Naar de content

Ligt de toekomst van de werkvloer op Zoom?

Unsplash

Toen de coronacrisis uitbrak namen videobeldiensten de wereld over. NEMO Kennislinkredacteuren Erica Renckens en Mariska van Sprundel hebben elkaar sindsdien alleen gezien via een beeldscherm. Een mailconversatie over een mogelijk nieuwe realiteit op de werkvloer.

10 januari 2022

Begin 2020 maakte de wereld kennis met een nieuwe digitale werkelijkheid. De pandemie dwong veel mensen om hun werkende leven aan te passen, met de komst van videobeldiensten als digitaal alternatief voor face-to-facevergaderingen. Niet alleen het werk verplaatste zich van fysieke ruimtes naar de online wereld, ook sportlessen, boekenclubs, verjaardagen en afstudeerborrels verliepen via het beeldscherm. In het thema Human Zoom onderzochten we wat online communicatietechnologie doet met de kwaliteit van onze interactie. Aan de hand van onze bevindingen en onze eigen ervaringen discussiëren we per mail over de vraag of we videobeldiensten als Zoom moeten behouden of juist niet.

Twee personen hebben werkoverleg met elkaar via videochat Zoom.

Redacteuren Mariska van Sprundel en Erica Renckens overleggen via Zoom.

Erica Renckens

Van: Mariska

Aan: Erica

Verzonden: Vrijdag 7 januari 2022, 9:43

“Mijn werkende leven veranderde, als thuiswerkende freelancer, niet bijster veel tijdens de eerste lockdown. Geen files, geen reistijd, je eigen tijd indelen, tussendoor een wasje draaien; het zijn voordelen van thuiswerken die een groot deel van de bevolking nu ook heeft leren kennen, maar voor mij al normaal waren. Dankzij Zoom konden we ondanks de lockdown toch overleggen en elkaar wekelijks ‘zien’. De hele redactie weet nu dat ik op een botanisch ingerichte zolderkamer mijn artikelen schrijf, en andersom kreeg ik een inkijkje in de persoonlijke levenssfeer, inclusief katten en kinderen, van andere redacteuren. Wat ik echt een verrijking vindt voor de werkvloer, is de opkomst van webinars. In plaats van ‘s avonds af te reizen naar een conferentiezaal in Amsterdam, kan ik liggend op de bank een livestream bijwonen over onderzoek naar brabbelende vleermuizen of oprukkende schimmels.”

Van: Erica

Aan: Mariska

Verzonden: Vrijdag 7 januari 2022, 12:11

“Die verdampte reistijd vind ik inderdaad ook een groot voordeel van het thuiswerken. Zeker activiteiten in de avond – waarom worden de interessantste toch vaak in Amsterdam georganiseerd? – waren eerder niet te doen als ik de laatste trein terug naar Nijmegen moest halen. Al moet ik ook bekennen dat ik me al verschillende keren vol enthousiasme heb opgegeven voor een online lezing of discussie, om vervolgens ‘s avonds onderuit gezakt op de bank toch af te haken. Ik voel me minder persoonlijk betrokken, wat de drempel om te spijbelen verlaagt.
De persoonlijke inkijkjes tijdens het zoomen vind ik ook leuk, maar het duurde wel lang voor ik gewend raakte aan de online groepsgesprekken. Vanwege mijn stotteren vind ik videobellen fijner dan bellen, waarbij de communicatie volledig berust op spraak. Via Zoom dragen gelukkig ook gezichtsuitdrukkingen en handgebaren bij aan het gesprek, maar de haperende beurtwisselingen maakten me onzeker. Inmiddels heb ik daar mijn draai in gevonden, maar er gaat wat mij betreft toch niks boven een offline gesprek. Of zou het van jou allemaal wel online mogen blijven voortaan?”

Van: Mariska

Aan: Erica

Verzonden: Vrijdag 7 januari 2022, 16:56

“Wat ik me afvraag is of onze relatie met tools als Zoom zal standhouden als het virus afzwakt. Op dit moment houden we vergaderingen, brainstormsessies en symposia gedwongen online. Ik ben benieuwd wat er ​gebeurt als het advies om thuis te werken volledig vervalt. Vallen mensen terug in oude gewoontes en stromen de kantoren weer fulltime vol, of kiezen we ervoor om ons werk te blijven afhandelen via videobelletjes? Is de nieuwe realiteit niet meer terug te draaien? Taalonderzoeker Mark Dingemanse vertelde dat hij zijn virtuele kantoor, opgezet in de pandemie, wil behouden om makkelijker met internationale collega’s bij elkaar te komen. Thuis opgehokt zonder fysiek contact met collega’s, werd onze wereld in eerste instantie een stuk kleiner, maar in zekere zin ook groter, door dit soort digitale technologie.”

Van: Erica

Aan: Mariska

Verzonden: Zaterdag 8 januari 2022, 10:27

“Waar thuiswerken precorona de uitzondering was, zal het voortaan waarschijnlijk geaccepteerd zijn. Uit een enquête van de Algemene Werkgeversvereniging Nederland (AWVN) blijkt dat de meeste werkgevers en werknemers ook na de maatregelen willen vasthouden aan hybride werken met twee thuiswerkdagen per week. Digitaal blijkt er veel meer mogelijk dan we dachten. Die ontwikkeling was misschien al gaande, maar is dankzij corona in een stroomversnelling beland. Zoom en andere videobeldiensten waar we twee jaar geleden nog nooit van hadden gehoord, zijn blijvertjes. ‘Zoomen’ is inmiddels zelfs een gangbaar werkwoord, vergelijkbaar met ‘googelen’.”

Van: Mariska

Aan: Erica

Verzonden: Zaterdag 8 januari 2022, 15:36

“Als je er wat langer over nadenkt, was de precorona-manier van werken nogal dwaas. Half Nederland stapte in de auto om vervolgens vast te zitten in een file, verbleef dan verplicht van negen tot vijf in een hysterische kantoortuin vol afleiding en concentratiegebrek, om aan het einde van de dag weer terug te tuffen in de avondspits. Corona heeft ons laten zien dat het ook anders kan. Ik zie een toekomst voor me waarin de meeste mensen vooral naar kantoor gaan voor bijeenkomsten die draaien om nieuwe ideeën en creativiteit, waarbij fysieke aanwezigheid een aantoonbaar voordeel heeft. Vaste werkplekken zullen er amper meer zijn, alleen flexplekken. Voor het ‘kantoorgevoel’ en de kletspraatjes bij de koffieautomaat, trek je misschien nog één dag uit. Of een ochtendje. Natuurlijk zijn er nog wel vrijdagmiddelborrels, heidagen en kerstfeesten om je collega’s ​in levenden lijve tegen te komen en een band op te bouwen of te onderhouden.”

Van: Erica

Aan: Mariska

Verzonden: Zondag 9 januari 2022, 13:41

“Precies. Voor het plannen smeden en het sociale contact zijn fysieke ontmoetingen belangrijk, maar iedereen heeft ook kunnen merken dat je thuis misschien wel de meeste meters maakt. Mits je ongestoord kunt werken op een fijne werkplek natuurlijk. Gelukkig zijn werkgevers ook steeds meer bereid om mee te betalen aan dat ergonomische thuiskantoor. Daar is iedereen tenslotte bij gebaat. Nu moet alleen de Zoometiquette zich nog wat verder uitkristalliseren. Het heeft met de mobiele telefoon ook even geduurd voor we het erover eens waren wat de do’s-and-don’ts waren: niet aan je broekriem hangen, in het openbaar niet te luid bellen, aanraak-geluidjes tijdens het typen uitschakelen. Zoiets zou het videobellen ook ten goede komen: recht voor je webcam zitten, de mute-knop verstandig gebruiken, ook je handgebaren tijdens het spreken tonen. Zulke dingen doen veel voor de communicatie.”

Van: Mariska

Aan: Erica

Verzonden: Zondag 9 januari 2022, 19:51

“Ik sprak onlangs met Peter Werkhoven, die aan de Universiteit Utrecht onderzoek doet naar interactie in virtuele werelden. Het verbaasde hem dat oogcontact maar niet mogelijk wordt online, terwijl we al zo lang weten dat elkaar in de ogen kunnen kijken essentieel is een gesprek. Zijn verwachting was dat online tools zich technologisch in die richting gaan ontwikkelen. Nog stereoscopisch geluid erbij, zodat je hoort uit welke richting het geluid komt, en dan zouden de grootste angels uit het beeldbellen zijn verdwenen. Hopelijk sluit je een Zoombijeenkomst dan niet meer doodmoe af.”

Van: Erica

Aan: Mariska

Verzonden: Maandag 10 januari 2022, 10:04

“Dat zou een geweldige ontwikkeling zijn inderdaad. Ik ben benieuwd hoe dat vorm kan krijgen! Uiteindelijk moeten onze communicatieve behoeftes leidend zijn bij dit soort technologieën. Het kan niet zo zijn dat de techniek onze sociale interactie beperkt of zelfs tegenwerkt. Inhoud bepaalt vorm, niet andersom. Maar goed, zover zijn we nog niet. We hebben inmiddels geproefd van de vele voordelen die videobellen met zich meebrengt en we willen duidelijk niet meer terug. Het werkt nog niet perfect, maar we moeten het kind niet met het badwater weggooien. Laten we vooral samen – met elkaar en met ontwikkelaars – kijken hoe het nóg beter kan.”

ReactiesReageer