Komeet ISON houdt de gemoederen in de astronomische gemeenschap al een jaar lang bezig. Volgens sommigen zou het wel eens de helderste komeet van de eeuw kunnen worden. 28 november passeert ISON de zon op een luttele 1,8 miljoen kilometer. Mocht hij die scheervlucht overleven dan zou het in december voor een bijzondere verschijning in de vroege ochtendhemel kunnen zorgen.
Komeet ISON op 15 november 2013.
Damian Peach/SkyandTelescope.comDe in september 2012 ontdekte komeet ISON leek de hooggespannen verwachtingen in eerste instantie niet waar te gaan maken. De bal van steen en ijs bleek de afgelopen maanden telkens minder helder te zijn dan wat astronomen in eerste instantie hadden voorspeld. Toch was er halverwege november een behoorlijke opleving in de helderheid van ISON en stonden de astronomie-blogs op internet weer vol over de ‘komeet van de eeuw’.
De helderheid is sinds 15 november hoog genoeg om de komeet met het blote oog te kunnen waarnemen. Maar beter lukt dat nog met bijvoorbeeld een verrekijker. De helderheid van de komeet loopt op doordat hij vanuit de koude buitenste delen van het zonnestelsel steeds dichter bij de zon komt. Door de opwarming van het hemellichaam sublimeert er steeds meer ijs dat de komeet uit wordt gestuwd en er als een grote wolk omheen blijft hangen.
Zou komeet ISON net zo’n spektakel worden als Hale-Bopp, een van de helderste kometen van de afgelopen tientallen jaren? Vanaf het voorjaar van 1997 was deze komeet ongeveer 18 maanden lang met het blote oog waar te nemen.
Geoff Chester via publiek domeinGebroken of niet
Op 28 november is ISON de zon op ongeveer 1,8 miljoen kilometer genaderd, ter vergelijking, de aarde staat op een veel comfortabelere afstand van 150 miljoen kilometer. Na zijn bezoek aan de zon vervolgt ISON zijn sterk elliptische baan en wint hij weer afstand tot de zon. Echter, door de hete zonnepassage (die ISON tot wel enkele duizenden graden Celsius opwarmt) kan het zijn dat de komeet dan helderder is dan ooit te voren.
Het blijft allemaal koffiedik kijken. De helderheid van ISON in december zal sterk afhangen van de komeetkern die al dan niet in stukken is gebroken. Als dat namelijk gebeurt onder invloed van de zwaartekracht van de zon dan zal de productie van nieuw gas en stof flink belemmerd worden.
De afgelopen dagen kwamen er berichten van onder andere NASA, dat de komeet inderdaad in stukken was gebroken. De hoeveelheid gas die ISON produceerde was gedaald en tegelijkertijd werd er veel meer stof rond de komeet waargenomen. Tekenen aan de wand voor een gebroken kern. Maar omdat de kleine kern niet direct gezien kan worden bleef het speculeren. Gister bleek de situatie weer teruggekeerd naar het oude en de astronomen stellen dat ze momenteel niet weten of de kern nog intact is of niet.
ISON waarnemen
Momenteel is ISON te dicht bij de zon om hem direct te kunnen waarnemen, maar zoals gezegd gaat zijn afstand weer langzaam toenemen. Uiteindelijk zal hij in de loop van de tweede week van december weer langzaam zichtbaar worden. Je moet wel vroeg naar buiten, net voor zonsopkomst zou de komeet te zien moeten zijn. Hij staat dan net boven de oostelijke horizon.
Het pad van komeet ISON. Dit is de situatie voor 7 december 2013, 7:25 uur. Wanneer de zon nog onder de horizon is, komt de voor het blote oog zichtbare komeet er al bovenuit. De V-vorm representeert de baan van de komeet om de zon (vanaf de aarde gezien).
INOVE