De vijfde podcast van MakersRadio gaat over de Leidse natuurkundige Paul Ehrenfest, een briljant fysicus, bevlogen docent en een goede vriend van Albert Einstein. Maar ondanks zijn prestaties was Paul Ehrenfest diep ongelukkig. Aan de hand van brieven en gesprekken met kenners maakten Richard ...
Om een kwantumcomputer te kunnen bouwen is het nodig om losse elektronen te kunnen manipuleren. De TU Delft heeft nu een manier gevonden om dit voor elkaar te krijgen: koolstof nanobuisjes.
In een nano-machine is een nano-motor nodig, en een veelbelovend systeem daarvoor zijn de zogenaamde rotaxanen. Deze moleculaire systeempjes bestaan uit een ring die om een as bewegend, en kunnen als motor worden ingezet. Maar hoe ze op microscopische schaal werkten was onduidelijk. Tot nu toe...
De experimentele kernfusiecentrale ITER zal in werking bloot komen te staan aan plasma met enorme temperaturen in gigantische magneetvelden. Om de centrale zo te bouwen dat hij die omstandigheden overleeft, wordt onderzoek gedaan naar de meest duurzame bouwmaterialen. Bij het Nederlandse FOM I...
Hoe zorg je ervoor dat elektronisch verzonden informatie niet wordt afgeluisterd? De Italiaan Andrea Fiore, hoogleraar aan Technische Universiteit Eindhoven, ziet de oplossing in de wetten van de kwantumfysica. Met zijn plan om individuele lichtdeeltjes in te zetten als informatiedrager sleept...
Bliksem, een spectaculaire kortsluiting tussen hemel en aarde, is heel bekend maar nog niet goed begrepen. Reden voor het Amsterdamse centrum voor wiskunde en informatica (CWI) om eens goed te gaan rekenen aan bliksemflitsen,. Het verbazende resultaat: dikke flitsen gaan sneller dan dunne, maa...
Sinds de ontdekking van grafeen in 2004 is het onderzoekers hoogst zelden gelukt om een praktische toepassing van deze koolstofvlokjes te ontwikkelen. Jos Giesbers, onderzoeker aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, bouwde een meetapparaat waarin grafeen het mogelijk maakt om heel precies el...
Een goede virusscanner, een actieve firewall en een goed wachtwoord blijken niet genoeg te zijn om je privacy op de computer te beschermen. Met een simpele antenne en het juiste computerprogramma blijkt het mogelijk om de tekst die je op een toetsenbord typt tot op twintig meter afstand af te ...
Wetenschappers van de Amerikaanse Cornell University hebben een trommeltje gemaakt met een vlies dat één atoomlaag dik is. Het materiaal van het vlies, grafeen, is ongekend sterk, en houdt zelfs de lichtste gassen beter tegen dan bijvoorbeeld glas dat doet.
Door technische problemen zal de Large Hadron Collider (LHC) pas in het voorjaar van 2009 in bedrijf komen. Op 19 september 2008 is tijdens de voorbereidingen voor de eerste botsingen in de Large Hadron Collider (LHC) bij CERN een probleem opgetreden waardoor de versneller de komende maanden n...
Euforie alom toen gisterenochtend, iets voor half elf, een bundel protonen zijn eerste rondjes door de Large Hadron Collider (LHC) maakte. De nieuwe deeltjesversneller van CERN, het Europese centrum voor kernonderzoek, is na ruim 10 jaar eindelijk af. Na jaren van denken, bouwen en investeren ...
Tien jaar, ruim zes miljard euro en meer dan vijfduizend wetenschappers uit 44 landen waren ervoor nodig. Met een omtrek van bijna 27 kilometer, is het er kouder dan in het heelal. En sinds afgelopen woensdag schieten er twee bundels protonen op 99,9999% van de lichtsnelheid doorheen. Een mons...
Onderzoekers van de TU Delft en hun Japanse collega’s hebben een nieuwe detectiemethode gedemonstreerd waarmee ze bewegingen meten die kleiner zijn dan de afmeting van een atoomkern. Elektromechanische systemen op nanoschaal kunnen hiermee verder worden geperfectioneerd. Tevens zitten de...
Corus (het voormalige Hoogovens) wil minder staal gebruiken voor auto’s. Dat klinkt gek, voor een staalproducent. Het is echter de enige manier om de concurrentie met lichtgewichtmaterialen als kunststof en aluminium aan te kunnen. Corus heeft daarom samen met 32 andere staalbedrijven een lich...
In Science beschrijft een team natuurkundigen een truc om licht in een glasvezel traag als stroop te maken. Tijdelijk omgezet in geluidstrillingen kruipt het lichtpakket door de kabel. Dat is te gebruiken in een lichtcomputer, waar de informatiedragende lichtpulsjes soms even moeten wachten vo...
Er zit tot tien keer zoveel materiaal in het heelal dan we kunnen zien. Sterrenkundigen spreken van donkere materie: onzichtbaar, ontastbaar, maar wel zwaar genoeg om sterrenstelsels bijeen te houden. Een Italiaans laserexperiment leek sporen van donkere materie-deeltjes te produceren, maar ve...
Honderd meter onder Genève is deze week de grootste deeltjesversneller ter wereld opgeleverd. Natuurkundigen hopen met de 27 kilometer lange Large Hadron Collider diepe vragen over de aard van materie op te lossen. Zo moet de LHC het Higgsdeeltje vinden, dat alle andere deeltjes hun massa geef...
Onderzoekers van het Kavli Institute of Nanoscience van de Technische Universiteit Delft hebben, in samenwerking met collega’s van de Columbia University in New York en met financiële steun van de Stichting FOM en NWO, de bewegingen van afzonderlijke DNA-moleculen die door een overmaat a...
Ze zien eruit als een rol kippengaas, maar dan ontelbare keren kleiner: nanobuisjes van koolstof. Deze supermoleculen zijn volgens voorspellingen ideaal voor supersterke materialen, razendsnelle chips, hypergevoelige sensoren en nog honderden andere toepassingen.
Amerikaan Raymond Jeanloz onderzoekt het samengeperste hart van reuzenplaneten. Zijn “telescoop”: een enorme laser die op een diamant schiet. Daarmee kan Jeanloz’s team materialen blootstellen aan miljoenen malen onze atmosferische druk. De combinatie van twee perstechnieken ...
Het Amerikaanse Sandia-laboratorium bevriest water boven het kookpunt. Sandia’s Z machine bestudeert normaal materiaaleigenschappen bij extreme druk en temperatuur – zoals in een kernwapen tijdens de ontploffing. Natuurkundige Daniel Dolan onderzocht ermee hoe water reageert op ext...
Als je bent uitgekeken op de tv, rol je hem gewoon op. Het is één van de toekomstige mogelijkheden van plastic. In laboratoria zijn de proeven voor een reeks opvallende plastic apparaten al in volle gang.
In diverse laboratoria worden pompjes gemaakt van een paar millimeter, of motortjes die je gemakkelijk tussen je vingertoppen verbrijzelt. Hoe kleiner dergelijke apparaatjes, hoe bijzonderder de toepassingen.
De grootste supergeleidende magneet ter wereld is begin november met succes aangezet en op volle sterkte getest. De magneet, de ‘barrel toroide’ genaamd, wekt een zeer sterk magneetveld op in het Atlas experiment. De Atlas deeltjesdetector is in aanbouw bij de Large Hadron Collider...
Vier jaar na de eerste metingen is het de Leidse onderzoeksgroep van natuurkundige Jan van Ruitenbeek gelukt de elektrische geleiding van één enkel waterstofmolecuul in kaart te brengen. Daarmee heeft promovendus Darko Djukic een modelsysteem voor nanoelektronica gemaakt.
In de ozonlaag, tientallen kilometers boven onze hoofden, spelen zich subtiele processen af, die bepalend zijn voor het leven op aarde. Onder invloed van zonlicht wordt ozon gevormd. Die ozon houdt op zijn beurt veel schadelijk UV-licht van de zon tegen. Zo worden wij beschermd tegen verbrande...
Het scherpste voorwerp ooit gemaakt is een wolfraam naald die spits afloopt tot de dikte van slechts één atoom. De naald, die gemaakt is door postdoc Moh’d Rezeq in de groep van Robert Wolkow van de Universiteit van Alberta en het Canadese National Institute for Nanotechnology, is aanvan...
Als kind heb ik, zoals zovele anderen, veel plezier beleefd aan het uit elkaar halen van radio’s en andere voor mij mysterieuze toestellen. Het plezier zat ’m geloof ik in het slopen van de apparaten, maar toch vooral ook in het proberen te begrijpen waar de verschillende onderdele...
Als waterdamp een druppeltje vormt in een heel kleine ruimte tussen twee oppervlakken, gedraagt het zich meer als ijs dan als vloeistof, zélfs bij kamertemperatuur. Hierdoor oefent het water zo’n grote kracht uit dat het werkt als lijm, ontdekten de Leidse natuurkundigen drs. K.B. Jinesh en pr...
Een team van wetenschappers van het LaserCentrum Vrije Universiteit (LCVU) en van de European Southern Observatory in Chili hebben ontdekt dat een van de natuurconstantes in de loop der tijd verandert. De verhouding tussen de massa van het proton en de massa van het elektron verschuift in de l...