De ‘Nederlandse Nobelprijs’, zo wordt de Spinozapremie ook wel genoemd. De prijs voor de absolute top van het Nederlandse onderzoek ging dit jaar naar een natuurkundige, een neuroloog en een ecoloog.

Aquatisch ecoloog prof. dr. Marten Scheffer van de Wageningen Universiteit is dit jaar één van de drie winnaars van een Spinozapremie. Scheffer doet onderzoek naar de mechanismen die de stabiliteit en veerkracht van complexe (eco)systemen bepalen.

Organismen die vlak onder het zee-ijs leven, zijn cruciaal voor het ecosysteem in Antarctica. Hun biologische productie is groter dan gedacht.

Vogelsoorten met relatief grote hersenen kunnen zich sneller aanpassen wanneer zij daarvoor de kans krijgen. De evolutie van deze dieren is hierdoor versneld ten opzichte van vogels met kleinere hersenen. Deze ontdekking deed ecoloog Daniel Sol samen met zijn collega, evolutionair bioloog, Tr...

Maatschappelijke jaarverslagen geven geen objectief beeld van de invloed van bedrijven op sociaal en milieugebied. Er is daarom een roep om meer overheidsregulering. Het succes van sociale jaarverslagen ligt in de hand van sterke onafhankelijke intermediaire organisaties die de informatie verz...

Met een nieuw wiskundig model kunnen Nederlandse biologen veranderingen in ecosystemen beter voorspellen dan voorheen werd gedacht. Dat doen ze door te berekenen hoe sterk de relaties zijn tussen roofdieren en hun prooien. Ook het bepalen van de invloed van klimaatverandering komt een stukje d...

De oude uitdrukking ‘zoals de ouden zongen, zo zingen de jongen’, geldt niet meer voor koolmezen uit de stad. Door verkeerslawaai en andere stadsgeluiden veranderen de mezen namelijk hun zangrepertoire. Dr. Hans Slabbekoorn (Universiteit Leiden) onderzocht zangverschillen tussen koolmezen in w...

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Milieuwetenschappen 2004 (150.000 Amerikaanse dollars) toegekend aan professor Simon A. Levin, Department of Ecology and Evolutionary Biology, Princeton University, Princeton, New Jersey, Verenigde St...

Een groene oase die plotseling omklapt in een dorre woestijn. Een helder meertje dat plotseling troebel wordt. Ecosystemen kunnen ogenschijnlijk plotseling omklappen. Tot nu toe leken deze ‘catastrofale’ veranderingen onvoorspelbaar. Maar onderzoek van eigen bodem laat zien dat de ...

Orkanen zorgen voor de groei van piepkleine plantjes in de onvruchtbare bovenlaag van de oceaan. Unieke beelden van de NASA laten voor het eerst dit effect van orkanen zien. De plantengroei heeft veel invloed op het wereldklimaat en de koolstofkringloop…

Metaaltolerantie maakt planten en dieren minder gevoelig voor de schadelijke effecten van metalen in vervuilde bodems. Maar hoe ontstaat metaaltolerantie en wat zijn de ecologische gevolgen? Onderzoek bij de afdeling Dierecologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam ontrafelt de evolutie van me...

Er wordt druk geprobeerd de natuur en de bijbehorende biodiversiteit te herstellen op de Nederlandse akkers en weilanden. Om natuur te kunnen herstellen moeten we weten hoe die in elkaar steekt. Kennis is dus het sleutelwoord, maar die ontbreekt veelal.

Moleculaire detectietechnieken op basis van essentiële genen die in alle bacteriën voorkomen worden gebruikt om de bacteriële biodiversiteit te achterhalen. Zo kun je detecteren dat in nutriëntarme gronden de biodiversiteit afneemt naarmate je dieper in de bodem komt. Maar bijvoorbeeld ook dat...

Al jaren woedt er een ‘kokkeloorlog’ tussen de mossel- en kokkelvisserij enerzijds en de natuurbeschermers anderzijds. Het is een strijd tussen ecologie en economie. De wetenschap, zo stelt Jeroen Reneerkens in dit artikel, is misbruikt om de kwestie uit te vechten.

Veel mensen zijn stomverbaasd als ze voor het eerst lichtgevende golven zien op een mooie zomeravond aan het strand. Nog verbaasder zijn ze als ze horen dat een klein algje hiervoor verantwoordelijk is. Ditzelfde algje zou ook wel eens een belangrijke predator kunnen zijn van jonge schelpjes. ...

De veldmuis, de aardmuis en de noordse woelmuis behoren alle drie tot het geslacht ‘woelmuis’. Zij lijken zoveel op elkaar, ook in hun gedrag, dat zij concurrenten van elkaar zijn. Als gevolg van die concurrentie is de ‘ecologische niche’ voor de noordse woelmuis beperkt tot natte terreinen (...

Planten lijken passieve wezens die een geworteld bestaan leiden waarin zij het slachtoffer zijn van wie hen maar wil opeten. Niets is minder waar. Planten hebben een heel scala aan verdedigingsstoffen en maken veel van deze stoffen op maat. Planten kunnen plantetende insecten herkennen aan hun...

Biodiversiteit is het geheel aan genen, soorten, populaties en ecosystemen dat op onze aarde voorkomt. Door menselijk handelen neemt de biodiversiteit af. Wat zijn de gevolgen van het verlies aan soorten en wat kunnen we er aan doen om dat verlies tegen te gaan? Dit is een van de belangrijke h...

Vogels en vissers zijn gebaat bij een rijke populatie schelpdieren in de Waddenzee. Een veel voorkomend schelpdier is het nonnetje. Aan de data over sterfte, geboorte en migratie van dit weekdiertje leek voorheen geen touw vast te knopen. Toch is uit de informatie die gedurende dertig jaar is ...

Een snelle invasie van de exoot Chromolaena bedreigt landbouw, toerisme en biodiversiteit in Afrika en Azië. Branden en wieden helpt een beetje. Biologische bestrijding dan maar?

De bodem van Oosterschelde kraakt als je er overheen loopt. Exotische oesters zijn bezig met een invasie.

Dit artikel gaat over de strijd om het bestaan van de tabaksplant. Deze plant moet zich op een aantal niveaus meten met zijn omgeving. Er is allereerst concurrentie met andere planten om de voedingsstoffen en licht. Daarnaast zijn er grazende dieren die elk groen blaadje lusten, en tot slot wa...

Flinke vlammen, zwartgeblakerde grond en dekens van rook in Afrika zien er indrukwekkend en soms angstaanjagend uit. Het meeste vuur blijkt door mensen te zijn aangestoken: een fikse beheersmaatregel voor groener gras.