Naar de content

Labyrint: schimmels

Flickr.com, James Jardine

Schimmels lijken vies. Maar zonder schimmels zouden wij geen brood, kaas of bier hebben en zou de wereld bedekt zijn met een dikke laag organisch afval. Bovendien leven in elke plant, dier en mens talloze schimmels. Hoewel verreweg de meeste soorten onschadelijk zijn, kunnen sommige toch voor nare ziektes zorgen. Zondag gaat Labyrint op Ned 2 over deze micro-organismen.

8 november 2013
Zondag in Labyrint:

Door het succes van de geneeskunde blijven steeds meer patiënten met een haperend immuunsysteem in leven, maar die mensen hebben vaker last van schimmelinfecties. Er bestaan goed werkende medicijnen tegen schimmelinfecties, maar steeds meer schimmels die patiënten buiten het ziekenhuis binnen krijgen, zijn hiervoor resistent geworden.

In de landbouw vormen schimmels een nog groter gevaar. Sinds eind vorige eeuw verspreidt zich een bodemschimmel over de wereld waartegen de banaan geen weerstand heeft. Als de schimmel Afrika en Latijns Amerika bereikt, zal de banaan daar uitgeroeid kunnen worden. De Wageningse plantenziektekundige Gert Kema wil dat voorkomen door resistentiegenen uit oneetbare wilde bananen in te bouwen in onze consumptiebanaan.

Labyrint, het wetenschapsprogramma van NTR en VPRO, zondag om 19:35, Nederland 2.

Kaas en bier

Wat zou een wereld zijn zonder schimmels? Het zou bijvoorbeeld betekenen dat we geen kaas meer hebben. Of bier. Maar een belangrijkere functie is het recyclen van plantenresten in de bodem zodat andere planten weer iets hebben om op te groeien. Ook zitten er talloze schimmels in ons lijf. Je kan met behoorlijke zekerheid zeggen dat er zonder schimmels weinig leven op aarde mogelijk was.

Uitgestorven bananen

Schimmel maken leven mogelijk, maar ze kunnen het ook weer wegnemen. Tussen de miljoenen schimmelsoorten die er bestaan zitten een aantal nare ziekmakers. Voor ons (denk aan schimmelinfecties), maar ook voor planten en dieren. De banaan is een goed voorbeeld van een vrucht die last heeft van schimmels. Als er geen middel wordt gevonden om de banaan resistent te maken, is die misschien binnen een eeuw uitgestorven.

Puinruimers

De wetenschap vindt steeds meer schimmels die ons leven gemakkelijker maken. De bekendste is wellicht antibiotica, dat in de jaren 20 van de vorige eeuw werd ontdekt door Alexander Fleming. Vinden we een veelbelovende schimmel, dan kunnen we deze met genetische modificatie ook steeds vaker perfectioneren. Schimmels worden inmiddels ook in onze samenleving ideale puinruimers