Sinds 2024 organiseert het Jeugdjournaal de verkiezing Kinderwoord van het Jaar. Vorig jaar won bruh, maar jongerentaal verandert snel. Dit jaar kent een heel opvallende winnaar: 67 (six seven).
Net als vorig jaar mocht ik samen met het Jeugdjournaal de acht genomineerde woorden bekendmaken. Deze waren door de kinderen zelf ingestuurd. De volgende acht woorden hebben meegestreden om de titel (ik heb er telkens de meest gebruikelijke betekenis achter gezet).
De verkiezing van het Kinderwoord van het Jaar bij het Jeugdjournaal.
De acht woorden namen het tegen elkaar op in een afvalrace, telkens in duo’s. Uiteindelijk bleven er twee woorden over in de finale: 67 en cooked. 67 won met 73% van de stemmen (al hoopten kinderen natuurlijk dat het 67% van de stemmen was geweest).
Betekenis 67
De winnaar is niet door iedereen even geliefd, vooral omdat 67 geen duidelijke betekenis heeft, het is gewoon een uitroep die jongeren in allerlei situaties gebruiken (heel soms betekent het ‘mwah’ of ‘zozo’). Leerkrachten worden er soms horendol van als ze de klas vragen om het lesboek open te slaan op pagina 67 en de hele klas luid six seeeveeeeennn schreeuwt. De uitroep gaat dan ook gepaard met een speciaal handgebaar, alsof je iets (af)weegt, met de handpalmen naar boven gericht. 67 is echt een uitdrukking van dit jaar, die sinds de zomer de hele wereld overging.
Oorspronkelijk komt 67 uit een nummer van rapper Skrilla, Doot doot 6 7 (in dat nummer is het waarschijnlijk een referentie naar een Amerikaanse politiecode 10-67). Een deel van dat nummer werd gebruikt in korte filmpjes van basketbalspelers, vooral als basketballer LaMelo Ball meedeed, omdat hij 2.01 meter lang is, oftewel 6 feet 7 inches. Toen een jongen in het publiek tijdens een basketbalwedstrijd heel hard six seeeveeeeennn in de camera schreeuwde en daarbij het handgebaar maakte, was er echt een trend geboren. De jongen dook op in allerlei memes, met de cijfers 6 7 natuurlijk.
Ik met Nikki van het Jeugdjournaal.
Kristel Doreleijers voor NEMO KennislinkIn allerlei landen werd 67 een talig herkenningsteken voor jongeren onderling. Je kunt het in elke taal gebruiken. Jongeren laten ermee horen dat ze naar dezelfde dingen kijken, dat ze dezelfde dingen leuk vinden en dat ze dezelfde memes volgen; dat ze op de hoogte zijn van de internationale jongerencultuur dus. De kracht zit vooral in de herhaling: als 67 de hele dag door overal opduikt, gaat het op je lachspieren werken. Het is een codewoordje, dat extra grappig is omdat volwassenen er niks van begrijpen.
Even tot Hier
Brainrot
67 heeft ook iets weg van het verschijnsel brainrot. De term brainrot verwijst naar ‘hersenloze’ content op het internet die op termijn de hersenen van jongeren (hun denkvermogen) zou kunnen aantasten. Het idee dat jongeren overmatig scrollen op sociale media en daarbij een heleboel onzin tegenkomen, zonder echte betekenis, baart sommige mensen zorgen. De jongeren zelf kan het niet veel schelen. Ze weten ook wel dat het nergens op slaat, maar als inside joke is het gewoon heel grappig, dus waar maken die volwassenen zich druk om?
Jongeren vinden het doorgaans ook heel vreemd als volwassenen praten over 67, het is immers hún taal. Toen een Vlaamse weervrouw het handgebaar maakte tijdens een weerbericht dat een temperatuur van 6 à 7 graden voorspelde, kwam haar dat op een hoop kritiek te staan. Het is cringe als oudere mensen jongerentaal gebruiken (zie bijvoorbeeld ook mijn eerdere blog).
Getal of taal
Er klinkt ook kritiek op 67 omdat het geen echte taal zou zijn. Sommige mensen (soms ook jongeren zelf) zeggen dat het een getal is. Als je het zo geschreven ziet staan klopt dat inderdaad. Maar geen enkele jongere spreekt 67 uit als het getal zevenenzestig. Jongeren gebruiken 67 in geschreven én gesproken vorm, waarbij ze spelen met de spelling en de intonatie. Seven krijgt extra nadruk op de eerste of de tweede lettergreep en dat zie je soms terug in de schrijfwijze in letters: seeeeven, seeeveeeeennn, of in cijfers: 6777777, 6767676767.
Maar als het taal is en geen getal, waarom schrijven jongeren dan vaker 67 dan six seven (zoals het ook is meegenomen in de verkiezing). Dat heeft ook te maken met de humor: 67 in plaats van six seven roept meer verwarring op en dat is extra grappig. De jongeren rekken zo zelf de grenzen van de taal op. Om te benadrukken dat het om een vaste combinatie cijfers gaat en niet om een getal, wordt 67 door Nederlandse woordenboekmakers ook wel als 6-7 geschreven. Maar dat lost voor veel mensen die het ergens geschreven zien staan (en niet tot de jongerendoelgroep behoren) nog steeds niet de verwarring op. Is het een rekensom? Zes min zeven? Is het een voetbaluitslag?
Blijvertje?
Nu 67 officieel het populairste kinderwoord is in Nederland (nadat het ook in Vlaanderen al de titel kinderwoord én tienerwoord in de wacht sleepte), rijst de vraag: voor hoelang? Is 67 een blijvertje of waait de hype weer over? Dat is natuurlijk moeilijk te voorspellen, maar hoe meer media en volwassenen erover praten en schrijven, hoe minder aantrekkelijk het voor de jongeren wordt om te gebruiken. Het is dan natuurlijk niet echt een geheimtaal meer. Bovendien is 67 wel echt een vreemde eend in de bijt als je een willekeurig woordenboek openslaat en daar eens door bladert. Dat het niet écht een betekenis heeft, lijkt ook niet te helpen. Doorgaans eisen woorden met een duidelijke betekenis die niet echt opvallen gemakkelijker hun plekje op in de taal.
Er lijkt trouwens wel een trend te zijn dat multi-inzetbare woorden zonder vaste betekenis goed scoren onder jongeren. Vorig jaar was bijvoorbeeld skibidi een van de genomineerde woorden in de verkiezing van het Jeugdjournaal. Dat woord komt van de YouTube-animatieserie Skibidi Toilet, een grote hit onder kinderen over de hele wereld. Skibidi werd opgepikt als een losse kreet die je voor alles kunt gebruiken, en ook als bijvoeglijk naamwoord dat dingen kan versterken, zoiets als ‘heel erg’. Het was even skibidi cool, maar tegenwoordig vinden veel jongeren het alweer achterhaald.
Ingeburgerd
Toch zijn niet alle jongerenwoorden eendagsvliegen. Woorden die eind jaren negentig populair waren in straattaal, een mengtaal van jongeren met invloeden uit onder andere het Surinaams, Marokkaans Arabisch, Berbers, Turks, Engels, Spaans, Papiaments en Nederlands, herkennen en gebruiken sommige jongeren (en volwassenen) nu nog steeds. Sommige zijn zelfs in woordenboeken van de standaardtaal beland, zoals fittie (‘ruzie, gevecht’) en skeer (‘blut, armoedig’). Dat betekent niet dat ze echt bij de standaardtaal horen, want vaak staat het label ‘informeel’ of ‘jongerentaal’ erbij, maar het betekent wel dat ze echt zijn ingeburgerd in het informele Nederlands.
Ook in het lijstje met de genomineerde jongerenwoorden van dit jaar zie je dat sommige woorden al wat langer meegaan dan alleen dit jaar. Zo kwam bro rond de eeuwwisseling al voor en gaat slay ook al een kleine tien jaar mee. Dit zijn woorden die heel gemakkelijk hun plekje vinden in Nederlandse zinnen en die jongeren in zekere zin ook ‘vernederlandsen’. Van het bijvoeglijk naamwoord slay hebben ze bijvoorbeeld het werkwoord slayen gemaakt, dat je ook kunt vervoegen (‘jij slayt’): iets heel goed doen of een kledingstuk met stijl dragen. Jongeren nemen niet alles klakkeloos over, zoals veel mensen denken, maar ze geven er vaak ook hun eigen draai aan. Dat kan sympathieke resultaten opleveren, zoals bij wat de helly, een vernederlandsing die door het verzachtende achtervoegsel een stuk schattiger en vrolijker klinkt dan de oorspronkelijke vorm what the hell.
Engels
Als je kijkt naar de acht genomineerde woorden van dit jaar is het Engels hofleverancier, maar er zitten ook nog twee Surinaamse woorden bij. Al sinds de jaren negentig zijn beide talen belangrijk in de woordenschat van Nederlandse jongerentaal. Door de invloed van TikTok neemt het aandeel Engelse woorden en uitdrukkingen toe, maar ook die ‘verengelsing’ lijkt onder jongeren vooral een hippe accessoire om het Nederlands mee te versieren: clock it!
Stiekem hoop ik dat er volgend jaar ook een Nederlands woord bij de laatste kanshebbers zit, misschien een bestaand woord met een nieuwe betekenis. Van Dale riep recent hallucineren uit tot woord van het jaar 2025, omdat het vanwege chatbots zo’n nieuwe betekenis heeft gekregen. Het betekent nu ook: ‘informatie verstrekken die niet op (betrouwbare) data is gebaseerd en die daarom onnauwkeurig of volstrekt onjuist is.’
Zo is onze taal constant in beweging. Woord-van-het-jaar-verkiezingen zijn boeiend en actueel, omdat ze zo mooi maatschappelijke ontwikkelingen weerspiegelen. Wat was dit jaar on trend? Waar keek iedereen naar? Wat hield de gemoederen bezig? Ik vond het ontzettend leuk om daar vanuit de taalwetenschap weer een inkijkje in te geven, yusu! Op naar volgend jaar: nieuwe woorden, nieuwe kansen!