Naar de content

Jouw plastic flesje is een wereldprobleem

Uitgevonden voorwerpen: plastic fles

fles, plastic, wereldprobleem, vervuiling,
fles, plastic, wereldprobleem, vervuiling,
NEMO Science Museum via Shutterstock

Plastic Fles was ooit een wonderkind, maar negatieve publicaties en sentiment zorgden voor een slecht imago. “Mensen lijken vergeten wat ik allemaal voor ze heb gedaan.”

3 juli 2024

We spreken af in café Het Verdomhoekje. Aan de bar zit Plastic Fles aan de fles. Om zijn hoofd hangt een niet te missen alcohollucht, terwijl hij mijmert over het verleden. De levensloop van Plastic Fles is het bekende verhaal van een voormalig wonderkind, van wie het grote publiek zich uiteindelijk toch vooral de negatieve uitspattingen herinnert.

Kartonnen rietje

Je geeft het begrip aan de fles zitten zo een nieuwe dimensie. Vind je dit zelf een goed voorbeeld?

“Ach, ik wil jou nog wel eens spreken als je in het begin van je loopbaan zo wordt opgehemeld en de mensen je daarna alleen nog tot de enkels afbranden. Tegen zoveel negatieve publiciteit is niemand opgewassen. Ik geef toe dat alcohol niet de oplossing is, maar zelfs als ik tussendoor een cola bestel – zodat mijn kater morgen lichter is – word ik geconfronteerd met het negatieve sentiment dat rond mij hangt. Ze brengen die cola namelijk met een kartonnen rietje! Dat is toch niet te doen: het rietje valt uit elkaar en wat er nog van overblijft, plakt aan mijn gehemelte. Nonsens, geef mij Plastic Rietje maar. De hele familie wordt zwartgemaakt.”

Kun je wat vertellen over dat zonnige begin van je carrière?

“Toen ik uitgevonden werd, was ik al veelbelovend. De eerste versies van mijzelf lekten echter chemicaliën en je kon er geen koolzuurhoudende dranken in houden. Toch lijkt het me veilig om te stellen dat ik zorgde voor een ware revolutie, al helemaal toen ik vanaf de jaren zeventig van polyethyleentereftalaatpet, kortweg pet, werd gemaakt. Dat maakte mij taai en moeilijk te breken. Je kon mij gebruiken voor cosmeticaproducten, vloeibare zeep, schoonmaakmiddelen, frisdrank en medicijnen. Daarvoor werden veel vloeistoffen verpakt in glas of keramiek. Of van dat vermaledijde karton – weet je hoeveel bomen daarvoor gekapt worden? Stel je eens voor hoe dat onze maatschappij er uit zou zien als we dat alleen maar zouden gebruiken. Is dat dan wat de mensen willen?”

Gedragsverandering

Ondertussen word je met veel ellende in de wereld in verband gebracht. Denk alleen al aan de wereldberoemde term ‘plastic soep’ in oceanen.

“Ja, maar is dat mijn schuld? Kijk, in Nederland hebben we een redelijk gesloten systeem van afvalverwerking. Maar veel andere landen hebben dat niet. National Geographic kwam in 2019 met een interessant artikel, waaruit naar voren kwam dat in Noorwegen 97 procent van de plastic flessen wordt gerecycled en in Amerika slechts 30 procent. Tegelijkertijd word ik wereldwijd één miljoen keer per minuut verkocht. Tja, als sommige landen hun zaakjes zo slecht op orde hebben, dan kan ik er ook niks aan doen.”

Ik las dat artikel van National Geographic ook als voorbereiding op dit interview. Er staat óók veel in dat niet in je voordeel pleit. Zo is er voor de productie van een fles water tot tweeduizend keer meer energie nodig dan er wordt gebruikt om leidingwater te produceren.

“Je kan mij altijd de schuld geven, maar zoek het ook eens bij jezelf. Ik heb er nooit om gevraagd om zo vaak gekopieerd te worden. Zoals deze wetenschappers stellen vertellen in dit artikel over de plastic hergebruikbeker: je kan nog zoveel bedenken waardoor je mij minder nodig hebt, maar échte verandering krijg je pas als ook het gedrag van mensen verandert.”

In de tentoonstelling Technium in NEMO Science Museum staan zes belangrijke uitvindingen in de spotlight. Maar er zijn meer uitvindingen die onze wereld hebben veranderd. Zes daarvan laten we letterlijk aan het woord in deze serie fictieve interviews.