Waarom worden vrouwelijke wetenschappers anders benaderd dan mannelijke?

Help! Ik ben als bitch bestempeld. Net als veel andere vrouwen. Waarom? En is dat erg? Tijd om eens mijn roze labbril af te doen.

26 april 2016

De bitch

“Als ik een bitch op kantoor moet aanwijzen dan wijs ik toch echt naar jou.” Dat zei een mannelijke collega tegen mij tijdens onze discussie over vrouwen in de wetenschap. Dit werd nog wel iets afgezwakt. Uiteindelijk was ik ook wel aardig. Maar soms nog steeds een bitch. Waarom eigenlijk?

Een paar dagen later had ik de kans om dit te bespreken met twintig vrouwen in een klein zaaltje. We hadden ons opgegeven voor een korte cursus over vrouwen en ambitie in de wetenschap. Waarom word ik snel als bitch gezien? En waarom hebben mijn mannelijke collega’s met dezelfde karaktertrekjes daar geen last van?

Stereotypering

“Dit heeft te maken met onze stereotypering van vrouwen,” vertelde de vrouw die de cursus gaf. Vrouwen met meer ‘masculiene’ eigenschappen zoals assertiviteit en ambitie, worden snel als bitchy gezien. Het maakt dan weinig uit of je ook sociaal of aardig bent. Je bent al lang in dat ene hokje gestopt. Mannen met dezelfde eigenschappen, dus assertief en sociaal, hebben daar geen last van. Ze zijn aardig en hebben ‘masculiene’ eigenschappen.

Ze stelde me ook gerust: “Het is ook helemaal niet erg om soms wat assertiever te zijn.” Voorlopig worden zulke masculiene eigenschappen nog steeds als voorwaarde gezien voor goed leiderschap. En dit zal (helaas) ook niet binnen een paar jaar helemaal anders zijn. Mannen zijn dus ‘natuurlijke leiders’ terwijl vrouwen zich vaker moeten bewijzen. “Maak hierbij dan dus ook gebruik van deze ‘masculiene’ eigenschappen.”

We zijn allemaal schuldig

Toch zou het mooi zijn als we langzaam het tij keren en dat vrouwen dus tegelijkertijd competent en aardig kunnen zijn. Daarvoor moeten we eerst minder in hokjes gaan denken. Allemaal, want iedereen doet het.

Ik ook. Zo was ik helemaal in de war toen er een receptioniste werd beschreven in een boek. De receptioniste was 1) de dochter van de baas, en 2) had haar vader nooit gezien. Deze combinatie zorgde voor kortsluiting in mijn hoofd. Hoe kan de receptioniste nog nooit haar vader hebben gezien terwijl ze er voor werkt? Ik had dus al lang een beeld van een mannelijke baas in mijn hoofd. En niet van de vrouwelijke baas die het uiteindelijk bleek te zijn.

Tekst waar ik van in de war raakte door mijn eigen hokjes denken (Uit Half mens van Maartje Wortel) — Tekst waar ik van in de war raakte door mijn eigen hokjesdenken (Uit Half mens van Maartje Wortel)
privearchief Nikki Dijkstra

De wetenschapswereld

Ook de ‘rationeel’ denkende wetenschappers zijn schuldig. Ook zij zien mannen nog steeds vaker als natuurlijke leiders. Hierdoor krijgen op de universiteiten vrouwen niet dezelfde carrièrekansen als mannelijke collega’s. De universiteiten staan er beroerd voor. Op dit moment is zeventien procent van alle hoogleraren vrouw, terwijl er voldoende vrouwelijke promovendi zijn. Dat kan je duidelijk zien op de nieuwste grafiek van de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren hieronder. Het wordt eens tijd om de grafiek te veranderen.

Bron studenten en geslaagden: 1cHO 2014 , oktober 2014, in personen. Exclusief wetenschapsgebied Gezondheid. Bron personeel: VSNU, WOPI, ultimo 2014, in fte. Exclusief wetenschapsgebied Gezondheid
WOPI, VSNU, IcHO

Dat begint misschien wel bij het besef dat we allemaal stereotypisch denken. Probeer er maar eens op te letten. Het zal je verbazen. En tot die tijd, dames, wees niet bang om soms bitchy over te komen. Het kan nog goed van pas komen.