“Mag het een onsje meer zijn?”, vraagt de slager bij het wegen van het gehakt. Méér? Nee, minder juist. Minder vlees, vis en zuivel. Gemiddeld 28 procent van het eten van Nederlanders bestaat uit dierlijke producten. En dat moet omlaag, schrijft het Rijksinstituut voor Volksgezond en Milieu (RIVM) in het rapport over veilig, gezond en duurzaam eten. Want onze hamburgers met kaas, kibbeling en gebakken eieren vormen een zware belasting op het milieu.
Plantaardig dieet
Cijfers maken het probleem duidelijk. Voor de productie van één kilo vlees wordt ongeveer elf kilo CO2 uitgestoten. Voor vis is dat iets meer dan acht kilo, voor zuivel twee kilo. Ter vergelijking: de milieubelasting van een kilo brood, groente en fruit komt niet uit boven de één kilo CO2.
Volgens het RIVM is voedsel wereldwijd verantwoordelijk voor een kwart van de totale uitstoot aan broeikasgassen. En van alle uitstoot veroorzaakt door voedselproductie komt meer dan de helft van dierlijke producten.
Dit redactioneel weerspiegelt de mening of visie van de redacteur. Hoewel wetenschappelijk onderbouwd en beargumenteerd, is het een persoonlijke mening en geen wetenschappelijk feit. Ben je het (niet) eens met de auteur? Geef dan vooral ook een reactie hieronder.
Geluiden over minder vlees eten hoor je wel vaker. In 2015 verschenen bijvoorbeeld de nieuwe ‘Richtlijnen goede voeding’ van de Gezondheidsraad, waarin plantaardige producten ook een hoofdrol kregen, in dit geval om het dieet van Nederlanders gezonder te maken. Maar daar waar de voedingsrichtlijn vooral gezondheidsadvies geeft aan de bevolking, hoopt het RIVM met haar rapport de overheid tot actie aan te zetten. Bij ‘actie’ kan je denken aan accijnzen op vlees en andere dierlijke producten.
Universiteiten, die duurzaamheid over het algemeen hoog in het vaandel hebben staan, zouden het voortouw moeten nemen. Het is de morele plicht van universiteiten om een steentje bij te dragen aan het stoppen van klimaatverandering, zei Bert van der Zwaan, rector van de Universiteit Utrecht op de website DUB. Dat begint dan bij het zo klein mogelijk houden van de eigen ecologische voetafdruk. En nee, een dak met zonnepanelen is niet genoeg.
Vleesvrije dag
Als universiteiten een rolmodel willen zijn met hun duurzaamheidsbeleid, is het tijd de daad bij het woord te voegen. Zo proberen verschillende partijen binnen de UU een vleesvrije dag in de kantine erdoor te krijgen. “Van mij mag de universiteit vleesvrij worden”, zei Van der Zwaan vorig jaar.
Een dapper initiatief, waar andere bedrijven een voorbeeld aan zouden moeten nemen, al is het maar voor hun eigen geloofwaardigheid. De meatless monday stuitte, zoals te verwachten was, op veel verzet. Het bleef op de UU dan ook bij één veganistische lunch tijdens de week van de duurzaamheid.
Jammer, met dit soort initiatieven kunnen universiteiten een duidelijk signaal afgeven. Dat vinden ook milieuwetenschappers Willem Vermaat en David Gernaat. Op de website DUB pleiten zij beiden voor een universiteit met uitsluitend plantaardige producten. “Een overstap naar een plantaardig dieet zou milieuwinsten opleveren waar de huidige zonnepaneelplannen bij in het niet vallen”, zegt Gernaat. Voor de dwarsliggers is het ook geen ramp, volgens Vermaat. “Zij kunnen thuis een vleesontbijtje wegwerken voor ze naar de universiteit gaan.”
Heel Nederland straks vegetariër of zelfs veganist? Dat zou goed nieuws zijn voor de planeet, maar het zit er waarschijnlijk niet in. Een kleine gedragsverandering daarentegen, waarbij we niet meer elke dag vlees eten maar misschien twee of drie keer per week, moet toch lukken; de vleesvrije dag als het nieuwe ‘normaal’. Wat dat betreft zijn vleesvrije dagen op scholen, bedrijven en andere instellingen een schot in de roos. Want zeg nou zelf: het kan toch wel een onsje minder?
Vul eventuele opmerkingen en toevoegingen in bij de reacties.