Crushers van de diepzee

Het lijken wel aardappels die kilometers diep onder water voor het oprapen liggen. De mangaanknollen zijn ongeveer net zo groot als aardappels en zitten vol met waardevolle mineralen, zoals nikkel, koper, mangaan en kobalt. Daardoor zijn ze veel gewilder dan de piepers boven de waterspiegel.

Over de bodem rijdt een enorme machine op rupsbanden. Een voor een zuigt hij de mangaanknollen op, die via een kilometerslange pijpleiding naar het wateroppervlak gaan. “Dat is een gigantische stofzuiger op de zeebodem”, zegt Kris van Nijen. Hij is general manager van OceanflORE, een joint venture van scheepsbouwer IHC Merwede en baggeraar DEME die onder meer instrumenten voor de diepzeemijbouw ontwikkelt.

Grof geschut

De beschrijvingen van Nautilus en OceanflORE van hun werktuigen voor de diepzee zijn er niet minder indrukwekkend om. Het is grof geschut. Zoals de tractorachtige stofzuigers, die de mangaanknollen oogsten. Alleen al de rupsbanden zijn net zo hoog als een mens. Doordat ze de knollen opzuigen, zijn de machines niet heel anders dan de huidige apparaten die zand van de zeebodem slurpen. “Ze lijken dus op wat baggeraars gebruiken om zand van de zeebodem te halen en elders weer op te spuiten, zoals bij de Tweede Maasvlakte bijvoorbeeld is gebeurd”, zegt Van Nijen.

Of neem de machines die de onderwaterrotsen kapot snijden. ‘Crushers’ worden ze genoemd. Ze krijgen waarschijnlijk een soort snijkoppen, die met dikke kartels de stenen kapot vermalen. Vervolgens kan de stofzuiger van de diepzee ze weer ophalen van de grond.

Pijpleiding

Niet alleen het ontwikkelen van de apparaten is in volle gang, ook hoe de waardevolle mineralen naar boven worden gehaald. Het vervoer door kilometers oceaanwater omhoog is namelijk ook niet eenvoudig. “Dat kan bijvoorbeeld via een pijpleiding die met pompen het spul naar boven pompt. Maar daarbij gaan de kleine deeltjes sneller dan de grote, omdat kleine kiezels een lagere valsnelheid hebben”, aldus Miedema.

Wanneer teveel kleine stukjes de grote inhalen kan een opstopping ontstaan – ook wel plug genoemd. Met als gevolg dat de pijp dicht zit. “We voorspellen dat dit gebeurt vanwege de fysica, maar weten niet zeker of het zo is. Daarom ontwikkelt een van onze promovendi een methode om de opstopping tegen te gaan. Hij onderzoekt bij welke concentratie een opstopping ontstaat en of meer pompen plaatsen in het systeem helpt.”

De grote vraag is wanneer de lange pijpleidingen en grote machine in de diepzee aan de slag gaan. Niemand weet precies wanneer er op kilometers diepte gewerkt gaat worden. De een zegt binnen een paar jaar, maar het kan ook nog veel langer duren. “Het is met name een economische afweging”, zegt Van Nijen. “Wanneer kan het uit? Wij verwachten dat van vandaag tot 2030 de vraag naar mineralen enorm toeneemt. Vanwege de stijgende wereldbevolking en de toename van duurzame energie. Om zonnepanelen en windturbines te maken zijn metalen nodig en die vind je ook in de diepzee en steeds minder op land.”

Volgens Miedema gaat het er nu om wie het risico durft te nemen. “Vanuit de theorie kunnen we niet helemaal goed voorspellen wat er gebeurt. Er zullen ongetwijfeld kinderziektes optreden en dingen die we niet hebben voorzien. Investeerders moeten daarom bereid zijn om dat risico te nemen.”