Ik wil vooral laten zien, dat wiskunde tot in alle haarvaten van de samenleving is doorgedrongen, en daar ook niet gemist kan worden.
Als freelance wetenschapsjournalist ben ik nogal eens de laatste toevlucht als het gaat over onderwerpen waarbij hermetische formules of statistiek een belangrijke rol spelen. Na m’n studie natuurkunde in Leiden werkte ik onder meer voor Natuur & Techniek, NRC Handelsblad en de Volkskrant, en recent vaak voor de VPRO en de NTR. Hoewel heldenverering niet in m’n aard ligt, zijn Albert Einstein en Richard Feynman twee inspiratiebronnen, ook vanwege hun talent voor de pakkende one-liner. Neem deze van Feynman: ‘Science is a way of trying not to fool yourself.’
Elke natuurkundige is een halve wiskundige, wat goed van pas kwam in de zes jaar dat ik hoofdredacteur was van wiskundetijdschrift Pythagoras. Als bekroning van m’n onverantwoord veel tijd verslindende hobby – breinbrekers ontwerpen – publiceerde ik in 2012 de bundel Het Labyrint van Occam.
Natuurkundige Hendrik Lorentz had alle ingrediënten voor de relativiteitstheorie in handen, maar was te voorzichtig om de conceptuele sprong te wagen. En toch keek Einstein tegen hem op, laten twee nieuwe biografieën zien.
Wiskundige Ionica Smeets bundelde haar beste columns in de Volkskrant van de afgelopen tien jaar. Amusant, informatief en toegankelijk zijn ze zeker. Maar het zou ook wel eens wat minder gezellig mogen.
‘Chasing Einstein’ slaagt er in het onderzoek naar donkere materie te verbeelden als een epische zoektocht, met een prominente rol voor Nederland.
Wiskundige Claude Shannon zette met één baanbrekend artikel de communicatietheorie op poten. ‘The bit player’ is een vakkundig gemaakte documentaire over deze briljante wetenschapper.
Origami is een oeroude kunst, maar pas nu is een methode gevonden om systematisch nieuwe patronen te ontwerpen die opvouwen zonder te wringen.
De rekenklus die de quantumcomputer van Google verrichtte, kan volgens IBM in tweeënhalve dag (en geen tienduizend jaar) op een ‘gewone’ computer.
Een virus zoals Ebola of HIV is moeilijk te bestrijden, omdat virussen veel sneller muteren dan planten of dieren. Dat maakt het lastig om hun DNA af te lezen. Wiskundige Jasmijn Baaijens ontwierp het eerste algoritme dat de genetische samenstelling van een onbekend virus ‘vanaf nul̵...
Kosmoloog James Peebles en exoplanetenjagers Michel Mayor en Didier Queloz bestuderen alledrie het heelal, maar op een heel verschillende manier.
Het blijkt verrassend lastig om kleine getallen te schrijven als de som van drie derdemachten. Het laatste getal onder de 100 waarvoor nog geen oplossing bekend was, is nu gekraakt: 42.
Een nieuwe test voorspelt de kans op overlijden iets beter dan bekende risicofactoren als bloeddruk, overgewicht en cholesterol. Maar of de ene voorspelling echt beter is dan de andere, is nog niet zo simpel vast te stellen.
6 van de 27 presidentskandidaten zijn ouder dan zeventig. Moeten kiezers wel stemmen op iemand die misschien tijdens zijn 1e termijn al komt te overlijden?
Op een groot congres in Leiden spraken wiskundigen uit de hele wereld over differentiaalvergelijkingen: het basisgereedschap voor toegepaste wiskunde.
In de ruimte sta je bloot aan meer en andere straling dan op aarde of in een vliegtuig. Maar bij astronauten is tot nu toe geen gezondheidsschade vastgesteld.
FRB’s zijn enorme uitbarstingen van radiostraling in het heelal. Voor het eerst is een niet-repeterende FRB gelokaliseerd op 3,4 miljard lichtjaar afstand.
Zelfs de VS heeft als regerend wereldkampioen bij aanvang een kans van minder dan 1 op 5 om het WK-toernooi te winnen, volgens simulaties van SciSports. Het toont opnieuw aan dat de loting en blind toeval een grote rol spelen bij toernooivoetbal.
Bij het Songfestival ontging het commentatoren Cornald Maas en Jan Smit dat Nederland al ruim voor het einde gewonnen had.
Joris de Mans profielwerkstuk heeft, na de prijs van het tijdschrift Pythagoras, nu ook een KNAW Onderwijsprijs gewonnen in de categorie Natuur & Techniek.
Op de European Girls’ Mathematical Olympiad behaalde het Nederlandse team de 27ste plaats. De wiskunde-olympiade voor meisjes bestaat sinds 2012.
Met nog vijf speelrondes te gaan, hebben Ajax en PSV evenveel punten. Wie heeft statistisch de meeste kans om landskampioen te worden?
Ze begon als student natuurkunde, maar switchte al snel naar de zuivere wiskunde. Toch gaat het belangrijkste werk van Karen Uhlenbeck over theorieën die het hart van de moderne deeltjesfysica vormen.
Na de tweede crash van een Boeing 737 MAX in korte tijd, blijft dit type toestel aan de grond tot er duidelijkheid is over de oorzaak. Hoe groot is de kans op toeval?
Kunstenares Edith Cohen vroeg zich af hoeveel verschillende figuren opgebouwd uit 1×1×1-kubusjes er in een 3×3×3-kubus passen. Haar broer, de wiskundige Arjeh Cohen, rekende het uit.
Steven Tijms beschrijft in zijn boek gedetailleerd de vroege geschiedenis van de kansrekening, behandelt daarna moderne voorbeelden, en laat ook zien hoe dat vaak mis gaat.
Om de werking van een geneesmiddel te testen zijn vaak grote groepen proefpersonen nodig. Maar hoe moet dat dan met medicijnen voor zeldzame ziektes?
In de spelshow ‘De weg naar het miljoen’ kreeg een kandidaat telkens vijf pogingen om uit tien items de vijf goede te kiezen. Een wiskundige analyse van dit probleem had de kandidaten op weg kunnen helpen.
Lies, damned lies and statistics? Dat is te simpel. Journalist Sanne Blauw wil cijfers de plek geven die ze toekomt: “Niet op een voetstuk, niet bij het afval, maar waar ze horen: naast de woorden.”
De traditionele VPRO Wetenschapsquiz bevat altijd een wiskundeopgave. Dit jaar gaat die over het eerlijk verdelen van drie even grote kavels land. We helpen je op weg om grip te krijgen op dit schijnbaar onoverzichtelijke probleem. Uiteraard zonder de oplossing weg te geven.
De scheepsbouw is technisch een stuk conservatiever dan de luchtvaart of de autobranche. Daarom valt daar nog veel te winnen met het computergestuurd optimaliseren van schepen. Volgens de afstudeerscriptie van Roy de Winter valt daarmee tot wel twintig procent brandstof te besparen.
Ecosystemen zijn weerbaarder dan tot nu toe werd gedacht. Dat volgt uit een verbeterd wiskundig model voor woestijnvorming.
Kort na elkaar publiceerde de nog piepjonge filosoof Stefan Buijsman twee boeken over ‘de wondere wereld van de wiskunde’: een voor volwassenen en een voor kinderen.
