Utrechtse aardwetenschappers denken als eerste te weten hoe de Pacifische plaat ooit is ontstaan. Op de grens tussen drie aardplaten die langs elkaar schoven moet een gat zijn gevallen, waardoor magma uit de diepe aarde omhoog kwam zetten.
Jan Mayen is een piepjong vulkanisch eiland ten noorden van IJsland, dat aan Noorwegen toebehoort. De 10.000 jaar jonge Beerenberg, de vulkaan op het eiland, ligt op minstens vijfhonderd kilometer van het dichtstbijzijnde land en is nog nauwelijks bestudeerd. Ga met NPO Doc dit weekend mee op ...
De Nederlandse Antillen lagen ooit in de Stille Oceaan. Lydian Boschman van de Universiteit Utrecht reconstrueerde hoe deze eilanden in 130 miljoen jaar naar de Atlantische Oceaan reisden, en won met haar masterscriptie de Escherprijs.
De voorouders van de kolibrie waren afkomstig uit Eurazië, maar dit bijzondere en kleurrijke vogeltje migreerde al 22 miljoen jaar geleden naar het Zuid-Amerikaanse continent. Daar evolueerde de kolibrie tot de 338 soorten die we nu kennen, zo blijkt uit een nieuwe stamboom waar twaalf jaar aa...
Hoe verdween de Zuid-Europese oerzee de Paratethys? Marten ter Borgh ging in zijn promotieonderzoek op zoek naar ontbrekende puzzelstukjes.
De positie van continenten en oceanen verandert elke dag een beetje. Dat geldt ook voor veel oceanische en continentale aardplaten. Eén zo’n oceanische aardplaat is de steeds kleiner wordende Nazcaplaat bij Zuid-Amerika. Dat gaat met horten en stoten.
Elke twee weken verschijnt op Kennislink een gastcolumn. De columnist is steeds een andere onderzoeker, die vanuit zijn of haar vakgebied schrijft over de wetenschap. Deze week vertelt geofysicus Rob Govers (Universiteit Utrecht) over de beruchte L’Aquila aardbeving.
Aardwetenschappers discussiëren er al jaren over: worden vulkaanketens veroorzaakt door mantelpluimen of niet? Onregelmatigheden in sommige onderzeese vulkaanketens leken een argument te zijn tegen de pluimtheorie, maar nieuw onderzoek spreekt dit tegen.
De hevige aardbeving die 11 april dit jaar de bodem van de Indische Oceaan deed schudden blijkt de hevigste in zijn soort te zijn die ooit geregistreerd is. De beving is onderdeel van het opbreken van de Indo-Australische aardschol – maar de plaatgrens in wording is geen nieuwe ontdekking, zoa...
Vechten tegen het rijzende water. Dat is wat de Lage Landen al eeuwenlang doen. Geologisch gezien staat onze zeespiegel echter erg laag. Op zeer lange tijdsschalen dicteert niet alleen de smelt van ijs, maar bepalen vaak hele andere processen hoe hoog de zeespiegel is. Welke dan?
De Italianen hadden het zwaar te verduren deze maand. Binnen tien dagen kregen ze drie flinke aardbevingen voor hun kiezen. Op 20 mei vond er een aardbeving met magnitude 6.0 plaats even ten noorden van Bologna. Negen dagen later werd dezelfde streek getroffen door een beving met magnitude 5.8...
Paniek in het noordwesten van Sumatra: Voor de kust van Atjeh vond op 11 april weer een zware aardbeving plaats. Gelukkig volgde deze keer geen tsunami. Maar waarom eigenlijk niet?
Over 250 miljoen jaar zullen Australië, Noord-Amerika, Eurazië en Afrika versmolten zijn tot één groot supercontinent op het noordelijk halfrond. Tenminste, als we de computermodellen van de aardwetenschappers Masaki Yoshida en Madhava Santosh moeten geloven.
Gesteenten op de oceaanbodem zijn bijzonder jong in vergelijking met de meeste gesteenten op het land. Een klein gedeelte van het oceaangesteente wordt namelijk elke dag ‘opgegeten’ door moeder aarde. Dit gesteente verdwijnt in de aardmantel. Uiteindelijk komt een deel van dit gest...
Spectaculaire experimenten in het laboratorium: Door gesteenten onder hoge druk en met zeer hoge snelheid over elkaar heen te laten bewegen smelten ze weg waar je bij staat. Dat levert niet alleen mooie filmpjes op, maar ook informatie over het gedrag van breuken in de aardkorst tijdens een gr...
Meer dan 230.000 mensen vonden de dood door de aardbeving begin dit jaar in Haïti. Veel minder bekend zijn de negen tsunami’s die daarop het land probeerden te overspoelen. Een deel van de tsunami’s had een zeer bijzondere oorzaak.
Op 4 september vond in Nieuw-Zeeland een aardbeving plaats van 7,0 op de momentmagnitudeschaal. Weinig schade, maar geologisch gezien zeer interessant. Na afloop was er een grote breuk te zien en ontstonden zandvulkaantjes.
De as van de Eyjafjallajökull vulkaan is te gevaarlijk voor het luchtverkeer. Ruim duizend mensen hebben op Schiphol moeten overnachten. Overstromingen spelen IJsland zelf ook parten. Waarom IJsland en waarom is as zo gevaarlijk voor het luchtverkeer?
Oostenrijkse wetenschappers hebben een fenomeen in de vorming van de Alpen ontdekt: een deel van het continent zelf zakte langzaam maar zeker weg de diepte in vanaf zo’n 170 miljoen jaar geleden.
De aardbeving in Haiti schokte de wereld. Hoe ontstond deze beving precies vanuit wetenschappelijk oogpunt?
Diep, maar verre van onbeduidend. Wat in de diepe aarde gebeurt, bepaalt mede onze leefomgeving. Denk aan bijvoorbeeld de positie van de continenten en vulkanen.
Ook vulkanen, aardverschuivingen, inslaande hemellichamen en meteorologische fenomenen leiden tot tsunami’s.
De aarde is opgedeeld in aardplaten. Maar hoe dik zijn ze? Nieuw onderzoek toont aan dat ze variëren in dikte van 55-95 km. Jonge oceanische aardplaten zijn het dunst; de aardplaat op de continenten is het dikst.
Een beving van 6,3 op de schaal van Richter heeft midden-Italië op zijn kop gezet. De beving staat echter niet op zichzelf. De Afrikaanse en de Eurazische aardplaat botsen namelijk tegen elkaar en veroorzaken regelmatig aardbevingen.
Een onderzeese vulkaan was de afgelopen dagen actief bij de eilandengroep Tonga in de Pacifische Oceaan. De uitbarsting heeft alles te maken met het schuiven van de ene aardplaat onder de andere.
Italië, 2002. De aarde trilde op 6 september. In de maanden erna barstten de vulkanen Etna en Stromboli uit. Ook was er een zeer hoge gasuitstoot nabij de Panarea. Toevallig? Wetenschappelijk onderzoek vertelt dat de beving waarschijnlijk de spectaculaire kettingreactie aan vulkaanactiviteit i...
De Middellandse Zee stond vijf miljoen jaar geleden droog. Dit kwam doordat Straat van Gibraltar omhoog kwam. De zee was nu afgesloten van de bron van water: de Atlantische Oceaan. Later opende de doorgang zich weer.
IJsland breekt in tweeën en ook Afrika is aan het breken. De wereld schuif en botst onder onze voeten met soms desastreuze gevolgen.
Zeventig miljoen jaar geleden kon je nog van Rio de Janeiro naar Melbourne wandelen, maar nu? Aardplaten bewogen én bewegen met centimeters per jaar. Hierdoor komen botsen platen soms massaal op elkaar, een supercontinent vormend, om vervolgens weer op te breken. Deze gebeurtenissen uit een ve...
In de aardse geschiedenis zijn supercontinenten ontstaan die vervolgens weer opbraken. Tijdens de vorming stijgt de zuurstofconcentratie in de atmosfeer én bij het opbreken daalt deze juist weer, belangrijk voor het leven op aarde. Dit alles verklaren onderzoekers Campbell en Allen door een ke...