Liefdesverhaal tussen de apen

Momenteel draait Jane in de bioscoop. Een film met verloren gewaand filmmateriaal over de begintijd van de wereldberoemde primatoloog Jane Goodall in Tanzania. Naast het bekende verhaal is het vooral een verhaal over de liefde tussen de cameraman Hugo van Lawick en Jane.

8 januari 2018

In 2014 werd meer dan honderd uur aan verloren gewaand filmmateriaal teruggevonden in de archieven van National Geographic. Op de beelden is de jonge Jane Goodall in Tanzania te zien, grotendeels gedraaid door beroemd filmmaker Hugo van Lawick. Regisseur Brett Morgan ging met de beelden aan de slag en maakte er een film van die momenteel in de bioscopen draait: Jane. De muziek werd gecomponeerd door Philip Glass.

Aanvankelijk wilde de hoofdrolspeelster helemaal niet meewerken aan een nieuwe documentaire. Er waren nu wel genoeg documentaires over haar leven verschenen en wat zou deze nieuwe film toe kunnen voegen?

Niet zo heel veel, is mijn conclusie na het zien van de film. Als je het verhaal van Jane Goodall kent, zal de film je niet veel nieuws leren. De beelden van de jonge primatologe in de bossen van Tanzania zijn prachtig en het is mooi om te zien hoe de chimpansees haar langzamerhand gaan vertrouwen. Maar doordat de filmmaker toch weer het complete verhaal van Goodall probeert te vertellen, wordt het de zoveelste documentaire, ondanks de beelden die nog niemand gezien heeft. Misschien had hij het beter bij die unieke beelden van de begintijd kunnen laten.

Indringer

De filmmaker Hugo van Lawick kreeg in 1959 van National Geographic de opdracht Jane Goodalls onderzoek vast te leggen nadat ze de belangrijke ontdekking deed dat chimpansees in staat zijn gereedschap te maken en te gebruiken. Goodall moest in het begin niets hebben van deze ‘indringer’ in haar kamp, maar het was de enige manier om haar onderzoek te financieren. Ze vond het vervelend dat hij rookte, ‘maar zag ook wel hoe knap hij was.’ Langzamerhand zie je de twee verliefd worden. Lawick filmt Jane als ze haar haar in de rivier wast, Jane lacht plagerig naar hem.

Jane Goodall tijdens haar lezing in Nijmegen. — Jane Goodall tijdens een lezing in Nijmegen.
Stephan Löcke, Radboud Reflects

De twee trouwen in 1964 en krijgen een zoon: Hugo Eric Louis baron van Lawick (roepnaam Grub) die grotendeels in Tanzania opgroeit. Deels tussen de chimpansees in de bossen van Gombe, en deels op de Serengeti. Daar gaat Lawick heen om films te maken als hij niet langer door National Geographic betaald wordt om Janes onderzoek te filmen.

Goodall leert veel van de chimpansees over het opvoeden van haar kind, zegt ze. Maar Grub moet wel in een soort grote kooi spelen, want chimpansees vallen elkaar soms aan en eten vlees, zo ontdekte Goodall eerder. Goodall en Lawick kiezen beiden voor hun eigen werk en leven gescheiden. Zij in Gombe, hij op de Serengeti. Uiteindelijk groeien hun levens zo uit elkaar dat ze in 1974 besluiten te scheiden. Daar houdt het archief van het teruggevonden beeldmateriaal ook op. Misschien was dat het beste einde voor de film geweest.