Overvallen door fascinatie

Op de middelbare school was ik niet zo met duurzaamheid of het milieu bezig en ik had ook geen ambitie om de wetenschap in te gaan. Nu ik er aan terugdenk, maakte ik me eigenlijk vooral druk om iets waar heel veel jongens van 17 mee bezig zijn: voetbal. Ook deed ik in mijn zolderkamertje, dat vol hing met posters van Georgina Verbaan, elke avond rek- en strekoefeningen, omdat ik net als Jean Claude van Damme wilde dansen:

.

Gelukkig hadden mijn ouders ergens tijdens de opvoeding een zaadje geplant waarin de potentie voor intellectuele ontplooiing schuilde. Rond het eindexamen van de middelbare school kwam dat zaadje plotseling tot bloei en ontstond er in mij een obsessieve drang om kunstenaar te worden.

Motivational speakers verkondigen een hoop clichés waar, als je er goed over nadenkt, soms toch best wat in zit. Een veelgehoorde open deur is je alles kunt bereiken als je het maar wilt. Ik wilde naar de kunstacademie en blijkbaar straalde ik dat uit tijdens de toelating in Groningen want ik werd gelijk aangenomen. Ik weet nog goed dat er ineens een toelatingsbrief op de deurmat lag. Vol blijdschap rende ik al schreeuwend (‘Ik ben toegelaten!!’) en met de brief in mijn hand een rondje door de buurt!

Gootsteen vol spaghetti

Uiteindelijk heb ik het nog geen jaar volgehouden op de kunstacademie. De reden voor mijn falen als kunstenaar was prozaïsch: ik was jong, woonde voor het eerst op mezelf, en was vooral bezig met overleven.

Een van de problemen waar ik tegenaan liep, was dat ik voor mezelf moest koken. Ik kende eigenlijk maar een gerecht, spaghetti met tomatensaus, en dat at ik dan ook elke dag. Helaas kwam het geregeld voor dat de spaghetti bij het afgieten van de pan in de gootsteen belandde en alleen de tomatensaus overbleef. Ik had geen vergiet en ook niet zoveel inspiratie om geniale kunstwerken te scheppen.

Dan Brown in Koh Phangan

Enigszins gedesillusioneerd keerde ik daarom terug naar mijn ouderlijk huis. Het nieuwe studiejaar begon pas weer over een paar maanden dus om de tijd te doden besloot ik met een vriend op wereldreis te gaan.

De boeken die ik mee nam laten duidelijk zien dat ik in die tijd op zoek was naar antwoorden op levensvragen. In mijn tas zat het handboek van de cursus filosofie van de kunstacademie (Het verhaal van de filosofie van Bryan Magee). Van een buurvrouw, die ook zag dat ik zoekende was en een zieltje hoopte te winnen, kreeg ik bovendien een Bijbel. En op het vliegveld kocht ik snel nog De Da Vinci Code van Dan Brown

In Thailand ging mijn vriend uit in Pattaya, terwijl ik op het strand van Koh Phangan lag te lezen. Door Magee, De Nieuwe Bijbelvertaling en Dan Brown kreeg ik ontzettend veel zin om verder te studeren. Omdat ik niet kon kiezen tussen kunstgeschiedenis en filosofie en schreef ik me daarom in voor geschiedenis, dat leek mij een brede opleiding waar beide aan de orde zouden komen.

Geschiedenis en filosofie

Aan de Universiteit Utrecht voelde ik weer diezelfde drang als toen ik kunstenaar wilde worden. Het ene vak was nog niet klaar of ik ging al naar het volgende. Mijn interesses werden steeds breder toen ik inzag dat geschiedenis en filosofie overal op toepasbaar zijn: elk denkbaar vakgebied en onderwerp heeft een geschiedenis en vraagt om filosofische reflectie.

Ook de geschiedenis zelf heeft een geschiedenis; mensen keken vroeger anders naar het verleden dan dat ze nu doen. En als je zo denkt dan komen de filosofische vragen vanzelf: Wat is geschiedenis eigenlijk? Levert de geschiedwetenschap objectieve kennis over het verleden op? Is geschiedschrijving altijd neutraal en waardevrij geweest of hebben historici een politieke agenda? Dit waren vragen waar ik mij als student mee bezighield.

Na mijn afstuderen was de honger naar kennis nog niet gestild. Ik wilde doorstuderen en via een promotie zou dat nog vier jaar kunnen. Inmiddels was ik als mens en bezorgde burger ook geïnteresseerd geraakt in duurzaamheid; mijn promotie bood gelegenheid om ook dat onderwerp historisch en filosofisch te bekijken.

Obsessieve drang

Als ik naar mijn studiekeuzes kijk dan heb ik me nooit laten leiden door de vraag wat je met een bepaalde studie kan. Ik koos niet weloverwogen voor de kunst, voor geschiedenis of voor duurzaamheid, maar werd overvallen door een diepgaande fascinatie voor die onderwerpen en een obsessieve drang om ze te bestuderen.

Als je vanuit zo’n gevoel een keuze maakt dan lukt alles en krijg je achteraf nooit spijt. Heb je zo’n gevoel nog niet, dan kan je beter eerst met een tas vol boeken op wereldreis gaan.