Ik wil vooral laten zien, dat wiskunde tot in alle haarvaten van de samenleving is doorgedrongen, en daar ook niet gemist kan worden.
Als freelance wetenschapsjournalist ben ik nogal eens de laatste toevlucht als het gaat over onderwerpen waarbij hermetische formules of statistiek een belangrijke rol spelen. Na m’n studie natuurkunde in Leiden werkte ik onder meer voor Natuur & Techniek, NRC Handelsblad en de Volkskrant, en recent vaak voor de VPRO en de NTR. Hoewel heldenverering niet in m’n aard ligt, zijn Albert Einstein en Richard Feynman twee inspiratiebronnen, ook vanwege hun talent voor de pakkende one-liner. Neem deze van Feynman: ‘Science is a way of trying not to fool yourself.’
Elke natuurkundige is een halve wiskundige, wat goed van pas kwam in de zes jaar dat ik hoofdredacteur was van wiskundetijdschrift Pythagoras. Als bekroning van m’n onverantwoord veel tijd verslindende hobby – breinbrekers ontwerpen – publiceerde ik in 2012 de bundel Het Labyrint van Occam.
De traditionele VPRO Wetenschapsquiz bevat altijd een wiskundeopgave. Dit jaar gaat die over het eerlijk verdelen van drie even grote kavels land. We helpen je op weg om grip te krijgen op dit schijnbaar onoverzichtelijke probleem. Uiteraard zonder de oplossing weg te geven.
De scheepsbouw is technisch een stuk conservatiever dan de luchtvaart of de autobranche. Daarom valt daar nog veel te winnen met het computergestuurd optimaliseren van schepen. Volgens de afstudeerscriptie van Roy de Winter valt daarmee tot wel twintig procent brandstof te besparen.
Ecosystemen zijn weerbaarder dan tot nu toe werd gedacht. Dat volgt uit een verbeterd wiskundig model voor woestijnvorming.
Kort na elkaar publiceerde de nog piepjonge filosoof Stefan Buijsman twee boeken over ‘de wondere wereld van de wiskunde’: een voor volwassenen en een voor kinderen.
Wiskundige en puzzelontwerper Jaap Klouwen publiceert zijn derde en – zegt hij zelf – laatste bundel ‘Briljante breinbrekers’.
In Amerika is een wiskundig artikel over genetische variatie middelpunt van hevige polemiek. Het bespreekt een model dat vanuit de biologie verklaart waarom er veel meer mannelijke dan vrouwelijke Nobelprijswinnaars zijn. Mag je zo’n hypothese wel bespreken.
De Nobelprijs voor Natuurkunde gaat naar Arthur Ashkin, Gérard Mourou en Donna Strickland voor hun bijdragen aan de laserfysica.
Ig Nobels, de satirische broertjes van de jaarlijkse Nobelprijzen, worden traditioneel uitgereikt tijdens een ludieke ceremonie op Harvard. In de academische wereld is het krijgen van een Ig Nobel inmiddels geëvolueerd van gênant naar amusant.
Onderzoek naar het effect van milieuverontreiniging is altijd goed voor vette koppen in de krant, want het gaat al gauw over duizenden of miljoenen doden. Maar het is principieel fout om zulke effecten uit te drukken in ‘X doden per jaar’.
Bij chemotherapie is het niet altijd slim om de hoogst mogelijke dosis toe te dienen. Woekerende tumorcellen kunnen resistent worden. Speltheorie helpt de oncoloog aan strategieën om de tumor de baas te blijven.
De achtste finales zijn achter de rug, nog drie rondes te gaan op dit WK. Simpele kansrekening toont aan, dat de knock-out fase van het toernooi vooral een loterij is.
In de NEMO Kennislink Live van 12 juni waren de experts het over één kwestie eens: alleen maar minderen met de CO2-uitstoot is niet genoeg om de opwarming onder controle te krijgen.
Eigenlijk doet de mens allang aan geo-engineering, sinds hij begon met broeikasgassen uit te stoten en oerwouden te kappen. Kan nog meer geo-engineering de wereldwijde effecten hiervan terugdringen?
Taxi’s staan een flink deel van hun tijd stil of rijden rond zonder passagier. Dat roept de vraag op hoeveel taxi’s minimaal nodig zijn om aan de vraag te voldoen. Een nieuwe studie gepubliceerd in Nature geeft een wiskundige oplossing die ook praktisch bruikbaar is.
Sinds foto en video digitaal zijn, kun je beelden eindeloos nabewerken. Er komen steeds betere algoritmes om het maximale uit deze data te halen. Een zelflerend neuraal netwerk kan nu pixels uit een bijna zwarte foto omzetten in een plaatje dat bij daglicht gemaakt lijkt.
Hoeveel kleuren zijn minimaal nodig om een plat vlak in te kleuren, onder voorwaarde dat geen twee punten op onderlinge afstand 1 dezelfde kleur hebben? Al bijna zeventig jaar is bekend, dat dit met zeven kleuren lukt, en met maar drie kleuren zeker niet. Amateur-wiskundige Aubrey de Grey liet...
Diverse media kopten de afgelopen week dat één glaasje alcohol al ongezond is. Dit zou blijken uit nieuw onderzoek, gepubliceerd in The Lancet. Maar de berichten hierover in de media klopten niet, want deze studie toont níet aan dat matig drinken ongezond is.
Justitie gebruikt primitieve en onbetrouwbare methoden om bewijsmateriaal te vergaren uit grote databestanden, zegt data-onderzoeker David Graus. Hij hoopt dat dit niet de manier is waarop de overheid sleepnetten door onze internetdata gaat halen.
Voor klimaat- en milieu-beleid is het van groot belang te weten hoe belastend allerlei producten voor het milieu zijn, de zogeheten voetafdruk. Zoran Steinmann snoeide de wildgroei aan indicatoren waarmee deze wordt berekend drastisch terug tot vier.
Toen opiniepeilers bij het Brexit-referendum en de verkiezing van Donald Trump de uitslag verkeerd voorspelden, heette het dat peilingen steeds onbetrouwbaarder worden. Een onderzoek naar duizenden peilingen in tientallen landen laat van dat idee weinig heel.
DNA, vingerafdrukken, vage camerabeelden: altijd is de vraag hoeveel zekerheid zulk bewijsmateriaal biedt. Schijnzekerheid heeft in ieder geval al tot menige rechterlijke dwaling geleid.
Na een artikel op NEMO Kennislink over de zwakheden in het onderzoek naar het insectenarmageddon, kreeg Kees Booij veel kritiek. Over drie maanden gaat hij met pensioen. Maar de insecten blijven hem bezighouden.
De claim dat ruim driekwart van de vliegende biomassa verdwenen is, volgt uit een geavanceerd statistisch model dat is toegepast op zeer incomplete data. Statisticus Peter Grünwald vindt dat op zich prima: “Je moet wat met de data die je hebt.” Maar hij vindt de nadruk op het hoge percentage, ...
Voor zover bekend heeft het geen nut, maar duizenden liefhebbers zoeken naar extreem grote priemgetallen (getallen zonder delers). Op 3 januari 2018 kwam de bevestiging dat het vijftigste Mersenne-priemgetal gevonden is.
De vervloekte kromme, een berucht probleem voor getaltheoretici, heeft zijn geheim prijsgegeven. Het kan de aanzet zijn tot een veel diepgaander begrip van zogeheten Diophantische vergelijkingen, waarvan de oplossingen alleen gehele getallen mogen bevatten.
Iedereen kan tot 21 december weer per e-mail meedoen aan de Nationale Wetenschapsquiz, en een drone of andere prijzen winnen. De antwoorden worden tweede kerstdag bekend gemaakt in een tv-uitzending op NPO2.
3D-echo’s maken van het inwendige van het menselijk lichaam wordt een stuk simpeler met de zogeheten coded aperture-techniek. Dan heb je in plaats van duizenden, maar een paar sensors nodig.
Mensen nemen voortdurend beslissingen, maar hoe? Elk model daarvoor loopt tegen het probleem aan dat de wereld bijna oneindig complex is, zodat het model niet efficiënt kan werken. Nijmeegse cognitiewetenschappers hebben een nieuwe kijk op dit hardnekkige probleem.
Driekwart van de vliegende insecten is verdwenen, kopten de media eind oktober. Maar de conclusie dat er een insectenarmageddon aan de gang is, berust op statistisch drijfzand.
Hedy Lamarr was ooit een van Hollywoods beroemdste actrices. Maar voor haar geniale uitvinding tijdens de Tweede Wereldoorlog zou ze nooit de eer gekregen hebben die haar toekwam. Dit meeslepende en liefdevol gemaakte filmportret laat helaas na om deze mythe kritisch tegen het licht te houden....
