Geen open brug meer door Kantelsluis

Geen lange files meer voor open bruggen dankzij een sluis waar de brug niet voor open hoeft. Carolus Poldervaart van ingenieursbureau Royal HaskoningDHV vond de Kantelsluis uit, waarbij boten als het ware naar de andere kant kantelen.

11 september 2014

In de auto in de file staan door een open brug was een grote ergernis van Poldervaart. “Ik heb ook een boot en wacht ook vaak tot een brug opengaat. ‘Is er nu geen betere manier?’, dacht ik toen ik weer moest wachten. Daarop besloot ik een nieuwe sluis te bedenken”, zegt de ontwerper van Royal HaskoningDHV.

Kanalen

Na vele schetsen en berekeningen ontwierp hij de Kantelsluis. Deze opzienbarende uitvinding is een drijvende buis met twee kanaaltjes aan de zijkanten. Als een schip aan komt varen, opent de deur van een van de kanalen. De hoogte van het water daarin is gelijk aan die van de rivier. Het schip meert binnen af op een drijvende steiger, net als in een jachthaven. Vervolgens sluiten de deuren en kantelt de sluis zo’n dertig graden.

“Het schip komt daardoor acht meter lager te liggen. Dat gebeurt puur door de kanteling. De sluis verpompt geen water en verandert ook niet van plek. Het hele kanaal gaat naar beneden”, aldus Poldervaart. Daarna varen de schepen er doorheen of de steiger sleept ze naar de overkant. Al die tijd hoeft er geen brug open.

De brug hoeft niet omhoog, omdat het schip naar beneden gaat.
Royal HaskoningDHV

Aan de kopse kanten van de sluis zit een platte doos van zo’n twee meter dik, die ook drijft. Aan die dozen zitten zogeheten spudpalen vast, die verankerd zijn in de bodem. Daardoor drijft de sluis niet weg. Ook het getij geeft geen problemen, omdat de palen verticale bewegingen toestaan.

Kantelen

Het kantelen zit vernuftig en opvallend eenvoudig in elkaar. Boven twee scharnierpunten op de kopse kanten zitten cilinders die zowel aan de platte doos als de kantelbak van de sluis vastzitten. “Die gaan in en uit en dit maakt de kanteling mogelijk”, legt Poldervaart uit.

Kantelsluis in cijfers

Lengte: 190 meter
Breedte: 48 meter
Doorvaarhoogte: 8 meter
Maximale masthoogte: 21 meter
Duur van passage: 20 minuten
Plek voor 5 jachten per keer.

Het kantelen kost weinig energie, stelt hij. “Omdat we slim gebruik maken van het zwaartepunt van de sluis. Dat ligt precies in het hart van de buis. Je kan het vergelijken met een ronde bal in het water. Wie daar een tikje tegenaan geeft, merkt dat de bal snel gaat draaien en daar nog lang mee doorgaat. Zo heb ik de sluis ook ontworpen en daardoor kost het kantelen weinig energie. Bij normale weersomstandigheden verbruikt de sluis 0,04 kWh per kanteling. Dat is net zoveel als een spaarlamp die vier uur brandt. De sluis wordt voorzien van zonnepanelen en wanneer de buis na het kantelen remt, wordt ook die energie terug gewonnen.”

In eerste instantie dacht Poldervaart dat zijn vinding geschikt was voor drie plekken: de Haringvlietbrug, Ketelbrug en Zeelandbrug. Die bruggen zorgen tijdens het vaarseizoen voor gemiddeld vijftien kilometer file per dag. “Op die locaties kan je lastig alternatieven toepassen. Zoals een detour, waar gebruik van wordt gemaakt in Bruinisse en het verkeer om de sluis rijdt. Of een Naviduct, die zeer prijzig is en in Enkhuizen staat. De drie bruggen moeten of flink hoger gemaakt worden of er moet een tunnel komen om files te voorkomen. Dan is de Kantelsluis een uitkomst. Maar eigenlijk is deze vinding voor veel meer plekken geschikt.”

Een schip gaat door de Kantelsluis.
Royal HaskoningDHV

Inmiddels is Royal HaskoningDHV in gesprek met Rijkswaterstaat over een toepassing. Het ingenieursbureau rekende al voor hoeveel geld de Kantelsluis oplevert. Het vergt weliswaar een investering van zestig miljoen, maar uit een maatschappelijke kosten- en batenanalyse blijkt dat de uitvinding onder de Haringvlietbrug in 25 jaar per saldo honderd miljoen euro oplevert. En het scheelt dus ook een hoop ergernis vanwege lange wachttijden. Zowel op het water als op het asfalt.