Als het heelal een woud is, dan zag Nobelprijswinnaar Reinhard Genzel het grootste monster dat er woont: een kolossaal zwart gat. Hij observeerde het jarenlang en bewondert het nog steeds.

In de vroege ochtend van vrijdag 16 mei vond een totale maansverduistering plaats. In Nederland en België is het begin van de totaliteit te zien.

Je merkt er niets van, maar op dit moment draait onze planeet met meer dan 900.000 kilometer per uur om het centrum van de Melkweg. Tot voor kort werd gedacht dat we ‘maar’ 750.000 km/u bereikten. De nieuwe snelheid, gemeten met behulp van heldere stervormingsgebieden, betekent ook dat de Melk...

Nederland draait al zeker honderd jaar mee in de top van de internationale sterrenkunde. David Baneke dook in de wereld van de Nederlandse astronomie en ontdekte waarom we er zo goed in zijn. De wetenschapshistoricus levert met De ontdekkers van de hemel een zeer accurate beschrijving...

Begin februari lanceert NASA de Themisvloot, die turbulentie in het aardmagnetisch veld gaat onderzoeken. Wetenschappers vragen zich al jaren af hoe die substormen precies ontstaan. De vijf Themis-satellieten moeten die vraag beantwoorden door de magneetbubbel om de aarde vanuit verschillende ...

Hij is de grote vriend van elke padvinder, zeeman of bergwandelaar. Hij beschermt ons tegen aanvallen van schadelijke zonnedeeltjes. En nu heeft hij dan eindelijk een deel van zichzelf laten zien. Het magneetveld van de aarde – met een tweedelige staart!

Voor opzienbarende astronomie hoef je niet ver van huis te zijn: in ons eigen zonnestelsel komen genoeg spannende en verrassende verschijnselen voor. In dit dossier gaan we op reis van de kern van de zon naar de grens van haar invloedsgebied.

Diep verscholen in bergen, in kilometers ijs of op de bodem van de zee speuren neutrino-detectoren wereldwijd naar lichtflitsjes die een zeldzame neutrino-interactie kunnen verraden. De verstopte deeltjes openen nu een heel nieuw vakgebied in de astronomie. Dorothea Samtleben vertelt over haar...

Helaas, geen noorderlicht op 24 oktober. Een recente uitbarsting van de zon had toen tot in ons land het veelkleurige noorderlicht kunnen veroorzaken. Het hemelverschijnsel werd tegengehouden door het weerbarstige magneetveld van de aarde.

Met het instrument HIFI voor de satelliet Herschel heeft Nederland zijn duurste ruimtesensor ooit opgeleverd. HIFI kijkt vanaf medio 2008 naar terahertz-straling uit de ruimte. Daarmee gaat een nieuw venster op het heelal open.

Nu nog op de triltafel bij ESTEC in Noordwijk, maar volgend jaar in een wijde baan om de aarde, op jacht naar kosmische gammastraling: Integral (INTErnational Gamma-Ray Astrophysics Laboratory) is het nieuwe paradepaardje van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. De wetenschappelijke satelli...

Het vinden van planeten als de aarde, maar dan rond andere sterren, kan gelden als de heilige graal van de moderne astronomie. Een team van onder meer Nederlandse astronomen geeft ons nu een directe kijk op drie zonnestelsels in wording, waar de ingredienten voor het ontstaan van een ‘aa...

Erik Verlinde trok afgelopen tijd veel aandacht met zijn nieuwe zwaartekrachttheorie waarmee de in de astronomie diep gewortelde donkere materie misschien ‘overbodig’ wordt. Sterrenkundigen van onder andere de Universiteit Leiden hebben de theorie deze maand voor het eerst succesvo...

De ruimtetelescopen PLATO en Ariel, waaraan Nederlandse onderzoekers meewerken, moeten een overvloed aan nieuwe werelden opsporen en onderzoeken.

Voor astronomen die op zoek zijn naar planeten buiten ons zonnestelsel wordt 21 december een belangrijke dag. CNES en ESA lanceren dan COROT, de eerste ruimtemissie die volledig is gewijd aan het onderzoek naar exoplaneten.

Het bedrijf ASTRON in Dwingeloo bouwt samen met Nederlandse universiteiten mee aan NASA’s James Webb Space Telescope (JWST). Nederland levert het instrument MIRI, dat buiten de storende invloed van de dampkring infraroodlicht uit het heelal opvangt. De James Webb-telescoop wordt in 2013 ...

Een nieuw instrument op de Very Large Telescope in Chili heeft het zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel op heterdaad betrapt terwijl het opvlamde. Waarschijnlijk werd toen een ster of gaswolk verzwolgen. SINFONI kijkt dwars door mist en stof in het heelal heen en maakt duizenden sp...

Van over de hele wereld komen mensen op dit moment naar Londen om schilderijen van de wereldberoemde Renaissancekunstenaar Leonardo Da Vinci te zien. De tentoonstelling in de National Gallery is al maanden uitverkocht. Maar Leonardo deed veel meer dan schilderen alleen. Hij belichaamde het Ren...

Een internationaal team van onderzoekers heeft voor het eerst de beweging van een naburig sterrenstelsel aangetoond. Het is de eerste keer dat sterrenkundigen een sterrenstelsel echt zien bewegen.

Vanaf 2010 zal een deels Nederlands infrarood-instrument aan boord van de Next Generation Space Telescope (NGST) de grenzen van het heelal gaan verkennen. Deze week presenteert een Europees consortium bij ESTEC de ontwerpstudie voor dit instrument.

De grote tank van ruimtetelescoop Herschel is tot de nok toe met helium gevuld. Dat moet de door het Nederlandse SRON ontwikkelde ruimtecamera HIFI de komende vier jaar koelen tot net boven het absolute nulpunt (-273 ºC). Herschel gaat op 14 mei samen met reisgezel Planck de ruimte in.

Dankzij de röntgengroothoekcamera’s van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON aan boord van de satelliet BeppoSAX konden astronomen voor het eerst de positie van een gammaflits aan de hemel bepalen. Op Koninginnedag om 00.06 uur viel de inmiddels uitgeschakelde satelliet terug in...

Met het project COROT luidt Europa een nieuw tijdperk in bij de zoektocht naar planeten in andere zonnestelsels. Voor het eerst zal vanuit een baan om de aarde gezocht worden naar andere planeten die er als de aarde uitzien. België speurt mee.

Het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) sleepte deze zomer de Academische Jaarprijs in de wacht met een publiekscampagne over infraroodsterrenkunde. Astronoom en teamleider Gijs Verdoes Kleijn vertelt over infraroodonderzoek.

Het Nederlandse ruimte-instrument HIFI aan boord van de in mei gelanceerde Herschel-satelliet, heeft met succes de eerste meetgegevens vanuit de ruimte aan de aarde doorgegeven. En ze zien er goed uit.

Zonder de Nijl geen Egypte. De moderne Nijl stroomt al duizenden jaren door Egypte heen en neemt niet alleen water mee, maar ook sediment in de vorm van zand, silt en klei. Dit sediment zorgt ervoor dat de delta is ontstaan en blijft bestaan. Maar wat als de toevoer van sediment afneemt?

Klaar voor de ruimte! Op 11 september presenteerde het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek SRON het gloednieuwe instrument HIFI. Dat maakt deel uit van de Europese satelliettelescoop Herschel en kijkt naar mysterieuze terahertzstraling uit het heelal. Vanaf 2008 zoekt HIFI naar sporen v...

Vanmiddag werden ruimtetelescopen Herschel en Planck gelanceerd. Een flinke stap op weg naar de antwoorden op twee grote vragen: wat gebeurde er vlak na de oerknal, en hoe worden sterren en planeten gevormd?

Astronomen hebben voor het eerst een middelgroot zwart gat ontdekt. Dat is een noodzakelijke tussenschakel tussen zwarte gaten die ontstaan uit één ster en het monster van miljoenen zonsmassa’s.