Bijensteken op de penis voor de wetenschap

“Pure, intense, briljante pijn. Alsof je over brandend houtskool loopt met een spijker van 7,5 centimeter in je hiel. De pijn is zo onmiddelijk en intens dat je geen idee van de werkelijkheid meer hebt. Alsof je je vinger in een 240 Volt stopcontact steekt.” Zo beschrijft entomoloog Justin Schmidt de steek van een Paraponeramier (Paraponera clavata).

Met een grootte van meer dan 2,5 centimer is het Zuid-Amerikaanse beestje een van de grootste mieren ter wereld. Naast een indrukwekkende grootte valt hij op door zijn zeer pijnlijke steken. Zoals Schmidt zelf mocht ervaren. Hij liet zich op verschillende lichaamsdelen steken door verschillende insectensoorten. Van iedere steek maakte hij vervolgens een uitgebreide beschrijving. Vannacht won hij er een Ig Nobelprijs voor. Het was de 25ste keer dat de Ig Nobelprijzen werden uitgereikt voor het meest lachwekkende wetenschappelijk onderzoek.

Vingers in het stopcontact

In 1983 ontwierp de bioloog de Schmidt Sting Pain Index. Daarin deelt hij insectenbeten in op een schaal van 1 tot 4. De Paraponeramier gaf hij een 4 (meest pijnlijk). Schmidt is in totaal meer dan duizend keer gestoken, door 150 verschillende soorten. 78 van die soorten beschreef hij in zijn winnende publicatie. Een steek van onze eigen gele wesp voelt volgens Schmidt als ‘heet en rokerig, bijna oneerbiedig. Vergelijkbaar met een brandende sigaret die op je huid wordt gedoofd.’ Overigens heeft het onderzoek van Schmidt ook een serieuze kant. Hij bekijkt ook hoe de pijn precies ontstaat en hij bestudeert hoe insecten hun gif inzetten tegen vijanden.

Gewelddadige pijn

Schmidt deelt de Ig Nobelprijs met de jonge bioloog Michael Smith. Smith raakte geïnspireerd door het werk van Schmidt en wilde weten waar een bijensteek nou eigenlijk het meeste pijn doet. Ook hij zette hiervoor zijn eigen lichaam in: 38 dagen lang, pakte hij ‘s ochtends tussen 9 en 10 uur vijf keer met een pincetje de vleugels van een bij en liet het insect vervolgens een bepaald lichaamsdeel steken. De pijn die uit de steek voortkwam, gaf hij een score tussen 1 en 10. In totaal onderzocht hij 25 lichaamsdelen.