Binnen de biologie bestond lange tijd het dogma dat celdifferentiatie eenrichtingsverkeer is en dat dit proces onomkeerbaar is. Een eenmaal gespecialiseerde cel kan niet meer terug naar het embryonale stadium of een ander celtype vormen. Op zich is dit curieus omdat het totale genoom in de cel...
In organen en weefsels van een volwassen lichaam zijn ook stamcellen aanwezig om bij verlies van cellen weer nieuwe cellen te vormen. Dit verlies kan zijn ontstaan door een natuurlijk verloop, beschadiging of ziekte. In tegenstelling tot de pluripotente embryonale stamcellen komen deze volwass...
Bij normale embryonale ontwikkeling vormen de pluripotente cellen van de binnenste celmassa drie kiembladen (ectoderm, mesoderm en endoderm) door differentiatie en celdeling. Wanneer de cellen van de embryoblast echter uit een blastocyst worden gehaald vóórdat deze zich heeft ingenesteld, dan ...
Artemisinine kan de alvleesklier van diabetes-1-patiënten weer insuline laten produceren. In ratten werkt het al, nu nog de stap naar de mens. De onderzoekers noemen het een doorbraak.
De afgelopen jaren zijn er grote stappen gemaakt op het gebied van regeneratieve geneeskunde en tissue-engineering, waarin wordt getracht nieuw weefsel te regenereren door het lichaam een handje te helpen door middel van het toedienen of stimuleren van cellen. Dit is een uitdagende taak omdat ...
Binnen de diergeneeskunde is stamceltherapie veel meer gemeengoed dan in de humane geneeskunde. Dat heeft te maken met de verschillen in de regelgeving. In Nederland is reguliere toepassing van stamcellen in de humane geneeskunde vooralsnog verboden, er wordt alleen een uitzondering gemaakt vo...
De ontdekking van de mesenchymale stamcellen is te danken aan het pionierswerk van de Russische onderzoeker Alexander Friedenstein. In het midden van de jaren zestig van de vorige eeuw beschreef hij voor het eerst cellen die sterk leken op fibroblasten (bindweefselcellen) en die hij relatief e...
Stamcellen spelen een steeds belangrijkere rol in medisch onderzoek. Een simpele weergave van het proces om stamcellen te maken.
Scheikundige Patricia Dankers probeert de extracellulaire matrix na te maken. Met als doel om er stamcellen op te laten groeien.
Celbioloog Gerald de Haan rustte bloedcellen uit met een ‘streepjescode’. Daardoor blijven de cellen herkenbaar op het moment dat ze in de bloedbaan komen. De streepjescode maakt onderzoek goedkoper en efficiënter.
Binnen tien jaar ziekten als reuma, diabetes en nierfalen de wereld uit, met hulp van regeneratieve geneeskunde. Dat is de inzet van het samenwerkingsproject RegMed XB. NEMO Kennislink sprak eerder met hoogleraar Clemens van Blitterswijk, aanjager van dit project.
Kapotte organen repareren, dat is de grote uitdaging binnen de regeneratieve geneeskunde. En dat was ook de uitdaging waarmee hoogleraar Christine Mummery begon aan haar onderzoek naar het hart. Maar reparatie van het hart met stamcellen bleek moeilijker dan gedacht. En dus gooide Mummery het ...
Celbioloog Marie-José Goumans isoleert stamcellen uit het hart zelf en probeert deze om te vormen tot functionele hartcellen, met als doel om patiënten met een beschadigd hart te kunnen helpen.
Hoe effectief medicijnen tegen een aandoening zijn, verschilt sterk van patiënt tot patiënt. Door stamcellen uit het lichaam van de patiënt te nemen en op te kweken, kun je die medicijnen vooraf testen op hun werkzaamheid of risico; met uiteindelijk effectievere medicatie voor de patiënt tot g...
Wanneer een beschadigde lever zichzelf niet meer repareert, is transplantatie de enige optie. Maar er zijn veel te weinig donoren beschikbaar. Hoogleraar Moleculaire genetica Hans Clevers werkt aan een manier om met stamcellen minilevers te kweken die het orgaan zo goed als nieuw kunnen maken....
Leven zonder goed werkende speekselklieren is knap vervelend. Maar reparatie is zo makkelijk nog niet. Rob Coppes van het Universitair Medisch Centrum Groningen zoekt naar een oplossing: het kweken van speekselklierstamcellen.
Het zikavirus zorgt in Zuid-Amerika de afgelopen tijd voor veel zorgen. Kinderen van besmette moeders worden geboren met te kleine hersenen, óok wel microcefalie genoemd. Onderzoekers zijn hard aan de slag te gaan om het verband tussen het virus en deze aandoening aan te tonen. Nu hebben ze in...
Diabetes staat bekend als sluipmoordenaar, omdat een te hoge bloedsuiker op den duur leidt tot complicaties. Bij patiënten met diabetes type 1 is de bloedsuikerspiegel soms moeilijk te reguleren. Oorzaak: de cellen die insuline produceren zijn defect. Tot nu toe zijn patiënten aangewezen op he...
Voor patiënten die hun glucosegehalte maar niet onder controle kunnen krijgen, is elke nieuwe vorm van therapie een laatste strohalm. Maar hoe ga je daar als arts en wetenschapper mee om? Wanneer is toepassen veilig genoeg om de patiënt erbij te betrekken? Eelco de Koning, hoogleraar Diabetolo...
De voorgekookte practica tijdens de studie scheikunde konden hem niet boeien. Alsof je een kookboekrecept volgde, vindt chemicus Rint Sijbesma. Toen hij eenmaal zelf materialen mocht gaan ontwerpen was hij om. “Ik heb nooit meer wat anders gewild.”
Heel vroeg in de embryonale ontwikkeling wordt bij vrouwen één van de twee X-chromosomen uitgeschakeld. Moleculair bioloog Hendrik Marks bekeek met de nieuwste technieken hoe dat uitschakelen zich stapje voor stapje over het chromosoom verspreidt.
Jan Paul Medema probeert in het AMC Amsterdam kankercellen tot zelfmoord te drijven. Gezonde cellen gaan vanzelf dood als ze ziek worden, maar kankercellen weten deze geprogrammeerde celdood te omzeilen. Deze aanpak ‘van binnenuit’ kan wel eens effectiever blijken dan de reguliere ...
Acht jaar geleden werd ontdekt dat gespecialiseerde cellen terug kunnen keren naar een stamcelstadium. Sindsdien doen veel wetenschappers dit trucje na, maar niemand weet eigenlijk hoe dat herprogrammeren van cellen precies in zijn werk gaat. Tot nu. Een internationaal onderzoeksteam heeft ied...
Vanuit stamcellen kraakbeencellen maken is al een tijdje mogelijk. Maar er was altijd een probleem. De gemaakte kraakbeencellen groeien na een tijdje allemaal uit tot bot. Wetenschappers van de Universiteit Twente zijn er nu voor het eerst in geslaagd om kraakbeencellen te kweken die daadwerke...
Kraakbeen in de knie kan acuut letsel oplopen, veroorzaakt door bijvoorbeeld een verkeerde beweging. Maar het kan ook slijten door ouderdom. Dat laatste heet artrose en is op dit moment niet te herstellen. Herstel van acuut letsel in het kraakbeen is bij vroeg ingrijpen wel mogelijk, door het ...
Amerikaanse wetenschappers hebben de tanden van ratten laten groeien door deze te beschijnen met laserlicht. Een belangrijke ontdekking binnen de tandheelkunde, want bij kapotte tanden zijn op dit moment alleen kunstmatige oplossingen beschikbaar. Behoren boren, kronen en vullingen straks tot ...
In het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) behandelt cardioloog Douwe Atsma hartpatiënten met hun eigen beenmergcellen. In de afgelopen jaren is deze aanpak uitgegroeid tot een reguliere behandeling, die ook vergoed wordt door zorgverzekeraars. Nederland loopt daarmee wereldwijd voorop.
Groot gat in het bot? Artsen dichten deze vaak met stukjes bot uit de heup van de patiënt. Maar die operatie levert maar beperkt bot op en is erg pijnlijk. Onderzoek richt zich op een alternatieve reparatiewijze: geïmplanteerde materialen die de aanmaak van bot aanzwengelen.
In de laatste aflevering van Labyrint is het tijd voor een vooruitblik. Labyrint vroeg prominente wetenschappers om hun visie te geven op de verwachte en gewenste ontwikkelingen in hun vakgebied en op de rol van de wetenschap in de huidige maatschappij. Zondag gaat Labyrint op Ned 2 over hun b...
Een hart dat zichzelf repareert na een hartaanval. Een been dat gewoon weer aangroeit na een amputatie. Volgens professor Nadia Rosenthal, die onderzoek doet naar de regenererende axolotl, duurt het niet lang meer voordat dit echt gebeurt. Komende zondag om 19:50 gaat Labyrint op Ned 2 over re...