Naar de content

De roker van de toekomst is een Chinese vrouw

Worldmapper.org

Sigarettenfabrikant Philip Morris wil toestemming van de Nederlandse overheid om reclame te maken voor de IQOS, volgens henzelf een veel minder schadelijke variant van de sigaret. Critici zeggen dat het Philip Morris er alleen maar om gaat de teruggang in het aantal rokers te stuiten. Klopt het dat het aantal rokers afneemt? En zo ja, waar en bij welke groepen? Een overzicht.

“Tabak is het enige legale middel dat veel van zijn gebruikers doodt, bij gebruik precies zoals de fabrikanten bedoelen.”

Tabak is het enige legale middel dat veel van zijn gebruikers doodt, bij gebruik precies zoals de fabrikanten bedoelen.

Eerste zin van het WHO-rapport over wereldwijde trends in roken. De World Health Organisation schat dat ieder jaar zes miljoen mensen overlijden aan roken, meer dan alle doden door oorlogsgeweld en verkeersongelukken bij elkaar.

De IQOS, een ‘elektrische’ sigaret die de tabak alleen maar verhit, niet verbrandt, zou tien à twintig keer zo weinig kankerverwekkende stoffen produceren, terwijl de roker toch zijn dosis nicotine en andere verslavende stoffen binnenkrijgt. Reden genoeg, volgens fabrikant Philip Morris, om voor de IQOS het verbod op reclame voor rookwaar op te heffen.

Philip Morris weet best dat zo’n verzoek kansloos is; de verantwoordelijk staatssecretaris, Martin Van Rijn, wees het dan ook meteen en publiekelijk af. Maar het geplande doel was bereikt: de IQOS werd nieuws, ook op _primetime_-televisie. Daar kan geen reclamecampagne tegenop. Eerder wees NEMOKennislink op de nadelen van de e-sigaret in dit redactioneel.

Stoppen en toch blijven roken

Dat is mooi meegenomen, zo vlak voor Oud en Nieuw, als veel verstokte rokers overwegen om weer een stoppoging te doen. Met de introductie van de IQOS lijken ze een haalbaar alternatief te hebben: grotendeels stoppen met kankerverwekkende stoffen inademen, en toch blijven roken.

Esther Croes, arts bij het Trimbos-instituut, beschuldigt de mensen van Philip Morris ervan dat ze met de IQOS vooral het aantal rookverslaafden op peil willen houden. In Nederland neemt het aantal rokers onder zowel mannen als vrouwen langzaam af, hoewel die daling de laatste jaren lijkt te stagneren.

Het percentage van de Nederlandse bevolking boven de 18 jaar dat zelf aangaf dagelijks te roken. De onderbrekingen duiden op een verandering van de manier van enquêteren, waardoor de cijfers niet exact op elkaar passen.

CBS, RIVM, Trimbos Instituut

Blijmoedig

Het is moeilijk te bevatten, dat ondanks het reclameverbod en al het ontmoedigingsbeleid, nog steeds een kwart van de jongeren blijmoedig aan een vaak levenslange verslaving begint. Maar in Nederland is het beeld nog relatief gunstig. In veel andere EU-landen wordt meer gerookt dan hier. Nederland behoort tot het matig rokende Noordwest-Europa. Midden-Europa bevindt zich in de middenmoot, terwijl in Zuid-Europa het meest gerookt wordt.

Percentage van de bevolking per land dat rookt. Vergeleken met de rest van Europa, roken Nederlanders vrij weinig.

European Commission

Multinationals

De meeste sigarettenfabrikanten zijn multinationals, die concurreren op een wereldwijde markt. En daar liggen groeimogelijkheden die de met regels dichtgetimmerde Europese markt bijna irrelevant maken. Een blik op onderstaand cartogram maakt duidelijk, dat de rokers van deze wereld vooral in India en China wonen.

Dit overwicht is nog opmerkelijker, omdat het vrijwel geheel te danken is aan Indiase en Chinese mannen. In China roken 300 miljoen mannen, tegen slechts 11 miljoen vrouwen. In India roken 95 miljoen mannen, tegen 8 miljoen vrouwen. In deze landen, net als in Indonesië, waar bijna elke man rookt (70 miljoen mannen, 3 miljoen vrouwen), is roken voor vrouwen taboe. Zeker in de meer conservatieve regio’s betekent het feit dat een vrouw rookt dat ze losbandig en zedeloos is.

In dit cartogram komt de oppervlakte van landen overeen met het aantal rokers in dat land. De grote kaart toont de mannelijke rokers, de inzetjes tonen de vrouwelijke rokers. Bijvoorbeeld: in Nederland en overige Westerse landen roken ongeveer evenveel vrouwen als mannen. In China, India en Indonesië roken veel minder vrouwen dan mannen. In grote delen van Azië geldt roken voor een vrouw nu nog als een teken van zedeloosheid. Het risico bestaat, dat deze vrouwen door toenemende westerse invloeden net zo veel zullen gaan roken als mannen.

Worldmapper.org

Chinese trends

Vorig jaar verzamelden Juan Han en Xinguang Chen een flink aantal onderzoeken om de trends in roken onder Chinese jongeren van 12 tot 17 jaar in beeld te krijgen. Daaruit blijkt, dat roken onder jongens onverminderd populair is, terwijl de meisjes aan een inhaalslag begonnen lijken te zijn.

Het percentage Chinese jongeren dat dagelijks rookt. ‘Jongeren’ betreft de circa honderd miljoen Chinezen van 12 tot en met 17 jaar oud. In China begint roken al heel vroeg; 40% van de volwassen rokers zegt al voor zijn tiende jaar de eerste sigaret gerookt te hebben.

Int. J. Environ. Res. Public Health

Bij uitstek verontrustend is de enorme stijging van meisjes die ‘weleens’ roken. De onderzoekers interpreteren dat als experimenteergedrag dat in veel gevallen tot dagelijks roken zal leiden. “Iedere dag beginnen ongeveer 90.000 Chinese jongeren aan roken”, schrijven zij. Ze signaleren een trend, waarbij sigarettenfabrikanten hun reclame specifiek op meisjes richten: roken zou hen cool en interessant maken, en ze helpen om slank te blijven.

Het percentage Chinese jongeren dat wel eens gerookt heeft. Dit komt er vaak op neer, dat de jongere bezig is een dagelijkse roker te worden. Vooral de inhaalslag van meisjes is verheugend voor sigarettenfabrikanten.

Int. J. Environ. Res. Public Health 2015, 12, 4617-4630; doi:10.3390/ijerph120504617

Het paradoxale is, dat juist in landen met de grootste bevolking, waar roken algemeen geaccepteerd is, honderden miljoenen vrouwen tot nu toe beschermd waren tegen de verleidingen van roken door culturele taboes. Als multinationale sigarettenfabrikanten erin slagen deze bevolkingen wat meer westerse normen en waarden bij te brengen, ligt er dus een fantastische groeimarkt open.

Bronnen
ReactiesReageer