Hacken voor het onderwijs van morgen

De ‘FocusGuard’ viel op tijdens Hack the Brain vanwege de toepasbaarheid en het intelligente systeem van de hack. Door concentratie te meten in het brein weet de slimmerik of je beschikbaar bent voor een telefoonsignaal of niet. Op het moment dat je ‘in focus’ bent, beschermt hij je concentratie en weert een inkomende oproep of sms.

In de Waag Society in Amsterdam trokken acht teams ten strijde met slechts één doel voor ogen: het bedenken van de ultieme hack om leerprocessen te beïnvloeden en te verbeteren. Tijdens de driedaagse hackaton werd non-stop gehackt door kunstenaars, wetenschappers, developers en onderwijsprofessionals. “Hack the Brain zat heel goed in elkaar. Op de eerste dag werden de teams samengesteld en begonnen we met brainstormen. Aan het einde van de dag bleef één idee over. Dit hebben we verder uitgewerkt tot onze hack FocusGuard”, zegt Mik Langhout van team Guardians of the focus over het hack event.

Neurofeedback als afkickmethode

Langhout wilde het brein monitoren met EEG (Electro-Encephalografie), een techniek waarmee je elektrische potentiaalverschillen in de hersenen kunt meten, als maat voor hersenactiviteit. Hij probeerde het signaal op te pikken van het brein op het moment dat je naar een telefoon wilt grijpen. Door deze neiging vast te stellen kun je vervolgens specifieke feedback geven om je hiervan bewust te worden. Uiteindelijk is het mogelijk te leren om het enige of langere tijd zonder telefoon te stellen.

Knikkerbaan op nummer één

Kunstenares en deelneemster van het winnende team, Marloeke van der Vlugt, had een andere inspiratiebron dan Langhout. Tijdens een lezing van neurowetenschapper Nienke van Atteveldt – die overigens verschillende artikelen voor Kennislink schreef -, kreeg ze lucht van een studie van een Amerikaanse onderzoeksgroep. Deze wetenschappers vergeleken de prestaties van twee groepen kinderen met elkaar. De ene groep werd verteld dat je zelf invloed hebt op je brein, de andere groep kreeg dit niet te horen.

De eerste groep presteerde aanzienlijk beter tijdens het uitvoeren van bepaalde taken. Van der Vlugt: “Blijkbaar heeft het besef dat je invloed hebt op je eigen brein een enorme invloed op je functioneren. Met ons team zijn we op dit idee gaan voortborduren.”

Zelf je brein beïnvloeden betekent op celniveau dat je nieuwe verbindingen tussen zenuwcellen aanmaakt. Als zo’n verbinding, of synaps, wordt onderhouden blijft deze bestaan. Use it or lose it, wordt dit wel genoemd. Om dit mechanisme begrijpelijk te maken voor kinderen, en hen te laten beseffen dat ze hun eigen brein kunnen beïnvloeden, ging van der Vlugt op zoek naar een visuele metafoor.

Veel van de ideeën die tijdens het _Hack the Brain_-event zijn ontsproten zijn nu al heel goed toepasbaar. De techniek en de kennis zijn voorradig. De vraag is alleen of we hier al klaar voor zijn. Van der Vlugt denkt dat het een kwestie van tijd is: “Het dragen van een Muse waarmee je je brein kunt trainen, net zoals het trainen van bijvoorbeeld je spieren, vinden we straks heel normaal.”