Anonieme bron geeft publicatie Jiankui He vrij

Vorige week zette de website MIT Technology Review fragmenten online uit een nooit gepubliceerd wetenschappelijk artikel van de biofysicus Jiankui He. In november 2018 maakte deze Chinese onderzoeker openbaar dat er een tweeling geboren was wiens embryo-DNA hij had bewerkt. Een publicatie over zijn werkwijze had hij toen net aangeboden aan het wetenschappelijke blad Nature, en Journal of the American Medical Association (JAMA). Maar beide weigerden het te publiceren.

Wat Jiankui He gedaan had is dus nooit precies bekend geworden, omdat de publicatie nooit gepubliceerd werd. Wel heeft hij een keertje over zijn experiment verteld tijdens de International summit on human genome editing, een groot wetenschappelijk congres in Hong Kong. Hij gaf toen een paar minuten durende powerpointpresentatie waarin hij in razend tempo vertelde hoe hij te werk was gegaan. Daarna is hij vertrokken en niemand weet sindsdien nog waar hij is.

Voorgeschiedenis

Vlak voordat Jiankui He in een YouTube-filmpje wereldkundig maakte dat de tweeling geboren was, had hij een conceptpublicatie bij Nature ingediend. Dit blad nam het artikel in behandeling, maar liet het uiteindelijk niet lezen door peer reviewers. De reden hiervoor was dat het instituut waar He voor werkte niet goed op de hoogte bleek te zijn van wat hij aan het doen was in zijn lab. Het team van He probeerde het artikel daarna te plaatsen op de website bioRxiv. Daarop kunnen wetenschappers hun conceptartikelen publiceren, zodat collega’s er commentaar op kunnen geven. Maar zij hebben dat proces bij bioRxiv niet afgerond. JAMA stond in eerste instantie positiever tegenover het werk van He en heeft het aan elf peer reviewers laten lezen. Toch heeft dit blad het om ethische redenen afgewezen voor publicatie.

Antonio Regalado publiceert nu fragmenten uit He’s conceptpublicatie. Regalado is journalist bij MIT Technology Review en houdt vaag hoe hijzelf aan de publicatie kwam. “Die kregen we van een bron”, schrijft hij. Hij twijfelde of hij het stuk online moest zetten of niet en polste daarom een stuk of tien experts. Uiteindelijk besloot hij slechts enkele fragmenten van het stuk te publiceren, met de reacties van verschillende wetenschappers erbij: een rechtsgeleerde, een wetenschapper die veel weet over het aanpassen van genen, de wetenschappelijk directeur van een internationale ivf-kliniek en een voortplanting-endrocrinoloog.

Leugen

Het stuk dat Jiankui He schreef, heet Birth of Twins After Genome Editing for HIV Resistance. In het abstract (de samenvatting waarmee de publicatie begint) schetst hij een heel positief beeld. “Dat veel verder gaat dan wat er in de publicatie zelf staat”, merkt Regalado op. In het abstract staat namelijk dat het onderzoeksteam de zogenaamde ‘delta-32-mutatie’ wist te maken in het DNA van de embryo’s. Dat is een mutatie in gen CCR5 die van nature voorkomt bij sommige mensen, waardoor ze geen hiv kunnen krijgen.

In het artikel zelf staan echter hele andere dingen. Dat het helemaal niet precies de delta 32-mutatie geworden is, maar een mutatie die net een stukje verderop in het gen ligt. Ook is die mutatie bij een van de meisjes in allebei de allelen van haar chromosoom gelukt, terwijl die bij het andere meisje slechts in één allel (variant van een gen) gemaakt is. Haar andere allel bevat nog steeds het normale gen. Bij beide meisjes is dus niet met zekerheid te zeggen of ze hiv-resistent zijn.