Het Sanskriet ligt aan de basis van veel Europese talen. Maar ook de vele fabels en mythen die in het Sanskriet zijn opgetekend, drongen in de westerse vertelcultuur door. Een tentoonstelling van de Universiteitsbibliotheek Leiden laat zien hoe nauw deze taal en cultuur zijn verweven.
In etymologisch onderzoek staat de herkomst van woorden centraal. Een relatief nieuw veld binnen dit onderzoeksterrein is het bestuderen van leenwoorden om zo historisch taal- en cultuurcontact in beeld te brengen. Taalwetenschapper Peter Alexander Kerkhof doet etymologisch onderzoek aan de Un...
Afgelopen maand werden de winnaars van de KNAW Onderwijsprijs 2015 bekendgemaakt. Ook Anne Hoekstra en Oumaima Mkabri van het Cygnus Gymnasium Amsterdam vielen in de prijzen. Hun profielwerkstuk gaat over de relatie tussen taalvormen en hun betekenis, die wellicht niet willekeurig is: een cont...
Op 13 maart 2015 vond aan de Universiteit van Amsterdam de eerste oratie in Esperanto plaats. Frederico Gobbo aanvaardde daarmee zijn leerstoel Interlinguïstiek en Esperanto. In zijn onderzoek staat behalve de taal zelf de – nog altijd zeer levendige – cultuur van de Esperantobeweging centraal...
Iedere taal heeft verschillende manieren om beweging uit te drukken, maar het gebruik van deze constructies varieert van taal tot taal. Annemarie Verkerk laat in haar proefschrift zien hoe die verschillen ontstaan zijn. Daarvoor maakt ze gebruik van modellen uit de evolutiebiologie.
In het filmmuseum EYE is een bijzonder stukje geschiedenis te zien. Of eigenlijk gecomponeerde geschiedenis. De Hongaarse kunstenaar Péter Forgács mixte vooroorlogse privé-filmpjes uit Nederlands-Indië met brieven uit dezelfde periode tot de filminstallatie ‘Sluimerend Vuur’.
Wie met de trein van Groningen naar Maastricht reist, hoort meer dialect dan ABN. Niet meer de dialecten in hun oorspronkelijke vorm: daar is door de opkomst van het ABN veel van afgesleten. Maar je kunt er iemands herkomst nog altijd goed aan afhoren.
De Leidse taalkundigen Alwin Kloekhorst en Alexander Lubotsky deden deze zomer een grote ontdekking. Zij ontcijferden enkele tientallen inscripties op potscherven gevonden in Daskyleion (Noordwest-Turkije) als Frygisch en Lydisch, en bewezen daarmee de aanwezigheid van de Frygiërs en Lydiërs i...
Nieuwperzisch (Farsi) klinkt misschien niet als Nederlands, maar de twee Indo-Europese talen zijn wel degelijk verwant. Deze maand verschijnt een Perzisch-Nederlands basiswoordenboek van drie Leidse wetenschappers. Daar staan ook woorden uit voorbije eeuwen in, want klassiek Perzisch wordt doo...
Het Fins en het Estisch behoren niet tot de Indo-Europese taalfamilie. Toch zijn er in deze talen veel Indo-Europese leenwoorden te vinden. Paul van Linde van de Rijksuniversiteit Groningen schrijft in zijn proefschrift The Finnic vocabulary against the background of interference over de herko...
In de middeleeuwen sprak men in bijna heel Scandinavië dezelfde taal: het Oudijslands. Tegenwoordig verschilt het IJslands nogal van de overige Scandinavische talen. Door de geïsoleerdheid kent het IJslands weinig leenwoorden. Het puristische karakter, maar ook het naamvalsysteem maakt het IJs...
Het Hettitisch, de oudst bekende Indo-Europese taal, is lang afgedaan als ‘geen hersenkraker’. Een onderschatting, vindt Petra Goedegebuure. ‘De syntaxis van het Hettitisch is veel complexer dan we dachten. Dat zie je pas als je grammatica combineert met de inhoud van de tekst.’ Petra Goedegeb...
Talen zijn net levende wezens: ze leven, krijgen nakomelingen en sterven, ze hebben zusjes (Nederlands en Duits), verre achterneven (Nederlands en Russisch) en zelfs complete stambomen, zoals de Indo-Europese taalfamilie die nu over de hele wereld gesproken wordt.
Leidse genetici en taalkundigen werken sinds 2001 samen om de volksverhuizingen over de Himalaya in kaart te brengen, door behalve de taal van de bewoners van deze regio ook hun DNA-profiel vast te leggen. ‘Als ze een naald zagen, gingen ze er vandoor. Vooral de mannen.’