Verbintenis

Hij loopt de zaal binnen. Al zijn familie, vrienden en collega’s zijn aanwezig. Hij heeft zijn beste schoenen en zijn mooiste pak aan. Iedereen wordt toegesproken, en er wordt uitgelegd wat er vandaag gaat gebeuren. Hij is merkbaar zenuwachtig, maar dat is normaal, zo’n verbintenis maakt hij immers (waarschijnlijk) maar eens in zijn leven.

Afgelopen week mocht één van mijn vrienden zijn proefschrift verdedigen en gingen ook twee van mijn vrienden trouwen (niet met elkaar).

Doordat de ceremonies zo dicht op elkaar volgden, realiseerde ik mij hoeveel overeenkomsten er zijn tussen een verdediging en een bruiloft. Daarom leek het mij leuk om de verdediging van een proefschrift uit te leggen aan de hand van een bruiloft.

Het doel

Net als een bruiloft komt een proefschrift ook niet uit het niets. Waar je in een relatie iemand jarenlang leert kennen, leer je tijdens de promotie de wetenschap kennen. Je leert over de mooie kanten, de minder leuke kanten en ook de rare gebruiken.

Na jaren onderzoek te hebben gedaan vat je het onderzoek samen in een boekje, ook wel een proefschrift genoemd. Een groep onafhankelijke wetenschappers beoordeelt dit proefschrift op kwaliteit.

Wanneer het proefschrift als goed genoeg wordt beoordeeld, dan moet je de opgedane kennis over het proefschrift in het openbaar verdedigen. Tijdens deze verdediging wordt door dezelfde groep wetenschappers beoordeeld of de promovendus de materie van het proefschrift goed genoeg beheerst. Net als bij een bruiloft is geen verdediging precies hetzelfde, maar de algemene lijnen wel.

Het begin

Aan het begin van de ceremonie zitten al je familie en vrienden al in de zaal. Net als bij een bruiloft moet iedereen gaan staan wanneer jij je entree maakt. Waar je bij een bruiloft vergezeld bent door je partner, ben je bij een verdediging bij binnenkomst vergezeld door de ceremoniemeester (de rector) en een groep wetenschappers. Deze groep test je kennis over je vakgebied.

De verdediging

De promotie begint met een kleine introductie over het onderzoek. Daarna begint het echte werk; één voor één stellen de wetenschappers je kritische vragen over je proefschrift. Als alles goed gaat ben je in staat alle vragen naar behoren te beantwoorden. Dit gedeelte heeft wat minder weg van een bruiloft. Het zou immers erg ongemakkelijk zijn als je tijdens je bruiloft ondervraagd wordt over je partner, en blijkt dat je kennis toch wat onder de maat is.

De belofte

Als de commissie van wetenschappers besluit dat je naar voldoening hebt bewezen de materie te beheersen, dan ben je geslaagd voor je promotie. Waar je bij een bruiloft beloftes doet aan je partner, beloof je bij een promotie te voldoen aan alle plichten die de wet en gewoonte aan de titel van “Doctor” verbindt.

Getuigen

Net als bij een bruiloft heb je vrienden uitgekozen die je helpen met de organisatie van het feest en tijdens de verdediging een officiële rol vervullen. Bij een verdediging kies je twee vrienden, en die worden ook wel je “paranimfen” genoemd.

Het feest

De officiële ceremonie wordt net als bij een bruiloft vaak gevolgd door een diner en/of een feest. Tijdens het feest worden ook vaak speeches gegeven door de paranimfen waarin de promovendus zowel geprezen als belachelijk wordt gemaakt. Zo werd Lex geprezen over de kwaliteit van zijn onderzoek, en werden leuke en grappige momenten herbeleefd. Echter werd het feit dat hij net ietsjes langer over zijn promotieonderzoek had gedaan dan de bedoeling was ook niet onder stoelen of banken gestoken.

De kledij

Net als bij een bruiloft zijn veel mensen netjes gekleed. De meeste mensen gaan in pak of jurk/rok, maar buitenlandse promovendi kiezen soms ook voor kledij uit hun land van herkomst. Tijdens een promotie hebben de professoren verschillend gekleurde toga’s aan, afhankelijk van welke universiteit ze komen.

De kosten

De gemiddelde verdediging is niet goedkoop. Regelmatig wordt gegrapt dat de borrel, het diner en het feest samen een halve bruiloft kosten.