Is de letter A voor jou rood, en het nummer 34 geel? Welke kleur heeft de woensdag volgens jou? Nijmeegse wetenschappers ontwikkelden de app SynQuiz, waarmee je kunt ontdekken of je synesthesie hebt: of jouw brein zintuiglijke waarnemingen met elkaar vermengt.
Met een fijn boek beleef je elke keer iets nieuws, door in gedachten mee te leven met de hoofdpersoon. Deze beleving van fictie is voor iedereen anders, ontdekten Nijmeegse hersenonderzoekers die literatuurbeleving in het brein maten met functionele MRI. “De een lijkt zich vooral in te l...
In Nederland slikken ruim 125 duizend kinderen ritalin – bijna 4,5 procent van de kinderen tussen de zes en achttien jaar. De Gezondheidsraad concludeerde deze zomer dat medicatie is doorgeschoten en vraagt de maatschappij: hoe kunnen we het tij keren? Met een verhitte discussie over de ...
Is de manier waarop we over onze zintuiglijke waarnemingen praten voor alle mensen ter wereld zo ongeveer hetzelfde, of juist cultureel bepaald? Een beetje van allebei, ontdekten Nijmeegse taalonderzoekers. Ze filmden alledaagse gesprekken van dertien talen en culturen over de hele wereld, en ...
Via welke talen moet informatie reizen om een zo groot mogelijk wereldpubliek te bereiken? Amerikaanse en Franse onderzoekers bestudeerden boekvertalingen, Wikipediavertalers en Twittergebruikers en verwerkten deze taalconnecties tot ‘mondiale netwerkkaarten’. Nederlanders draaien ...
Een bril die de woorden van je gesprekspartner live ondertitelt op de binnenkant van je glazen, alsof je een film kijkt. Taalonderzoeker Niels Schiller heeft hem mede-ontwikkeld. “De bril is bedoeld voor doven en slechthorenden, maar met een beetje fantasie stoppen we er een vertaalfunctie in....
Van Vuurland tot het Peruaanse Amazonegebied: taalwetenschapper en promovendus Luis Miguel Berscia reist heel Zuid-Amerika door, op zoek naar inheemse culturen. Hij legt talen vast in schrift, maakt grammaticastructuren. Zijn werk voelt als een race tegen de klok: “Bijna alle inheemse ta...
Waarom ruikt de vrouwenneus zo veel meer dan de mannenneus? Omdat vrouwen een betere toolkit in hun brein hebben om geuren te verwerken, stellen Zuid-Amerikaanse neurobiologen. Het hersengebied dat geurprikkels uit de neus ontvangt, bevat bij vrouwen meer dan anderhalf keer zo veel he...
Heeft de toren van Babel echt bestaan? En veroorzaakte het bouwen ervan spraakverwarring? Salomon Kroonenberg gaat op zoek naar de oorsprong van de menselijke veeltaligheid, met het Bijbelse verhaal als leidraad. From scratch, en zonder te weten hoe zijn ontdekkingstocht zou eindigen....
“De neuro-economie is veelbelovend genoeg om zich te kunnen vestigen, maar zal zijn belofte nooit inlossen,” zo reflecteert Filosoof Pim Klaassen in zijn proefschrift op het tienjarig bestaan van de neuro-economie. Hij verdedigde zijn resultaten aan de Universiteit van Amsterdam.
Je weet wat je wil zeggen, maar je kan het juiste woord even niet vinden. Vervelend zeg, het ligt op het puntje van je tong. Dit overkomt mensen met de taalstoornis afasie elke dag, en continu. Maar vanaf vandaag kunnen ze de WoordWolk downloaden op hun iPad, een app die hen helpt om het juist...
Google Translate is geen knullige vertaalmachine meer. Zijn vertalingen naderen het niveau dat studenten moeten hebben om te slagen voor hun toelatingsexamen Engels op de universiteit.
Van de goddelijke vonk tot wiskundige theorieën: hoe kunnen we ons ingebouwde gevoel voor logica verklaren? Logicus Johan van Benthem kan uren vertellen over de ontstaansgeschiedenis van zijn vak, en hoe hij het taalvermogen van ons brein met logische theorieën wil ontleden. Volgende week gaat...
Iedereen maakt zich schuldig aan vaag taalgebruik, de hele dag door. Zo vertel je als je iemand lang vindt, niet wat zijn lengte in millimeters is. Toch lijken we elkaar nog aardig te begrijpen. Hoe doen we dat?
Elkaar begrijpen is meer dan het kiezen van sprekende woorden en gebaren. Je probeert namelijk continu en grotendeels onbewust in te schatten of je gesprekspartner je wel begrijpt, en stemt je reactie hier op af.
Een kloddertje speeksel inleveren, dat is in de psychiatrie al dertig jaar de meest gangbare manier om stress te meten. Want in speeksel zit het stresshormoon cortisol. Toch blijkt deze stresstest nu minder betrouwbaar dan altijd werd aangenomen.
Op je 68e nog promoveren, taalkundige Susanna Strube ging ervoor. Ze onderzocht hoe analfabete immigranten Nederlands leren, en hoe hun docent hen hier het beste bij kan helpen. “Onderzoek naar het leren van een tweede taal richt zich vaak op academici. Hoe analfabeten leren, wordt vaak verget...
Baby’s worden geboren met het vermogen om alle talen te leren, omdat ze het verschil tussen alle mogelijke klanken nog kunnen horen. Maar hoe eerder een baby inzoomt op zijn moedertaal, hoe groter zijn woordenschat op latere leeftijd zal zijn. Dat ontdekte taalonderzoeker Caroline Junge van de...
Taal zit in onze genen en ons brein, en vormt onze gedachten en cultuur. Hoe doet taal dat? Welke taaleigenschappen delen alle mensen ter wereld en hoe verschillen we? Allemaal grote vragen zonder antwoorden. Neurowetenschapper Peter Hagoort verzamelde het grootste leger aan taalonderzoekers t...
“Als je het onderwijs in Nederland wil verbeteren, moet je de regie aan de docenten geven.” Dat stelt Marco Snoek, die zich als lector van de Hogeschool van Amsterdam al meer dan tien jaar inzet voor onderwijsverbetering. Vorige week promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterda...
Waarom en hoe hebben dieren seks? Dagmar van der Neut bespreekt seksuele strategieën uit het hele dierenrijk, in haar eerste boek Het beest in ons. Van de sperma-injecterende bedwants en de penisschietende muskuseend tot de hoffelijke prieelvogel en de trouwe pinguin. En wat wij, mens...
Elkaars gedachten inschatten vraagt andere vaardigheden van je brein dan logisch redeneren, ontdekte promovendus Ben Meijering. Ook kan je jezelf trainen om je in de belevingswereld van een ander te verplaatsen. “Handig, als je bijvoorbeeld met je baas moet onderhandelen over je salaris....
Hoe positief je in het leven staat heeft niet alleen invloed op je mentale, maar ook op je fysieke gezondheid. Zweedse onderzoekers ontdekten dat een cynische levenshouding een hogere kans op dementie met zich meebrengt, maar er niet per se voor zorgt dat je eerder doodgaat.
Hoe snel een kind wetenschappelijke verbanden legt, houdt geen verband met zijn score op taal- en rekentoetsen. Wel met de stimulans die het kind thuis en op school krijgt om nieuwsgierig te zijn, ontdekte ontwikkelingspsycholoog Steffie van der Steen tijdens haar promotieonderzoek.
Het volwassen brein heeft een ‘regelcentrum’: een harde kern van buitengewoon actieve, sterk met elkaar verbonden gebieden die de rest van de hersenen met elkaar verbindt. Deze zogeheten ‘rich-club’ is al vóór de geboorte helemaal af, ontdekten Britse onderzoek...
Meer dan de helft van de psychologische studies bevat fouten. Onderzoekers doen alles om hun gegevens op te poetsen en een effect te kunnen aantonen, concludeert promovenda Marjan Bakker. “Zo meten we steeds effecten die er niet zijn.”
Waarom kan de één jarenlang recreatief drugs gebruiken, en wordt de ander verslaafd? Amerikaanse onderzoekers ontdekten dat het beloningssysteem van verslavingsgevoelige ratten na langdurig drugsgebruik ongevoelig wordt, en dat van stabiele gebruikers niet.
Een te korte of verstoorde nachtrust resulteert in een slechter afgestelde stofwisseling en minder controle over de drang om te gaan eten. Volgens Duitse onderzoekers is er nu genoeg bewijs: obesitas en diabetes type II kun je mogelijk voorkómen en misschien zelfs behandeldelen door mensen aan...
Het beloningssysteem van honden wordt actiever na het ruiken van bekende honden of mensen, en het meest actief na het ruiken van het baasje, ontdekten onderzoekers van de Emory Universiteit. Het is de eerste MRI-studie naar hoe het hondenbrein reageert op natuurlijke geuren.
Hoe makkelijk je je laat aansteken door de gaap van een ander is een blijk van empathie. Tenminste, dat zeggen wetenschappers vaak. Amerikaanse onderzoekers denken dat de aanstekelijkheid van gapen ingewikkelder is dan dat. “Wij vonden geen verband met empathie, maar wel met leeftijd....