Slecht georganiseerde bloedvaten

“We weten bijna zeker dat de gastruloïden bloedstamcellen maken, maar we zien ze niet”, zegt stamcelonderzoeker Susanne van den Brink in april 2023. De onderzoekers kunnen testen of stamcellen aanwezig zijn door een beenmergtransplantatie bij een muis te doen. “Daarvoor mixen we de gastruloïden zodat de 3D-structuur verdwijnt en we losse cellen hebben. Die losse cellen transplanteren we naar het beenmerg van een muis zonder bloedstamcellen. We hebben die transplantaties nu meerdere keren geprobeerd, maar nooit zagen we stamcellen van ons embryo-model terug in het bloed en beenmerg van de muis.”

Het is flink wat maanden verder sinds de laatste keer dat we elkaar spraken. Eerst moest Van den Brink nieuwe embryo-modellen maken. Dat neemt ongeveer drie maanden in beslag. En na de transplantatie-experimenten moest ze een tijd wachten voordat ze het bloed en beenmerg van de muis kon bekijken. Zo gingen er nog eens vier maanden voorbij. Het kan zijn dat de bloedvormende stamcellen wel gevormd worden, maar dat ze veel te snel differentiëren naar andere type bloedcellen en dus geen stamcel blijven. “Waarom dat zo is, weten we niet.”

Een bekend probleem bij de gastruloïden is dat de bloedvaten niet goed georganiseerd zijn. Bij ‘echte’ embryo’s zijn bloedvaten normaal gesproken heel goed georganiseerd: elk bloedvat ligt precies op de juiste plek. En die organisatie is belangrijk, want de bloedstamcellen ontstaan in de bloedvaten. Als de bloedvaten goed georganiseerd zijn, krijgen de cellen precies de juiste signalen op het juiste moment.

In de embryo-modellen van Van den Brink is het bloedvatennetwerk een zooitje: alle bloedvaten lopen kriskras door elkaar heen. En dat zou volgens haar weleens kunnen verklaren waarom de bloedstamcellen in de huidige gastruloïden-modellen niet goed gevormd worden. “We zouden graag een manier vinden om het bloedvatennetwerk beter georganiseerd te krijgen. Maar we hebben momenteel nog geen idee hoe.”