Wie waren de wetenschappers die ons begrip van evolutie hebben gevormd? Stap maar in, want NEMO Kennislink neemt je mee in een tijdmachine langs de grote denkers in de evolutie.
Een internationaal onderzoeksteam heeft een belangrijk anatomisch verschil gevonden tussen de stembanden van mensen en apen.
Wetenschappers proberen al decennialang een stamboom van alle levende wezens op aarde te maken. Dit helpt hen bij het ontwikkelen van medicijnen en het aanpassen van gewassen.
Alle organismen zijn het gevolg van evolutie, een langdurig proces waarbij ze zich steeds aanpassen. Maar welke organismen zijn succesvol op de lange termijn en wie bewandelt het verkeerde pad?
Waar komen we vandaan en zijn we alleen in het heelal? Het zijn de misschien wel grootste vragen in de wetenschap, maar ze stellen is een stuk gemakkelijker dan ze beantwoorden. Binnen het thema ‘Oorsprong van Leven’ benaderen we de vragen en het onderzoek vanuit drie verhaallijnen...
Het leven op aarde verandert continu. Niet alleen doordat diersoorten en andere levende wezens uitsterven, maar ook doordat soorten zich aanpassen en veranderen. Evolutie heet dat. Hoe ontstaan die veranderingen nou precies en hoe gaat evolutie in zijn werk?
Muziek is sinds de prehistorie steeds meer in onze genen verweven, zegt musicoloog Michael Spitzer. Hoe we dat gedaan hebben laat hij zien in zijn boek ‘De Muzikale Mens’ door middel van een reis door de tijd.
Waarom versiert een heremietkreeft zijn schelp? Waarom gooit een octopus met rommel? In Metazoa zoekt Peter Godfrey-Smith naar antwoorden aan de hand van de evolutie van het bewustzijn in dieren.
Mensen hebben al vaak geprobeerd om mensapen taal te leren. Erg ver kwamen ze daarbij niet. Dat komt mogelijk doordat het apenbrein niet beschikt over een specifieke boog met zenuwbanen.
Vijf jaar geleden werd een kunstmatige ‘bacterie’ gepresenteerd als de meest minimale levensvorm. Nu is er een nieuwe variant die zich beter kan voortplanten.
Het fenomeen ‘leven’ is nog lang niet helemaal begrepen, maar in zijn boek ‘Wat is leven?’ praat Paul Nurse je snel bij. Een prima instapboek voor dit ingewikkelde onderwerp.
Van ieder voor zich naar samen staan we sterker. Zo zijn ooit meercellige levensvormen ontstaan. Maar hoe ging dat in z’n werk? Enrico Sandro Colizzi zoekt de drijfveren achter dit belangrijke moment in de evolutie.
Lange tijd werd onderzoek naar het ontstaan van taal gezien als pure speculatie. Sverker Johansson laat in De oorsprong van taal zien dat deze tijden inmiddels – terecht – achter ons liggen.
Op de wereld leven meer dier- en plantensoorten dan je je kunt voorstellen. Hoe zijn al die verschillende soorten ooit ontstaan? NEMO Kennislink bezoekt het vissenlab van de Rijksuniversiteit Groningen, waar onderzoeker Martine Maan het antwoord op deze vraag probeert te vinden.
Door de coronacrisis willen veel mensen iets goeds doen voor een ander. Matthijs van Veelen doet onderzoek naar de evolutie van onbaatzuchtig gedrag.
Renske Vroomans bestudeert het gedrag van digitale cellen om te zien wanneer ze samen een groter geheel gaan vormen.
De ontdekking van een nieuwe bacterie die complete cellen naar binnen kan werken zet de microbiologie op z’n kop. “Dit is voor mij de publicatie van het jaar”, zegt hoogleraar microbiologie Thijs Ettema (Wageningen Universiteit).
Wat is belangrijker in de evolutie: gevoelig zijn voor genetische veranderingen of juist een beetje robuust? Een groot experiment in gist laat zien dat de meest succesvolle stammen ook steeds kwetsbaarder worden voor schadelijke mutaties.
Waarom hebben eieren verschillende kleuren? Camouflage en bescherming tegen zonlicht spelen een rol. Maar nog belangrijker is de invloed van kleur op de temperatuur van het ei, zo blijkt nu uit onderzoek.
Waarom wordt een schildpad twee keer zo oud als een mens? Met die vraag in het achterhoofd schreef verouderingsarts David van Bodegom Het geheim van de schildpad, een zeer toegankelijk boek over wat veroudering in het dierenrijk ons leert over de lengte van onze eigen levens.
Interview met Meike Wortel en Ken Kraaijeveld: zij bestuderen microscopische wormpjes om meer grip te krijgen op de (on)voorspelbaarheid van evolutie.
Afgaande op Amerikaans onderzoek kan je beter een dikke laag eelt kweken dan schoenen aantrekken. Eelt beschermt tegen steentjes, terwijl de voeten nog gewoon ‘voelen’ waar ze op lopen.
We hebben een verkeerd beeld van zowel natuur als technologie, vindt filosoof Koert van Mensvoort. In zijn boek Next Nature pleit hij voor een nieuwe blik op beide en op de rol van de mens daarin.
Voordat er leven was, vertoonden moleculen al gedrag dat lijkt op leven. Omer Markovitch probeert dat gedrag via computermodellen te begrijpen en te voorspellen.
In het noordpoolgebied van Canada zijn schimmels van een miljard jaar oud ontdekt. Dat is althans het vermoeden van de wetenschappers die de vondst publiceerden, maar niet iedereen is overtuigd.
Wie de geschiedenis van de mens(heid) wil begrijpen, moet vooral kijken naar schuivende continenten en veranderende klimaten, schrijft Lewis Dartnell in zijn boek Origins. Dat levert veel interessants op, maar hij ziet soms te gemakkelijk een oorzakelijk verband.
Dat gist alcohol kan maken, weten bierbrouwers maar al te goed. Maar het is voor gistcellen een verspilling van energie, dus waarom doen ze het dan? Groningse onderzoekers denken nu dat de productie van alcohol als een soort veiligheidsklep werkt, die overbelasting van de gistcellen voorkomt.
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat naar Frances Arnold, George Smith en Sir Gregory Winter, voor hun gecontroleerde evolutie van eiwitten in het lab.
Ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën, schimmels en wormen, kunnen veel sneller evolueren dan de mens. Toch zijn er nu met 7 miljard meer mensen dan ooit tevoren. Hoewel de individuele mens ten prooi kan vallen aan microben, kan de totale menselijke populatie infecties en een epidemie met...
Waarom lopen we zo graag hard? Lees over de oorsprong van het hardlopen in deze voorpublicatie van het boek ‘Alles wat je wilt weten over hardlopen’ van NEMO Kennislink-redacteur Mariska van Sprundel.