Suzanne Blanchard
Blogs vanaf de AAAS
Van 16 tot 20 februari 2017 vindt in Boston de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science, kortweg AAAS plaats. De conferentie focust zich op de laatste ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek en technologie. Redacteur Hersenen & Gedrag Mariska van Sprundel blogt tijdens de conferentie over hoogtepunten, opmerkelijke zaken en interessante sprekers.
Lees ook de eerdere blogs:
- 16 februari: Maatschappelijk beleid gebaseerd op wetenschap
- 17 februari: Protest als antwoord op alternatieve feiten
Op de AAAS-bijeenkomst werd vandaag een blik ethici en onderzoekers opengetrokken die iets met technieken voor DNA-modificatie van doen hebben. Drie sessies stonden in het teken van knutselen aan het menselijk genoom, stuk voor stuk gehouden in de grotere zalen. Een hoge opkomst was natuurlijk wel te verwachten, nu knipsysteem CRISPR – waarmee onderzoekers genen in levende cellen en organismen permanent kunnen veranderen – volop in de aandacht staat.
Geslachtscellen veranderen
Lunchtijd of niet, om twaalf uur ‘s middags zat de zaal vol voor de lezing van bioethicus Alta Charo van de Universiteit van Wisconsin. Ze geeft mede leiding aan de National Academy of Medicine en de National Academy of Sciences in de VS. Haar lezing ging over de meest controversiële techniek, waarin het DNA van embryo’s of geslachtscellen gewijzigd wordt om erfelijke ziektes te elimineren. Wat de aanpak onder andere zo controversieel maakt, is dat een DNA-wijziging in geslachtscellen door toekomstige generaties geërfd kan worden.
Rond 1975 was de aanname dat we nooit of te nimmer geslachtscellen gaan modificeren, vertelt Charo. En kijk nu. Wetenschappelijke academies over de hele wereld beginnen te twijfelen: misschien kunnen we die grens toch overschrijden. In 2015 was er nog een internationale top over het bewerken van het menselijk genoom, maar het woord ‘moratorium’ is daar niet gevallen. “We dachten dat we nooit op dit punt zouden uitkomen. Maar in het licht van recente vooruitgang is het sleutelen aan de kiembaan ineens een realistische mogelijkheid”, aldus Charo.
Wanneer en hoe
Hoe zal het genome editing vergaan? Hoe omstreden ook, volgens de Amerikaanse academies is een verbod niet de juiste insteek. Je hoeft geen dingen te verbieden om voorzichtig te zijn, is de opvatting daar. De modificatie van geslachtscellen heeft zoveel potentie dat het slechts de vraag is wanneer we het gaan gebruiken en in welke situaties, is Caro van mening. Zo’n vaart loopt het trouwens niet. Klinische tests zijn in Amerika nog niet van de grond gekomen, daar is eerst toestemming voor nodig van de FDA.
Onder de sprekers zaten overigens ook twee Nederlanders: moleculair bioloog Etze Westra, die het CRISPR-systeem in de natuur onderzoekt, en medisch ethicus Annelien Bredenoord van het UMC Utrecht. Dan voel je wel even een vlaag van nationale trots. Ons kleine land levert toch maar mooi een grote bijdrage aan deze belangrijke internationale discussie.
Dan een vraag uit het publiek. Gaat de maatschappij dit soort technieken eigenlijk wel accepteren? Charo is optimistisch. Mensen weten wat er op het spel staat, denkt ze, en zullen uiteindelijk vooral de voordelen zien. “Het is misschien raar om dit te zeggen, maar ik heb groot vertrouwen in het Amerikaanse volk”, voegt ze er hardop lachend aan toe.