Het gedrag van de honingbij verwondert mensen al eeuwenlang. In zijn boek probeert Lars Chittka dit te verklaren, maar vooral de conclusies die hij daaruit trekt zijn spannend: bijen hebben een bewustzijn.
Het wemelt van de beelden, geluiden, geuren en trillingen, veelal buiten het bereik van de menselijke waarneming. In ‘Een immense wereld’ toont Ed Yong je de zintuiglijke wereld van andere diersoorten.
Bepaalt informatie die via de zintuigen onze hersenen binnenkomt hoe wij de buitenwereld waarnemen? Nee, het brein genereert in de eerste plaats zelf informatie van binnenuit, volgens aandachtonderzoeker Heleen Slagter.
Ogen en hersenen werken niet als een camera. Wat we zien, wordt mede bepaald door onze verwachtingen, vertelt cognitief neurowetenschapper Floris de Lange in de documentaire The Prediction Machine.
Mensen zeggen weleens dat we een zesde zintuig hebben, bovenop de bekende vijf waarmee we zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Maar het zijn er veel meer. Volgens hoogleraar psychiatrie Jan Dirk Blom van de Universiteit Leiden hebben wij er zelfs vijftien. “En met alle vijftien kunnen we ha...
Als je slechter gaat horen, hoor je soms juist meer. Van zacht geroezemoes tot iemand die op de deur klopt. Sommige mensen horen zelfs volledige volksliederen, terwijl zij nagenoeg doof zijn. Iets vergelijkbaars kan gebeuren bij slechtziendheid. Dan kan je juist meer gaan zien.
Je hoort het geluid van je telefoon, terwijl deze niet overgaat. Zo’n verkeerde waarneming is een hallucinatie en komt bij veel mensen wel eens voor. Tijdens het Weekend van de Wetenschap op 1 en 2 oktober onderzoeken wetenschappers het schemergebied tussen waarneming en hallucinatie. En...
De laatste jaren hebben verschillende onderzoekers aangetoond dat de taal die je spreekt invloed heeft op hoe je de wereld ziet. Promovenda Jolien Francken onderzocht waar dit proces in de hersenen plaatsvindt: in het taalsysteem of in de visuele schors.
Volgens promovenda Maartje de Jong van de Universiteit Utrecht is het onmogelijk om een objectief beeld van de werkelijkheid te vormen. Ze kwam tot die conclusie door metingen via elektrodes binnen de schedel van mensen. In sensorische hersengebieden wordt nieuwe informatie van je ogen namelij...
Hoe neemt je brein waar en hoe neemt het beslissingen? Waarom zien sommige mensen bijvoorbeeld Jezus in een toastje? Om dat te onderzoeken ontving Floris de Lange recentelijk een prestigieuze Vidi-subsidie. “Waarnemen begint al voordat je je ogen opendoet”, stelt de Nijmeegse neuro...
Meestal zien we al lezend gewoon tekens en letters die een betekenis hebben. Maar voor sommige mensen, geboren met de neurologische eigenaardigheid die synesthesie heet, wordt die ervaring verrijkt met het zien van kleuren. Iedereen kan dat leren. Een beetje dan.
De typische moeite die autisten hebben met sociale interactie komt niet doordat ze geen emoties van anderen begrijpen of er geen interesse in hebben. In tegendeel: ze zijn juist zo gevoelig voor een emotioneel gezicht, dat ze hun blik moeten afwenden om niet overspoeld te worden door non-verba...
In het vroegste stadium van de taalverwerving wordt tijdens de waarneming van kleur de rechter hersenhelft geactiveerd. Pas wanneer kinderen hun moedertaal hebben verworven, is hersenactiviteit zichtbaar in de linker hersenhelft. Deze hersenhelft is betrokken bij alle taken die met taal te mak...
Een zintuig komt nooit alleen. Wie proeft gebruikt niet alleen smaakpapillen, maar ook neus en ogen. Het gevoel dat eten in je mond geeft is minstens even belangrijk als de smaak. Een gesprek over proeven met prof. dr. Wop Rietveld, emeritus hoogleraar fysiologie.
Onze ogen worden aan de lopende band gebombardeerd met informatie uit de omgeving. Hoe gaan we om met zo’n overdosis aan visuele informatie? Promovenda Gwendid van der Voort van der Kleij onderzocht hoe we onze aandacht selectief op bepaalde informatie in het gezichtsveld kunnen richten.
Iemand die letters of cijfers altijd associeert met een bepaalde kleur, heeft synesthesie. Twee Amsterdamse psychologen hebben nu ontdekt dat dit wordt veroorzaakt door meer verbindingen tussen verschillende hersengebieden. Synestheten hebben dus echt een anatomisch ander brein dan niet-synest...
Bij mensen met synesthesie werken de zintuigen op een bijzondere manier samen: een waarneming in één zintuig levert ook meteen een andere, extra waarneming op, meestal in een ander zintuig. Over hoe dat komt en waarom het bestaat, is nog weinig met zekerheid bekend. Verschillende wetenschapper...
‘Zie je die leuke jongen daar? Nee, ernaast – ik wijs toch naar die blonde!’ Goed inschatten waar een ander naar wijst is best moeilijk en mensen doen het ook meestal fout. Het rare is dat we deze wijs-richting allemaal op dezelfde manier verkeerd inschatten. Dr. Michelle Dou...
Bij mensen met synesthesie werken de zintuigen op een bijzondere manier samen: een waarneming in één zintuig ook meteen een andere, extra waarneming op, meestal in een ander zintuig. Ze zien bijvoorbeeld kleuren bij het luisteren naar muziek.
Promotieonderzoek van Rob Pijpers (Vrije Universiteit) heeft uitgewezen dat angst van invloed is op de beweging (langzamer en houteriger), de waarneming (zelfonderschatting, “dat kan ik niet”) en de aandacht (eerder afgeleid door omgeving).
Gedurende de evolutie hebben de hersenen allerlei trucjes ontwikkeld om ons gezichtsvermogen te helpen. Daar merk je normaal gesproken niets van. Optische illusies maken echter handig gebruik van die trucjes en laten je zien hoe je brein je voor de gek houdt.
In januari 2006 verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Proceedings of the National Academy of Sciences’ (PNAS) een artikel van vier Amerikaanse wetenschappers, met de spraakmakende titel Whorf Hypothesis is Supported in the Right Visual Field but not in the Left. Aubrey Gi...
We zien beelden met behulp van onze ogen die direkt verbonden zijn met onze hersenen. Een beschrijving van mogelijke afwijkingen bij het zien en genezing daarvan.
Letters die kleuren hebben, geluiden met een smaakje: twee voorbeelden van het verschijnsel synesthesie. In het brein van mensen met synesthesie bestaat een sterke koppeling tussen de hersengebieden die informatie verwerken van verschillende zintuigen. Hierdoor nemen synestheten dingen waar di...
De hersenen van autoliefhebbers verwerken beelden van auto’s op dezelfde manier als zij beelden van het menselijke gezicht verwerken. Hierdoor treed bij hen verwarring op. Tot deze conclusie komen Amerikaanse wetenschappers die hun onderzoek hebben gepubliceerd in het tijdschrift Nature ...
Een hele klus is het, om de oregano tussen al die kruidenpotjes te vinden. Het zou een stuk gemakkelijker zijn als het oreganopotje een rood deksel had. Eén ding is zeker: zoeken is niet eenvoudig, en zoeken naar een theorie die alle waarnemingen verklaart al helemaal niet.
We herkennen feilloos de geur van knoflook of rotte vis. Niettemin kunnen we de vraag “Hoe hard stinkt het?” moeilijker beantwoorden dan de vraag “Hoe warm is het?” De elektronische neus biedt uitkomst. Belgische onderzoekers sleutelen aan een nieuwe veelbelovende familie van geursensoren.
De videobril annex draaistoel van dr Floris Wuyts heeft alles om het Universitair Ziekenhuis Antwerpen wereldvermaard te maken op gebied van evenwichtsstoornissen. Geen enkel ander ziekenhuis ter wereld kan wat hier kan. De Vlaamse regering gaf Wuyts vorig jaar de eerste prijs voor onderzoek e...
Vleermuizen gebruiken hun oren om te zien, niet hun ogen. Het herkennen van geluidsgolven speelt hierbij een cruciale rol bij het vangen van insekten.