Elke twee weken verschijnt op Kennislink een gastcolumn. Deze week met Ronald Veldhuizen, bioloog, oud-Kennislinkredacteur en mede-auteur van het onlangs verschenen boek ‘Eet mij’ over ‘de psychologie van eten, diëten en te veel eten’.
Een klein moment van herkenning – een bekend gezicht of gebouw – verandert de manier waarop je nieuwe herinneringen aanmaakt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek in het tijdschrift Science.
In welke woorden leg je aan iemand anders uit hoe ze naar het zwembad, postkantoor of museum kunnen navigeren? Als je een Nederlander bent, zal je vooral herkenningspunten noemen. Amerikanen daarentegen gebruiken vaker straatnamen en meer windrichtingen, blijkt uit nieuw onderzoek.
Meestal zien we al lezend gewoon tekens en letters die een betekenis hebben. Maar voor sommige mensen, geboren met de neurologische eigenaardigheid die synesthesie heet, wordt die ervaring verrijkt met het zien van kleuren. Iedereen kan dat leren. Een beetje dan.
Ben je een bovengemiddeld goede automobilist? Ja? Heel zeker? Waarschijnlijk ben je een beetje té optimistisch. Maak kennis met het Dunning-Kruger-effect: mensen blijken zichzelf vaak te overschatten, vooral wanneer ze slecht presteren. Iedereen doet het: ook hoogopgeleide artsen, bijvoorbeeld...
Het kleine beetje landmassa dat mensen op aarde kunnen bewonen, blijkt helaas soms levensgevaarlijk: aardbevingen zijn een reële bedreiging voor meer dan één miljard mensen. Dat is een flinke psychologische last. Hoe gaan ze daarmee om?
Kinderen van nu zijn continu afgeleid door sms’jes, tweets en Facebook. En dat, zo is de angst, leidt tot een slap concentratievermogen en slechte prestaties. Nieuw onderzoek bestrijdt echter die conclusie: kinderen van nu kunnen evenzogoed concentreren als kinderen van vroeger.
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen deelt elk jaar aan scholieren uit 6 vwo de Onderwijsprijs uit voor de beste profielwerkstukken. Onder de winnaars zat een opmerkelijk goed uitgevoerd onderzoek dat een kritische blik werpt op het nut van pijnstillers.
Pyschologen hebben ontdekt dat mensen die iets slechts doen, tijdelijk regels over goed gedrag vergeten. Ze tonen aan dat onze principes niet vastliggen, maar dat we ze makkelijk aanpassen aan wat achteraf het best uitkomt. Dat verklaart deels hoe grenzen van goed en slecht kunnen verschuiven....
Topsporters moeten presteren onder hoge druk – maar dan nog weten ze niet altijd of ze met hun inzet zullen winnen. Om met die stress om te gaan grijpen de meeste sporters en atleten naar rituelen en bijgeloof: maar is dat wel ideale manier om te ontstressen?
Stijve rug, vervelende pijntjes overal? Oude wijsheid vertelt ons de werkdruk in de westerse samenleving ons op z’n minst gestrest maakt. Maar is het echt zo? Uit nieuw onafhankelijk onderzoek blijkt van wel: stress verkrampt inderdaad en veroorzaakt soms chronische pijn.
Langzaamaan merk je dat er iets niet klopt. De twee collega’s met wie je dacht een gesprek te hebben, kijken je niet meer aan. Je wordt genegeerd. Je bent buitengesloten. Je hoort er niet meer bij. Psychologisch onderzoek naar zulke momenten onderstrepen wat een groepsgevoel voor mens be...
Voor autisme bestaat officieel geen behandeling. Wel is het zo dat autisten soms antidepressiva slikken, om dwangmatig gedrag tijdens stressvolle situaties te verminderen. Maar dat helpt helemaal niet, concluderen Amerikaanse wetenschappers in een nieuw onderzoek.
De starheid waarmee mensen vasthouden aan hun zojuist uitgedachte ideeën of meningen, is makkelijk om te buigen. Als mensen om een advies of mening wordt gevraagd, antwoorden ze meer ruimdenkend wanneer ze zich kort moeten inleven in andermans perspectief. Dat blijkt uit nieuw onderzoek.
Mensen hebben een meesterlijk gehoor. Te midden van een kakofonie aan geluid, zoals muziek en rinkelende glazen op een feestje, weten we prima gesprekken te volgen. Dat gaat soms mis. Uit nieuw onderzoek blijkt dat met je hoofd draaien helpt om opnieuw je oren te spitsen.
Bewustzijn is maar een gek ding. Soms beseffen we ons dat we bestaan, dat alle ervaringen die we beleven allemaal bij die ene persoon horen: jijzelf. Maar soms is ons bewustzijn er even tussenuit. Als we slapen bijvoorbeeld. Nieuw onderzoek werpt licht tussen de overgang tussen die twee toesta...
Onderzoeken met hersenscans concluderen vaak dat één of twee breingebieden actief zijn als we iets specifieks doen, zoals naar voedselplaatjes kijken of autorijden. Maar dat beeld is te simplistisch, blijkt uit nieuw onderzoek. Wat je ook doet: alle hersengebieden doen mee.
Van je gezicht valt elke emotie af te lezen. Vooral basisdingen als angst, blijdschap en walging zien we goed. Nieuwer onderzoek trekt die theorie in twijfel: niet iedereen trekt hetzelfde gezicht bij angst of blijdschap, en eigenlijk herkennen anderen die emoties helemaal niet zo goed.
Mannen laten zich makkelijk van de wijs brengen als ze denken dat ze een vrouw gaan ontmoeten. Dat blijkt uit nieuw Nederlands onderzoek.
Mensen zijn de enige diersoort ter wereld die met eindeloos geklets kennis weet over te brengen. Anders waren er geen dijken, wolkenkrabbers, fietspaden of melkkoeien. Nieuw onderzoek met kinderen en apen laat zien werpt nieuw licht op waarom kenniscultuur zo uniek is voor mensen.
Vrouwen die onder het mes gaan voor een schoonheidsoperatie, krijgen meestal geen positiever beeld over hun lichaam. Dat ontdekten Noorse wetenschappers bij een groots opgezet psychologisch onderzoek.
Dat mensen die te lang wakker zijn vermoeid raken, langzaam reageren en sneller geïrriteerd zijn, wisten we al. Maar dat deze symptomen worden veroorzaakt door overactieve hersencellen, is nu voor het eerst bij mensen aangetoond. Deze ontdekking biedt een frisse kijk op het nut van slaap.
Langdurige psychoanalytische therapie, waarbij een psycholoog problemen en emoties uit je onderbewustzijn opvist en deze demonen bespreekbaar maakt, ligt al enige tijd onder vuur. Voorstanders beweren dat patiënten na de therapie zich bijna altijd beter voelen. Maar goedkopere standaardbehande...
Toen het lichaam van Jean-Dominique Bauby door een herseninfarct compleet verlamd was, op zijn linkeroog na, schreef hij een boek. Hij deelde zijn gedachten met honderdduizenden oogknippers. Dat kan beter, laat nieuw onderzoek zien: iemands gedachten lees je razendsnel af uit hersenactiviteit....
Slapen lijkt zo’n vredige bezigheid. In dromenland mag je vergeten vrienden weer eens spreken of van dak tot dak zweven. Maar tijdens deze droomfase, die de remslaap heet, knallen onze ogen wild van links naar rechts. ‘Kijken’ deze ogen rond in de droom of zegt de oogbeweging helem...
Vrouwen en mannen verschillen qua karakter tóch nog sterk van elkaar. Dat blijkt althans uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Turijn. Dames zijn gevoelige emotionele wezens en heren de stabiele rotsen in de branding. Maar of de wetenschap hierachter rotsvast is, valt te betwijfelen.
De Raad voor Volksgezondheid en Zorg (RvZ) presenteerde eerder deze maand een plan aan de Minister Schippers om een vettax in te voeren. Dat zou zwaarlijvigheid en hartkwalen bestrijden. Maar of zoiets zal werken is maar de vraag.
Paniek bij het uitzoeken van kerstcadeaus? Dan hebben we goed nieuws. Je hoeft met kerst lang niet zoveel cadeautjes te kopen als je zou denken. Een groot cadeau en een kleintje erbij vinden de meeste mensen minder leuk dan één groot cadeau, zegt nieuw onderzoek.
Ambitieus mag je het zeker noemen: voorkomen dat onze landbouwplanten ooit nog ziek worden van infecties door bacteriën en schimmels. Nou, de eerste stap om die droom werkelijkheid te maken is nu gezet. Onderzoekers hebben namelijk een kaart gebouwd van het immuunsysteem van planten.
DNA aflezen gaat binnenkort wel heel gemakkelijk worden. Dat zeggen Amerikaanse biotechnologen. Ze tonen deze week met succes aan dat je een doodnormale computerchip kunt ombouwen tot een razendsnel DNA-afleesapparaat. Het is vooral goedkoop: zo’n chip kost maar een paar tientjes.