Van lezen bij te weinig licht krijg je slechte ogen en van ’s avonds laat eten word je dik. We hebben het allemaal wel eens gehoord, maar klopt het ook? NEMO Kennislink dook in de wereld van de medische mythes en zocht het uit. Met in deze aflevering: van chocolade krijg je puistjes.
Als je vanavond bij de televisie een chocoladereep weg snoept, kun je er donder op zeggen dat je morgenochtend wakker wordt met een hoofd vol puistjes. Chocolade en ander vet voedsel zijn namelijk belangrijke veroorzakers van acne. Waar of een hardnekkige mythe?
Dit is een hardnekkige mythe. Het is nooit bewezen dat het eten van chocolade of ander vet voedsel zorgt voor het ontstaan van puistjes.
Ontsteking
Puistjes ontstaan door een ontsteking van de huid rond de talgklieren. In de puberteit beginnen deze talgklieren, onder invloed van mannelijke hormonen, steeds meer huidsmeer te produceren. Op een gegeven moment is er een overschot aan huidsmeer en dat gaat zich ophopen voor de uitvoergang van de talgklier. De talgklier raakt dan dus verstopt. De ophoping die de talgklier verstopt, heet een mee-eter.
In de verstopte talgklier zit de bacterie Propionibacterium acnes. Deze bacterie zet het overtollige huidsmeer om in vrije vetzuren. Die vetzuren werken irriterend en daardoor scheurt de verstopte talgklier na enige tijd open. De irriterende vetzuren komen op die manier terecht in de aangrenzende, intacte huid en veroorzaken daar een ontsteking waarbij puistjes ontstaan.
Propionibacterium acnes, een van de hoofdrolspelers bij het ontstaan van puistjes.
Wikimedia Commons, CDC/Bobby Strong via CC0“Waar het verhaal dat chocolade puistjes veroorzaakt vandaan komt, weten we eigenlijk niet”, zegt Serge van Ruth. Hij is als dermatoloog verbonden aan de Tergooi ziekenhuizen en is een specialist op het gebied van acne. “Puistjes komen natuurlijk vooral voor in de puberteit en dat is ook het moment waarop veel kinderen ongezonder gaan eten. Ik kan me dus wel voorstellen dat ouders dit verhaal aangrijpen om hun kinderen gezond te laten eten.” Maar zorgt ongezond eten nou echt voor die vervelende puistjes?
Chocoladerepen
Om wat meer duidelijkheid te krijgen over het effect van chocolade op het ontstaan van puistjes deden de Amerikaanse dermatologen James Fulton, Gerd Plewig en Albert Kligman in de jaren ’60 onderzoek naar deze mythe. Zij verzamelden 65 proefpersonen met enige vorm van acne en lieten een chocoladefabrikant twee verschillende chocoladerepen maken. Reep 1 is een chocoladerijke reep die tien keer zoveel cacao bevat als een gewone chocoladereep. Reep 2 is een reep die qua kleur, vorm, smaak en gewicht vergelijkbaar is met reep 1, alleen bevat reep 2 helemaal geen chocolade.
Vier weken lang kregen de proefpersonen dagelijks één van de twee repen voorgeschoteld. Tijdens die testperiode telden de dermatologen regelmatig alle puistjes aan een kant van het gezicht. Na vier weken volgde een rustperiode van drie weken en vervolgens kregen de deelnemers vier weken lang dagelijks de andere reep aangeboden. Ook tijdens deze tweede testperiode telden Fulton, Plewig en Kligman het aantal puistjes. Op die manier konden zij per proefpersoon een vergelijking maken tussen het effect van reep 1 en reep 2 op het ontstaan van puistjes.
Dat effect bleek er niet te zijn. Bij een ruime meerderheid van de proefpersonen was er geen verschil in het aantal puistjes, of zij nou een reep met extra veel of juist een reep zonder chocolade hadden gegeten.
Het zou natuurlijk kunnen dat het effect alleen zichtbaar is bij mensen die normaal gesproken geen puistjes hebben. Daarom gaven de dermatologen vijf proefpersonen met een gave huid twee keer per dag een chocoladerijke reep als tussendoortje. Na een maand bekeken zij of er meer huidsmeer werd afgezet en of de samenstelling van het huidsmeer was veranderd. Maar ook hier geen enkel effect.
Richtlijn
“Dit soort onderzoeken zijn in de afgelopen jaren vaker gedaan”, vertelt van Ruth. “Maar bijna al die onderzoeken hebben te kampen met tekortkomingen zoals kleine onderzoeksgroepen of een slechte proefopzet.” De Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie heeft verschillende van deze onderzoeken naast elkaar gelegd en op basis daarvan een richtlijn opgesteld. Zij concluderen: ‘het bewijs voor de invloed van een bepaald voedingspatroon of specifieke voedingsstof op acne is zeer mager. Het is daarom op dit moment niet gerechtvaardigd om een bepaalde voeding te adviseren voor patiënten met acne’.
Van Ruth adviseert zijn patiënten dus ook niet om bepaalde voedingsmiddelen te laten staan. “Mensen zijn daar soms wel bang voor of komen bij me met het verhaal dat zij zichzelf al jarenlang aan een bepaald dieet houden. Maar chocolade, pizza en patat laten staan helpt echt niet om acne te verbeteren.”
Kan deze mythe nu dan voorgoed de prullenbak in? Dat niet, want zoals van Ruth terecht opmerkt: “Er zullen altijd mensen zijn die zeggen: als ik meer chocolade eet, krijg ik echt meer puistjes hoor!”
