Kennis over DNA is steeds belangrijker in de biologie. Niet alleen helpt het om ziektes beter te begrijpen, maar ook levert het spannende inzichten op over de evolutie van de oermens. Twee VU-biologen schreven er een boek over. NEMO Kennislink sprak auteur Nico van Straalen.
Waar trok Hannibal de Alpen over? Deze vraag houdt de gemoederen al eeuwenlang bezig. Onderzoekers denken nieuw bewijs te hebben gevonden voor de overtocht via Col de la Traversette. De grote hoeveelheid aangetroffen paardenpoep uit de tijd van Hannibal zou kunnen wijzen op de aanwezigheid van...
Een stuk mensenkaak, in 2009 gevonden in Hoek van Holland, blijkt zo´n 9500 jaar oud te zijn. De kaak stamt daarmee uit de middensteentijd. Menselijke resten uit die periode zijn tamelijk zeldzaam in ons land – pas één keer eerder werd een kaak uit dit tijdperk in Nederland gevonden.
Het ontstaan van het leven was minder explosief dan werd gedacht. In 2014 schreef Marlies ter Voorde al over de ‘Cambrische explosie’ als evolutionair proces.
Om de Tweede Maasvlakte te kunnen aanleggen is veertien kilometer uit de kust bij Rotterdam in totaal 200 miljoen kubieke meter zand uit de Noordzeebodem gegraven. Dat is maar liefst een vijfde kubieke kilometer! Maar waar ligt de beste kwaliteit zand? Want de ene zandkorrel is de andere niet....
Een wonderlijke ervaring. Enkele graafmachines zijn nog maar een paar uur bezig met het graven van een grote kuil in een weiland bij Winterswijk. Honderden kubieke meter op het oog doodgewone zwarte grond worden door de af en aan rijdende vrachtwagens naast de kuil uitgestort. Wie goed kijkt z...
Hij hield niet van ontdekkingsreizen, werkte dag en nacht en gaf onbedoeld de voorzet voor de evolutietheorie van Darwin. De Fransman Georges Cuvier was een van de grootste wetenschappers van de eerste helft van de negentiende eeuw. Kennislink deed een ‘fictief interview’ met de eigenwijze, ha...
De eerste viervoeters die het land op kwamen zagen eruit als zwaar gepantserde beesten met grote platen bot onder hun huid. Dit bot kan bloedvaten en zenuwen beschermd hebben, maar wetenschappers schrijven deze week in Proceedings of the Royal Society B een andere verklaring voor de a...
Evolutie is niet puur toevallig en kan zich herhalen. Gisteravond vertelde paleontoloog en bestsellerschrijver Richard Fortey over zijn ideeën tijdens de tweede Hoboken-lezing in het Natuur Historisch Museum in Rotterdam.
Eilanden die plots in de zee zinken, zoals Platos Atlantis, bestaan! Onderzoekers vonden een verborgen landschap diep in de zeebodem van 55 – 57 miljoen jaar oud, net ten noorden van Schotland. Het wemelde er destijds van het leven en er waren veel rivieren. Hoe ontstond dit eiland? Hoe ...
Niet veel mensen kunnen zeggen dat ze veldwerk hebben gedaan in Angola. En nog minder dat ze daar een dino hebben gevonden. Inderdaad, de eerste dino uit Angola is gevonden. In gesteenten van een vroegere zeebodem…
Naar het zeestrand in Winterswijk? Daarvoor moeten we bijvoorbeeld 240 miljoen jaar terug in de tijd. Naast sauriërs leefden er toen ook kreeften die het verre van gemakkelijk hadden om te overleven. Toch fossiliseerden sommige dwergachtig kleine kreeften; het blijken zelfs de oudste kreeften ...
Uit het verre verleden zijn reuzeninsecten bekend die je de schrik om het lijf zouden jagen, mocht je ze nu tegenkomen. Wat te denken van een libelle met een spanwijdte van 70 cm? Het zuurstofgehalte in de atmosfeer blijkt een cruciale rol te spelen bij de grootte van insecten.
Om de grootte van dino’s te bepalen, ‘plakken’ veel paleontologen de dinobotten aan elkaar en meten vervolgens de grootte van het monster. Daarbij wordt echter het kraakbeen vergeten. Met kraakbeen erbij gerekend, worden sommige dino’s maar liefst tot 10% groter.
De oude mens ging al veel eerder op zoek naar groot wild dan gedacht zo blijkt uit nieuw onderzoek. Bewerkingssporen gemaakt met behulp van stenen voorwerpen op 3,4 miljoen jaar oude botten uit Ethiopië zijn het spectaculaire bewijs hiervan.
Mosasaurussen zijn uitgestorven reptielen die de zeeën in het Late Krijt onveilig maakten. Fossielen van deze tot 17 m lange rovers zijn ook aangetroffen in Zuid-Limburg. Anne Schulp (Natuurhistorisch Museum Maastricht) graaft begin juli mosasaurussen op in Angola. Speciaal voor Kennislink hou...
Misschien heb je iemand zijn/haar docent wel eens een levend fossiel horen noemen. Die uitdrukking komt uit de paleontologie. Wat zijn levende fossielen en wat vertellen ze ons?
Met een nieuwe opgravingsmethode is het expeditieteam van het Dodo Research Programme erin geslaagd een unieke vondst boven water te krijgen. Voor het eerst zijn botten van de loopvogel in hun originele positie opgegraven.
Ammonieten zijn gewilde fossielen. Vooral gave exemplaren. Vaak missen ze een stukje van de kalkschaal. De beschadigingen vertellen echter een boeiend verhaal. Die van de prooi en roofdier.
Een 24 jaar geleden gevonden nieuwe dinosauriër van slechts een meter hoog blijkt verwanten te hebben in Azië en Noord-Amerika. Dat kan alleen als er ongeveer 80 miljoen jaar geleden een landbrug bestond tussen de twee continenten.
Fossiele botten vertonen vaak sporen van tanden. Dat geldt bijv. ook voor mosasauriërs, de enorme marine reptielen die onder meer in het Krijt van Zuid-Limburg zijn aangetroffen. Het was echter tot nu toe onduidelijk of de bijtsporen (soms zelfs in de vorm van in het bot losgelaten tanden) afk...
Voor het eerst hebben onderzoekers in fossiel materiaal weefsel aangetroffen dat nog zacht en vervormbaar is. In botmateriaal van de achterpoot van een Tyrannosaurus rex nog wel. Het fossiel werd twee jaar geleden ontdekt in de Amerikaanse staat Montana.
De enorme stroom aan geologische informatie zou nauwelijks het inzicht in de ontwikkelingsgeschiedenis van de aarde verdiepen als de afzonderlijke gesteenten en verschijnselen niet in de tijd geordend zouden kunnen worden. Vernieuwde inzichten binnen het geologisch onderzoek zijn voor de Inter...
Bloemplanten zijn de meest dominante groep planten op aarde en ze zijn gemakkelijk te herkennen: ze hebben allemaal een bloem. Toch is deze groep evolutionair gezien erg jong: 145 miljoen jaar oud. Er zijn verschillende theorieën die een verklaring geven waarom bloemplanten pas zo recent zijn ...
Het had gemakkelijk grote opwinding kunnen veroorzaken, want weer zijn op een meteoriet sporen van leven gevonden. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat deze ‘fossiele’ sporen zijn ontstaan nadat de meteoriet op het aardoppervlak insloeg.
Aardwetenschappers uit Utrecht en Nijmegen onderzochten hoe levende fossiele schelpdiertjes, reageren op zuurstofgebrek, voedseltekort, voedseloverschot en verstoringen van de zeebodem. Deze foraminiferen kunnen nu nog beter dan voorheen gebruikt worden voor het meten aan milieu- en klimaatver...
Gefossiliseerde planten en dieren laten zien hoe onze planeet er vroeger uitzag. Deze met het oog waarneembare fossielen zijn echter niet de enige resten van leven. Chemische fossielen – moleculaire sporen van vroeger leven– helpen mee in de zoektocht naar de evolutie van het bestaan, en verte...
Een Chinese geoloog denkt bij het woord Maastricht waarschijnlijk niet direkt aan Euro’s, Vrijthof of witbier. Wél aan het eind van het dinosaurustijdperk. De samenwerking tussen kunstenaars, preparateurs en paleontologen brengt de Lost World van het Maastrichtien tot leven.
In de geschiedenis van de aarde hebben zich regelmatig grote rampen voorgedaan waardoor hele groepen organismen uitstierven. Het bekendst is de komeetinslag, waarmee het einde van het tijdperk der dinosauriërs ingeluid werd. Paleontologen bestuderen deze uitstervingsprocessen aan de hand van f...