Van preparaat tot print

De Helix pomatia. In de volksmond ook wel bekend als de wijngaardslak. Deze wordt in een vierkante glazen stolp gepresenteerd in de Van Roonzaal van Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Nadat je de krakende trap oploopt en deze zaal binnenloopt, zou je op het eerste gezicht bijna denken dat er een arme slak in een kooi is gestopt, als een aapje in de dierentuin. Maar bij nadere inspectie vallen de felle kleuren op het plastic meteen op. Het is een 3D-geprinte wijngaardslak. Dit glibberige dier behoort net als inktvissen, octopussen en mosselen tot de weekdieren. Deze groep dieren heeft maker Mieke Roth uitgekozen voor haar tentoonstelling ‘Bouwplannen voor het leven’. Ondanks dat deze dieren genoeg van elkaar verschillen, hebben ze ook veel met elkaar gemeen.

Deze prachtige 3D-modellen lijken net kunst. Genoeg reden alleen al om ze tentoon te stellen. Maar Roths modellen zijn niet alleen kunst: ze zijn een afspiegeling van de werkelijkheid. Met haar expertise in zowel de zoölogie als 3D-printen slaagt ze erin bijna identieke namaakslakken, -mosselen en nog veel meer te creëren. Ze gebruikt altijd dezelfde kleuren om de organen per dier te belichten. Zo is de slokdarm altijd groen en de nier paars. Zo kun je goed onderscheiden waar je naar kijkt terwijl je alle hoeken van het diertje inspecteert. Dit is handig voor onderwijsdoeleinden. Leerlingen kunnen op visuele wijze en in de juiste verhoudingen de anatomie bestuderen van dieren zonder dat er ontleding van echte exemplaren aan te pas komt. Onderzoek naar dieren blijft interessant en belangrijk. Zo gebruiken wetenschappers de hersenknopen van slakken in medisch onderzoek.

Niet iedereen zit erop te wachten om slakken te ontleden. Dat doet Roth zonder problemen. Ze checkt op basis van wetenschappelijke literatuur of alles anatomisch klopt. Dan kan het 3D-modelleren beginnen. Weinigen hebben zich gewaagd aan dit soort werk, want het neemt simpelweg heel veel tijd in beslag. In de tentoonstelling krijg je een kijkje in de paar weekdieren en de werkwijze van Roth aan de hand van uitlegborden aan de groenblauwe wanden. Ook is er een digitaal scherm waar je gehypnotiseerd staart naar een aantal weekdieren en waaruit deze zijn opgebouwd.

De expositie is slechts een kleine zaal met een paar stolpen. Een karig aantal en je zult al snel naar meer van dit soort modellen verlangen. Zo zou het leuk zijn om bijvoorbeeld onze lievelingetjes onder de dieren te kunnen bestuderen: de kat of de hond. Uiteraard is dat een tijdrovende, complexe taak. Toch zie je duidelijk aan Roths werken hoe zij nauwkeurig te werk is gegaan. De tentoonstelling is een goed voorbeeld van hoe kunst, technologie en wetenschap samenkomen.