Van de goddelijke vonk tot wiskundige theorieën: hoe kunnen we ons ingebouwde gevoel voor logica verklaren? Logicus Johan van Benthem kan uren vertellen over de ontstaansgeschiedenis van zijn vak, en hoe hij het taalvermogen van ons brein met logische theorieën wil ontleden. Volgende week gaat...
Wanneer iemand zegt ‘ik heb trek’ of ‘ik ben boos’ nemen we diegene doorgaans op zijn of haar woord. We gaan er vanuit dat iemand het ‘goed’ heeft wanneer het gaat om de uitspraken die hij of zij maakt over haar eigen gevoels- en gedachtewereld. Maar waarom eigenlijk? W...
Bij het thema ‘grenzen’ van de Maand van de Filosofie denk je misschien aan geografische of persoonlijke grenzen. Techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek (Universiteit Twente) kijkt verder. Hij schreef een boek over de relatie tussen mens en technologie en de – morele- grenzen wa...
Met ‘De wereld onder de duim’ bejubelt de Franse filosoof Michel Serres de mogelijkheden die de nieuwe technologie de mensheid biedt. Vrijwel iedereen heeft toegang tot een indrukwekkende hoeveelheid kennis. Dat is een ware revolutie, volgens de wijsgeer.
Elke twee weken gunt een lid van De Jonge Akademie ons aan de hand van vragen een blik in hun persoonlijke fascinatie met wetenschap in het algemeen en hun eigen onderzoeksonderwerp in het bijzonder, en hoe die is ontstaan. Deze week Gert-Jan van der Heiden over wat hem zo aanspreekt in de fil...
Wie heeft er schuld aan de financiële crisis? Moet er iemand boete doen? Het zijn voor politiek filosoof Rutger Claassen uitdagende vragen. “Dat wij met z’n allen die banken het idee hebben gegeven dat ze niet failliet konden gaan, gaf hen het gevoel dat ze in moreel opzicht alles ...
April is de maand van reflectie. Tenminste, voor wie zich bezighoudt met Schuld en Boete, het thema van de maand van de filosofie. Professionele filosofen en andere denkers buigen zich over de schuldvraag van de economische crisis. Hier had Nederlands bekendste filosoof en humanist Erasmus vas...
Ons denken over waanzin is sterk afhankelijk van de context. Bij een schizofreen familielid beschouwen we het als een te behandelen ziekte, bij een zwerver op straat misschien als een bedreiging, bij een kunstenaar lijkt het een riskant bijproduct van zijn creativiteit of zelfs een noodzakelij...
Bewustzijn is maar een gek ding. Soms beseffen we ons dat we bestaan, dat alle ervaringen die we beleven allemaal bij die ene persoon horen: jijzelf. Maar soms is ons bewustzijn er even tussenuit. Als we slapen bijvoorbeeld. Nieuw onderzoek werpt licht tussen de overgang tussen die twee toesta...
Nanotechnologie heeft veel potentie, maar brengt ook risico’s met zich mee. Natuurkundige en filosofe Ineke Malsch boog zich over de vraag hoe we de toepassing van deze techniek in goede banen kunnen leiden, vóórdat het is geïntegreerd in de wereld. Dinsdag promoveerde ze aan de Radboud ...
Goden zijn niets unieks. Verdeeld over alle continenten geloven mensen sinds de oudheid tot en met vandaag in meer dan 3000 hemelvaders en -moeders. Blijkbaar hebben we een natuurlijke neiging voor geloof. Hoe die neiging in elkaar steekt, begint nu duidelijk te worden.
Kom jij ook moeilijk een dag door zonder mobiele telefoon, email en facebook? Begeef jij je dus dieper en dieper in de netwerktijd? Besef je wel dat dit leidt tot geheugen- en concentratieverlies?
‘Deze zin is onwaar.’ Deze klassieker uit de logica is een paradox. Oorzaak is de zelfreferentie in deze zin. De Amerikaanse filosoof Stephen Yablo heeft een paradox bedacht zónder zelfreferentie. Hij heeft daarvoor wel oneindig veel zinnen nodig.
Het idee dat we bewust kiezen is een illusie. De psychologie toont aan dat het onbewuste regeert.
De strip Logicomix gaat over de zoektocht naar de basis van de wiskunde. Schrijver Apostolos Doxiadis was in Nederland om erover te praten.
De wereld staat aan de vooravond van een revolutie, zeggen toponderzoekers in de neurowetenschappen. Dankzij geavanceerde hersenscantechnieken begrijpen we straks precies hoe ons brein werkt. Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid kunnen we weten waarom we doen wat we doen, en zijn ...
Nederlands’ beroemdste wiskundige, L.E.J. Brouwer, promoveerde honderd jaar geleden. Nu staat hij op een postzegel.
Elk krantenartikel staat er vol mee, toch negeert de taalkunde aanhalingstekens volkomen. Filosofen niet, zij richten zich tegenwoordig op het grensgebied tussen indirecte en directe rede.
Volgens de Franse filosoof Michel Foucault is de grote mate waarin over seks gesproken wordt geen teken van bevrijding. De obsessie voor seksualiteit is juist in het leven geroepen om macht uit te oefenen.
Copernicus en Galilei hadden het er moeilijk mee en Darwin wist er ook alles van. Nieuwe wetenschappelijke kennis stuit vaak op sterke weerstanden. De oorzaak is dat er een bevredigender, comfortabeler wereldbeeld voor moet worden prijsgegeven, verklaarde socioloog Norbert Elias in zijn ‘...
De eerste menselijke kloonbabies zijn geboren! Moeten we dat geloven of niet? En als het waar blijkt te zijn, is het dan aanvaardbaar zowel medisch als ethisch gezien? Wat zijn de mogelijkheden op het gebied van kloneren? Welk bewijs dat een kloon een kloon is moet men leveren? Wat zijn de mot...
Van Dale definieert creativiteit als “scheppingsvermogen (van kunstenaars)”. Creativiteit is ook in wetenschappelijk onderzoek een cruciaal element. Toch is er een wezenlijk verschil tussen de creativiteit van de kunstenaar en die van de wetenschapper.