsel van ons schedeldak ligt de microkosmos van ons brein, met meer dan honderd miljard zenuwcellen en zo’n honderdduizend kilometer aan verbindingen tussen die zenuwcellen. Deze microkosmos – met een gewicht van anderhalf pond – stelt ons in staat...
Professor Hagoort ontvangt de NWO-Spinozapremie 2005 onder andere voor zijn onderzoek naar het menselijk taalvermogen en de manier waarop hij het F.C. Dondersinstituut binnen vijf jaar naar wereldfaam heeft geleid.
Op 15 oktober werd de nieuwe Woordenlijst Nederlandse Taal, in de wandelgangen beter bekend als het Groene Boekje, gepubliceerd. In de woordenlijst van 2005 zijn nieuwe woorden toegevoegd en in de Leidraad, het eerste gedeelte van het Groene Boekje waarin de beginselen van de spelling zijn uit...
In de jaren zeventig waren er nogal wat mensen die met het idee rondliepen dat het Engels het Nederlands zou verdringen en dat het Nederlands een dode taal zou worden. Die voorspelling is tot nu toe niet uitgekomen: Het Nederlands is springlevend.